Sáng kiến kinh nghiệm Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi

 áo, chải tóc, đánh răng, mang dépVì cha mẹ ông bà có chung 
suy nghĩ con còn nhỏ quá không thể tự làm được. Do đó trẻ thích dựa dẫm, ỉ lại. 
Công nghệ thông tin phát triển kéo theo tình trạng trẻ được xem nhiều 
điện thoại quá sớm, cha mẹ bận việc nên cho trẻ xem điện thoại như một thói 
quen để có thể làm việc tập trung hơn mà không phải bận tâm đến con cái. Từ 
đó trẻ trở nên thụ động, ít giao tiếp, trò chuyện 
Đa số phụ huynh đều làm công việc chính là buôn bán, làm công 
nhânNên bận rộn công việc để con cái cho ông bà chăm sóc, chưa quan tâm 
nhiều đến con cái dẫn đến tình trạng trẻ dựa dẫm, chưa có kỹ năng tự lập sớm. 
Với những thuận lợi và khó khăn nêu trên, là một giáo viên được phân 
công giảng dạy lớp mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi trong năm học 2020 - 2021, tôi đã 
đặt ra vấn đề và tìm ra một số giải pháp để phối hợp cùng với phụ huynh trong 
việc khơi dậy tính tự lập cho trẻ lớp tôi một cách tốt nhất. 
2.3. Khảo sát thực tế: 
 Trong quá trình chăm sóc giảng dạy, tôi nhận thấy khả năng tự lập của trẻ 
còn thấp. Hay nói đúng hơn là trẻ không thích tự mình làm việc mà có thể trẻ dễ 
dàng thực hiện. Tôi tiến hành khảo sát khả năng tự lập của trẻ đầu năm như sau: 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 5/20
*Bảng khảo sát tính tự lập đầu năm của trẻ 4-5 tuổi tại lớp nhỡ 4 được thể 
hiện qua các số liệu như sau: 
Nội dung 
Tổng 
số trẻ 
Đạt Chưa đạt 
Số 
trẻ 
Tỷ 
lệ 
Số 
trẻ 
Tỷ lệ 
Kỹ năng tự phục vụ bản thân 32 14 44% 18 56% 
Kỹ năng giữ gìn vệ sinh 32 16 50% 16 50% 
Kỹ năng hỗ trợ người khác 32 13 41% 19 59% 
Qua khảo sát tôi thấy trẻ lớp tôi đa số còn chưa biết cách tự phục vụ bản thân, 
chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh thân thể, đặc biệt kỹ năng giúp đỡ người khác còn 
rất ít trẻ đạt yêu cầu. Trẻ lớp tôi còn luôn ỉ lại, dựa dẫm vào cô giáo trong lớp, 
nếu không có cô giúp hoặc nhắc nhở thì trẻ không biết phải làm gì. 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 6/20
III. Các biện pháp đã áp dụng. 
1/Biện pháp 1: Xác định những kỹ năng tự lập cơ bản mà giáo viên 
cần dạy trẻ. 
Dù người lớn có bao bọc trẻ thế nào cũng không thể đi theo con suốt cuộc 
đời, vì thế chúng ta cần dạy trẻ kỹ năng tự lập ngay từ bé để trẻ có thể trở thành 
người trưởng thành không phụ thuộc. Xác định như vậy tôi đã rèn cho trẻ các kỹ 
năng tự lập như sau: 
* Kỹ năng tự chăm sóc bản thân: 
Kỹ năng này giúp trẻ có thể tự thực hiện một số kỹ năng tự phục vụ về ăn 
uống, vệ sinh cá nhân, bảo vệ sức khoẻ, phòng chống 1 số tai nạn thông 
thường.Khi trẻ đến lớp mầm non thì các trẻ vẫn đang học cách tự chăm sóc 
mình vì vậy giáo viên cần theo dõi sát sao từng hoạt động của trẻ để kịp thời 
khuyến khích và chỉ dạy. Bất cứ lúc nào trẻ thử làm một việc gì, cho dù trẻ có 
làm được hay không, giáo viên cũng nên biểu dương sự cố gắng của trẻ và 
khuyến khích trẻ thử làm lại một lần nữa. Giáo viên không nên vội giúp trẻ mà 
điều cần thiết là hướng dẫn trẻ tự làm và cho trẻ có đủ thời gian để tự làm những 
việc này, việc nhanh hay chậm tùy thuộc vào mỗi dứa trẻ. Vì thế đừng tạo áp lực 
với trẻ mà hãy cư sử khéo léo và rèn kỹ năng tự phục vụ bản thân cho trẻ ở mọi 
lúc, mọi nơi, trong mọi thời điểm, hình thành cả hành động và thói quen cho trẻ 
trong sinh hoạt. 
Cụ thể giáo viên nên hướng dẫn trẻ những kỹ năng tự phục vụ để chăm 
sóc bản thân như: 
- Giáo dục kỹ năng trong ăn uống. 
- Kỹ năng vệ sinh cá nhân cho trẻ. 
- Kỹ năng tự phòng chống các tai nạn thông thường. 
Giáo dục trẻ thực hiện các kỹ năng tự phục vụ này phải một cách trực tiếp, 
thường xuyên. Việc trẻ tự chăm sóc bản thân là những viên gạch đầu tiên xây 
dựng tính tự tin, tự lập và ứng phó với những đòi hỏi khác. 
* Rèn trẻ kỹ năng hợp tác, hỗ trợ người khác: 
Ngoài việc nâng cao tính tự giác, tự lập của trẻ thì việc rèn cho trẻ có 
được kỹ năng hợp tác, hỗ trợ người khác là rất quan trọng vì nó tạo dựng được 
cho trẻ tinh thần tập thể, biết quan tâm giúp đỡ những người xung quanh. Đó có 
thể là những hành động nhỏ trẻ có thể hỗ trợ bạn bè trong giờ học hay giờ hoạt 
động vui chơi. Đối với trẻ mới vào lớp chưa quen kĩ năng tự phục vụ bản thân 
thì những trẻ đã được học trước sẽ trở thành người hướng dẫn cho bạn mới. 
Những lúc như vậy các cô giáo luôn chú ý khen ngợi, động viên, khuyến khích 
trẻ và trẻ luôn vui thích và cố gắng phát huy những kĩ năng tốt này. Các cô luôn 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 7/20
tạo điều kiện để trẻ học những kĩ năng sống vì những trải nghiệm sẽ giúp trẻ 
thích ứng nhanh với môi trường xung quanh, phát triển tính nhanh nhẹn, khả 
năng tư duy, ý thức tự giác và tinh thần tập thể. 
* Rèn trẻ kỹ năng thể hiện bản thân: 
Một trong nhưng kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát triển 
sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ tự thể hiện bản thân, luôn luôn 
tự tin trong công việc và có suy nghĩ mình sẽ làm được. Kỹ năng sống này giúp 
trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống và ở mọi lúc mọi nơi. Khi trẻ thấy 
rằng mình có thể tự làm được một việc nào đó, trẻ sẽ trở nên tự tin vào khả năng 
của mình hơn, sẽ cố gắng vượt mọi khó khăn ở mức độ cao nhất có thể hoàn 
thành nhiệm vụ mà không cần sự can thiệp của người lớn. 
Khi tôi cụ thể hóa được nội dung nhưng kỹ năng cơ bản mà người 
giáo viên cần dạy trẻ thì nó giúp tôi tự tin xác định được rõ ràng những 
việc, những kỹ năng mà tôi cần giáo dục cho trẻ. Luyện tập những điều 
trên hằng ngày, tôi thấy hiệu quả thật đáng bất ngờ, khoảng 85-90 % trẻ 
lớp tôi biết tự chăm sóc bản thân, hình thành tính tự giác rất tốt, và còn 
biết nhắc nhở bạn khi thấy bạn làm chưa đúng. Trẻ biết hợp tác, hỗ trợ 
người khác trong công việc, trẻ mạnh dạn, tự tin hơn về bản thân mình 
2/ Biện pháp 2: Tạo cho trẻ có môi trường giáo dục thuận lợi trong rèn 
luyện kỹ năng tự lập: 
* Tạo môi trường trong lớp học để dạy trẻ kỹ năng tự lập: 
Như chúng ta đã biết đối với mầm non thì môi trường lớp học có vị trí quan 
trong việc nhận thức của trẻ. Vì môi trường học tập là nơi trẻ tiếp xúc hàng 
ngày, nơi có ảnh hưởng lớn đến nhận thức của trẻ. 
 Ngay từ những ngày đầu được giao nhiệm vụ phụ trách lớp. Tôi đã lên kế 
hoạch trang trí môi trường bên trong và bên ngoài lớp xanh, sạch, đẹp. Trang trí 
các góc đảm bảo phân chia hợp lý giữa động và tĩnh, đảm bảo tính sư phạm, an 
toàn và thuận tiện khi sử dụng theo hình thức giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, trẻ 
là chủ đạo và trẻ được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm. 
Tôi đã xây dựng trang trí các góc xung quanh lớp phù hợp với trẻ. Đặc 
biệt tôi đã xây dựng được góc kỹ năng với những kỹ năng tự lập như kỹ năng tết 
tóc, kỹ năng buộc dây giày, kỹ năng rót nước cam, kỹ năng tự đánh răng,tự đi vệ 
sinh, kỹ năng hót rác, đóng cởi cúc áoTrẻ được vui chơi ở góc theo các hình 
thức khác nhau và có nhiều cơ hội thực hành trải nghiệm. Đúng theo phương 
châm trẻ học bằng chơi, chơi mà học.( Ảnh 1) 
 Tôi đã chuẩn bị các đồ dùng, phương tiện đa dạng về hình dáng, mẫu mã 
gắn với những con vật, đồ vật gần gũi với trẻ, trẻ yêu thích, mầu sắc đẹp. Cụ thể: 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 8/20
đồ dùng, dụng cụ để trẻ tự phục vụ cá nhân (Ca, bàn chải, khăn mặt, chậu, xô... 
có hình dạng gần gũi với sở thích của trẻ như hình mặt cười, hình quả táo, quả 
cam...) để thu hút sự chú ý, kích thích trẻ thích thú tham gia vào thực hiện lao 
động tự phục vụ tong sinh hoạt hàng ngày. Lựa chọn đồ dùng, đồ chơi dễ làm, 
dễ thực hiện để khuyến khích trẻ tự làm trong các hoạt động, mặt khác để giúp 
trẻ dễ dàng tự thực hiện được mong muốn, nhu cầu tự hoạt động của mình. 
Chẳng hạn, muốn trẻ lao động tự phục vụ như tự cất, lấy đồ dùng đúng nơi qui 
định, tự đi giày dép, tự mặc quần áo... thì tủ đựng đồ đùng cá nhân, giá treo mũ, 
giá để giày dép có chiều cao phù hợp với trẻ để trẻ tự cất, tự lấy..Sắp xếp, bố 
trí các phương tiện để đồ dùng cá nhân, đồ dùng trong sinh hoạt thuận tiện để trẻ 
tự lấy, cất, di chuyển, thay đổi..., tạo cơ hội để trẻ chủ động lựa chọn phương 
tiện phục vụ cho hoạt động của mình, thỏa mãn nhu cầu, sở thích trong hoạt 
động hàng ngày của trẻ. 
 Ngoài ra khu vực rửa tay tôi thiết kế một bảng gồm các bước rửa tay theo 
quy trình có hình ảnh minh hoạ cụ thể, dễ hiểu dán trên tường gần vòi rửa tay để 
khi nào trẻ quên có thể nhìn lên và làm theo ( Ảnh 2 ) 
 Tạo điều kiện để tất cả các trẻ có cơ hội lựa chọn học liệu và chủ động hơn 
trong khi chơi. Đồng thời trẻ có thể cùng nhau chia sẻ, hợp tác, chia sẻ kinh 
nghiệm.Thông qua góc kỹ năng được thực hiện các bài tập trẻ sẽ rèn luyện tính 
độc lập, biết tự phục vụ bản thân có thêm kỹ năng và trở lên ngăn nắp, nề nếp 
hơn. 
*Tạo môi trường ngoài lớp học để dạy trẻ kỹ năng tự lập: 
 Ở ngoài lớp tôi bố trí sắp xếp tủ đồ cá nhân cho trẻ tự cất và lấy đồ dùng cá 
nhân của mình ở mỗi ngăn tủ tôi đề dán tên hoặc kí hiệu của từng trẻ. 
Góc để đồ dùng cá nhân: Trẻ cất cặp, mũ, áo khoác đúng tủ của mình 
 ( Ảnh 3 ) 
 Góc uống nước: Dạy trẻ lấy ca đúng kí hiệu và rót nước vừa đủ uống 
 Qua việc xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học như vậy, tôi thấy trẻ 
thực hiện đúng thao tác và có kỹ năng thực hiện rất tốt các kỹ năng tự phục vụ 
bản thân. Góp phần hình thành kĩ năng tự lập cho trẻ ngay từ nhỏ mà không tốn 
nhiều thời gian và công sức, lại tạo được sự thoải mái, không gò bó đối với trẻ. 
3/Biện pháp 3 : Giáo dục kỹ năng sống tự lập thông qua các hoạt 
động hàng ngày của trẻ. 
*Giờ đón trả trẻ: 
 Vào đầu năm học tôi chỉ cho cháu biết kí hiệu tủ đựng đồ dùng cá nhân 
của trẻ để mỗi khi trẻ đến lớp hoặc ra về có thể tự lấy cất đồ dùng cá nhân của 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 9/20
mình. Đặt biệt trẻ đã lớn khi đón trẻ tôi thường hay nhắc nhở phụ huynh không 
làm thay cháu, hãy để cháu tự cất đồ dùng cá nhân của mình. 
* Hoạt động học: 
Dạy trẻ các kỹ năng tự phục vụ như tự lấy cất đồ dùng đúng nơi quy định, 
qua các hoạt động cho trẻ tự hoạt động, luyện tập những điều trên hằng ngày, tôi 
thiết kế nội dung học dưới hình thức các trò chơi, khuyến khích trẻ học qua chơi. 
Ví dụ: Giờ Khám phá khoa học về môi trường xung quanh, thay vì giáo viên yêu 
cầu trẻ chọn những loại quả có nhiều hạt và ít hạt, giáo viên cho trẻ đóng vai 
những chú thỏ và, gấu thi đua hái quả, những chú thỏ hái những quả có nhiều 
hạt, gấu hái quả có ít hạt trẻ sẽ rất thích thú và tự giác tham gia vào hoạt động 
học, tôi thấy hiệu quả thật đáng bất ngờ, trẻ lớp tôi hình thành những kỹ năng tự 
phục vụ rất tốt, có tính tự giác và trẻ hiểu được những kỹ năng tự phục vụ của 
trẻ đang làm. 
* Hoạt động ngoài trời: 
Thông qua hoạt động ngoài trời, tôi cho trẻ được trở thành những nhân vật 
mà bé rất thích được làm như “Nhà khoa học tí hon” để khám phá thông qua các 
trò chơi như “Vật chìm, vật nổi”, “Chất tan, chất không tan”, “Vật lăn được, vật 
không lăn được” hay “Nhà thám hiểm tí hon” để tìm hiểu về sự thay đổi của 
sự vật xung quanh (cây nẩy mầm, lớn lên, nở hoa) để trẻ được tự tìm hiểu, 
chủ động tham gia và tự khám phá trong hoạt động. Tổ chức các hoạt động cho 
trẻ được trải nghiệm với những công việc ngoài thực tiễn như “làm bác nông 
dân”; “làm bác chăm vườn” để tự nhổ cỏ, lau lá, tưới cây. ( Ảnh 4 ) 
Thông qua hoạt động, trẻ tự lựa chọn đồ dùng, phương tiện phù hợp để 
hoàn thành nhiệm vụ. Hay, trẻ trực tiếp được tham gia vào hoạt động hàng ngày 
của bác nuôi dưỡng, giúp trẻ trải nghiệm, cảm nhận và làm giàu kiến thức, kinh 
nghiệm làm cơ sở cho quá trình giáo dục TTL của trẻ. 
*Thông qua hoạt động ăn- ngủ vệ sinh: 
+ Giờ ăn: 
Trước giờ ăn tôi luôn cho trẻ tự rửa tay và hỏi trẻ vì sao con phải rửa tay 
trước khi ăn. Trước khi ăn tôi phân công các tổ sẽ làm việc theo ngày hoặc theo 
tuần và mỗi tổ sẽ có nhiệm vụ khác nhau: Như tổ 1 giúp cô kê bàn, tổ 2 sẽ trải 
khăn bàn, tổ 3 sẽ bỏ chén thìa ra đĩa 
Trong giờ ăn trưa, ngoài việc động viên trẻ ăn hết khẩu phần tạo không 
khí vui vẻ trong bữa ăn thì tôi luôn tạo tinh thần phấn khích cho trẻ bằng cách 
khen ngợi trẻ, thi đua giữa các tổ với nhau. Các trẻ đã lớn nên tôi không giúp trẻ 
cho trẻ ăn mà luôn để trẻ tự ăn. Trong quá trình ăn tôi nhắc nhở trẻ ăn chậm nhai 
kỹ, chú ý không làm rơi vãi thức ăn và không làm ồn ào trong giờ ăn. 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 10/20
Khi ăn xong tôi cũng luôn phân chia nhiệm vụ cho các tổ làm nhiệm vụ 
phụ giúp cô. 
+ Giờ vệ sinh xúc miệng sau ăn :Tôi luôn nhắc nhở trẻ vệ sinh lau 
miệng, súc miệng sạch sẽ sau khi ăn xong. ( Ảnh 5 ) 
+Giờ ngủ: 
Từ đầu năm học, tôi đã có những biện pháp rõ ràng, hướng dẫn trẻ tự giác 
trong việc thực hiện các quy định, như : giúp cô giáo kê giường khi ngủ, tự giác 
vào chỗ ngủ của mình, không làm ồn ào trong giờ ngủ làm ảnh hưởng đến người 
khác , ngủ dạy phải biết tự xếp gọn gối, giường, vệ sinh cá nhân, sạch sẽ, gọn 
gàng. 
Thông qua các hoạt động mọi lúc mọi nơi: 
Trẻ được tự làm, tự hành động để phục vụ cho bản thân để từ đó giúp trẻ 
hình thành các kỹ năng tự lập.Tôi chia trẻ theo nhóm theo tổ và phân công 
nhiệm vụ rỏ ràng cho từng tổ. 
* Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng tự lập thông qua các hoạt động vui 
chơi. 
Một trong những phương tiện có thể góp phần hình thành kỹ năng sống tự 
lập cho trẻ đó là hoạt động vui chơi. 
Tuỳ vào mỗi loại trò chơi có thể giáo dục và phát triển nhiều phẩm chất 
và kỹ năng sống cho trẻ và một trong số đó là kỹ năng sống tự lập. Thông 
thường, trẻ không chỉ vui chơi một mình (trò chơi cá nhân) mà thường thích 
chơi cùng với bạn, với người khác (trò chơi tập thể). Việc vui chơi theo nhóm 
giúp cho trẻ hình thành và phát triển nhiều kỹ năng để tự phục vụ bản thân khi 
chơi như: Tự lấy đồ chơi, cất đồ chơi( Ảnh 6 ) 
Thông qua những hoạt động vui chơi này giúp trẻ học mà chơi, chơi mà 
học. Tôi thấy trẻ ở lớp từ những kỹ năng, hành vi mô phỏng của trò chơi này 
giúp trẻ biến nó thành những kỹ năng, hành vi trong thực tế. Điều quan trọng là 
thông qua trò chơi đứa trẻ tự rèn luyện những đức tính và kỹ năng tự lập một 
cách tự nhiên và đầy hứng thú. Nhờ vậy hiệu quả giáo dục sẽ cao hơn so với 
những phương thức giáo dục khác. 
5/ Biện pháp 5: Lồng ghép một số bài thơ khi dạy kỹ năng tự lập cho 
trẻ. 
Để trẻ dễ nhớ, dễ thực hiện thì khi dậy trẻ kỹ năng nào tôi sẽ dạy trẻ một 
bài thơ. Trẻ sẽ đọc thơ và làm theo.Như vậy trẻ sẽ sẽ rất hứng thứ vì trẻ vừa đọc 
thơ và vừa được diễn lại. Trẻ không có cảm giác bị ép buộc khi học. Và lại khi 
đọc thơ trẻ sẽ rất nhớ các bước hơn là mình nói bằng lý thuyết. 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 11/20
Ví dụ: Khi dạy trẻ kỹ năng xếp hàng tôi sẽ lồng ghép bài thơ “ Quy tắc xếp 
hàng” 
Quy tắc xếp hàng 
Trong lúc xếp hàng 
Bé đừng chen lấn 
Đợi chờ kiên nhẫn 
Có gì khó đâu 
Đến trước, đứng trước 
Đến sau , đứng sau 
Nét đẹp văn hóa 
 Hay khi dạy kỹ năng rửa tay có rất nhiều kỹ năng khó và các bước. Trẻ rất 
khó nhớ. Thậm chí khi thực hiện trẻ sẽ sợ và làm không đúng yêu cầu kỹ năng 
cần đặt ra. Vì vậy, để cho trẻ nhớ tôi sẽ vừa cho trẻ đọc bài thơ “ Rửa tay” và trẻ 
thực hiện. 
Bài thơ: Rửa tay 
Bé làm ướt tay nào 
Bánh xà phòng nho nhỏ 
Em xát lên bàn tay 
Nước máy đầy trong vắt 
Em rửa đôi bàn tay 
Xoa lòng bàn tay nào 
Rồi đến kẽ ngón tay 
Đổi bên làm lại nào 
Tiếp đến xoay cổ tay 
Ôi bé thật là giỏi 
Đổi bên xoay tiếp nha 
Chụm đầu ngón tay lại 
Rửa cho sạch nhé bé 
Khăn mặt đây thơm phức 
Bé hãy lau khô tay 
Đôi bàn tay be bé 
Nay rửa sạch, xinh xinh 
Cùng giơ tay vỗ vỗ. 
Và khi dạy kỹ năng lau mặt tôi cho trẻ đọc bài thơ “ Bé tập rửa mặt” 
 Bài thơ: Bé tập rửa mặt 
Một tay chẳng làm được 
Bé phải lau hai tay 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 12/20
Bắt đầu từ mắt này 
Lau từ trong ra nhé 
Nhích khăn lên các bé 
Lau sống mũi xuống đi 
Sau đó đến cái gì 
Cái miệng xinh của bé 
Cô cất giọng nhỏ nhẹ 
Làm thế nào nữa đây? 
Bé gấp đôi khăn ngay 
Lau hai bên má đỏ 
Gấp đôi một lần nữa 
Lau cái cổ cái cằm 
Mắt bé nhìn chăm chăm 
Kìa cô khen bé giỏi. 
 Tiếp khi dậy đến kỹ năng xử lý khi ho tôi cũng tự sáng tác bài thơ “Cô dạy 
bé” để cho trẻ dễ nhớ. 
Bài thơ: Cô dạy bé 
Bé đến lớp 
Cô dạy bé 
Bé nhớ nhé 
Nếu bị ho 
Hay hắt hơi 
Bé lấy ngay 
Tay che miệng 
Thế mới ngoan 
Ai cũng yêu. 
 Nhờ có việc dậy trẻ kỹ năng tự lập thông qua các bài thơ nên trẻ rất 
nhớ, và thực hiện khá tốt các kỹ năng được học. 
6/ Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh cùng giáo dục 
tính tự lập cho trẻ. 
Như chúng ta đã biết thời gian trẻ đến trường nhiều hơn rất nhiều so với thời 
gian ở nhà. Những bài học trẻ được học ở trường giúp trẻ phát triển đúng yêu cầu ở 
độ tuổi, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần và nhận 
thức, giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, tích cực và chủ động khi tham gia các hoạt động 
cùng cô và bạn. 
Tuy nhiên để công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường đạt kết quả tốt nhất, 
tránh trường hợp cô giáo ở lớp thì giáo dục trẻ tính tự lập, còn về nhà cha mẹ lại 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 13/20
luôn làm giúp trẻ mọi việc. Chính vì không muốn tình trạng đó xảy ra nên tôi 
thường xuyên trao đổi với phụ huynh trong những giờ đón trả trẻ, trong các buổi 
họp phụ huynh về mọi vấn đề có liên quan đến trẻ ở trường và đặc biệt là giáo 
dục tính tự lập cho trẻ. Bởi không phải phụ huynh nào cũng có nhận thức đúng 
đắn về vấn đề đó. 
Không những vậy tôi còn tuyên truyền bằng cách lấy phiếu chưng cầu ý 
kiến phụ huynh, tôi đã đặt ra các câu hỏi có liên quan đến tầm quan trọng của 
việc giáo dục tính tự lập cho trẻ và các phương pháp phụ huynh thường sử dụng 
để giáo dục 
Một số phụ huynh có nhiều vướng mắc khi giáo dục tính tự lập cho trẻ là 
do thời gian dành cho trẻ còn hạn chế, trong nhiều gia đình thì không thống nhất 
được quan điểm giáo dục trẻ, bố, mẹ thì muốn con tự làm những công việc vừa 
sức, nhưng ông, bà sợ cháu mệt thì làm hộ trẻ dẫn đến kết quả của việc rèn tính 
tự lập cho trẻ chưa thành công. Một số phụ huynh khác thì có ý kiến hoàn toàn 
nhờ cô giáo chủ nhiệm, chứ về nhà bố, mẹ nói trẻ không nghe lời. 
Tôi luôn tuyên truyền với phụ huynh hiểu thế nào là cho trẻ tự lập, tự làm 
những việc trong khả năng của trẻ, bố mẹ chỉ là người làm mẫu và hướng dẫn 
trẻ làm không nên làm giúp trẻ, hay khi trẻ đã biết làm rồi thì người lớn nên 
khuyên khích động viên trẻ, cho trẻ rèn luyện tính tự lập đó nhiều lần để trở 
thành các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống của trẻ. 
VD: Tôi thấy một số trẻ lớp tôi rất được bố mẹ nuông chiều không bao 
giờ tự làm một việc gì, đến lớp thì đợi cô và bạn làm giúp đỡ như cháu Gia Bảo, 
Hưng, Bảo Anh, Tuấn Tâm. Tôi đã trò chuyện với phụ huynh để họ nắm bắt 
được tình hình của con mình và tôi tuyên truyền cho họ các phương pháp về 
giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ nhỏ để phụ huynh có thể áp dụng tại gia 
đình. 
Tôi cũng tuyên truyền với phụ huynh quan sát ý thức của trẻ trong các 
điều kiện và tình huống hàng ngày như quan sát xem trẻ có biết tự đi rửa tay 
bằng xà phòng khi thấy tay bẩn chưa, hay sau khi đi vệ sinh đã biết xả nước 
chưa, sau khi chơi xong có biết tự đi cất đồ chơi gọn gàng hay cần bố mẹ nhắc 
nhở, giúp đỡ, khi người lớn nhờ trẻ lấy giúp ly nước, bật ti vi, hay tắt quạt thì 
biểu hiện của trẻ ra sao. Trẻ có thích tự xúc cơm, tự mặc quần, áo khoác, khẩu 
trang khi đi ra đường hay không,  để từ đó có những biện pháp rèn luyện và 
giáo dục trẻ thêm. 
 Trong gia đình việc tạo môi trường tự lập cho trẻ là rất cần thiết. Vì vậy 
người lớn trong gia đình cần tạo ra các tình huống để thu hút trẻ làm nhiều hơn 
như: Dọn đồ chơi, nhặt rau cùng mẹ, tự xúc cơm ăn. Khi làm một việc gì cùng 
Các biện pháp hình thành và khơi dậy tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi 
 14/20
trẻ nên phân tích, giảng giải cho trẻ biết lý do và cách thức hành động. Tạo điều 
kiện cho trẻ tham gia vào bất kỳ