SKKN Phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác cho học sinh bằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong công tác chủ nhiệm

 bảng có câu trả lời phù hợp với em.
Nội dung
Có
Không/Chưa
Em có thường xuyên được học để có thể phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác bằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong các hoạt động giáo dục do GVCN mình tổ chức
hay không?


Em có mong muốn được học để phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác từ những hoạt động giáo dục do GVCN tổ chức hay không?


- Kết quả thu được như sau:
TT

Năm học

Khối
/Lớp
Nôi dung khảo sát
Đã được học
Chưa từng được học
Có mong muốn
Không mong muốn

1
2021 -
2022

10
168/505
33,26%
337/505
66,73%
500/505
99%
5/505
1,0%

2
2021 -
2022

11
165/459
35,9%
294/459
64,05%
455/459
99,13%
4/459
0,87%

3
2021 -
2022

12
160/443
36,11%
283/443
63,88%
440/443
99,32%
3/443
0,68
- Qua kết quả khảo sát trên cho thấy:
+ HS ở các khối lớp chủ yếu không được học một cách thường xuyên,bài bản, có hệ thống các năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua các hoạt động giáo dục của GVCN. Có chăng, HS chủ yếu được học thông qua một số chương trình ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt tập thể do nhà trường tổ chức. Nhà trường không xây dựng nội dung chương trình giáo dục phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác đưa vào dạy dọc chính khóa, các tiết sinh hoạt lớp cho GVCN.
+ Phần lớn HS đều mong muốn GVCN lớp mình sẽ đưa nội dung giáo
dục phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác vào trong các hoạt động trải nghiệm đa dạng của lớp.
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong công tác chủ nhiệm nhằm phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác cho học sinh ở trường THPT
Một số hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong công tác chủ nhiệm nhằm phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác cho học sinh ở trường THPT
Hoạt động trải nghiệm sáng tạođược tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau như tổ chức trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, các hội thi, hoạt động giao lưu, hoạt động nhân đạo, hoạt động tình nguyện, hoạt động cộng đồng, sinh hoạt tập thể, lao động công ích, sân khấu hóa (kịch, thơ, hát, múa rối, tiểu phẩm, kịch tham gia,), thể dục thể thao, tổ chức các ngày hội, Mỗi hình thức hoạt động trên đều mang ý nghĩa giáo dục nhất định. Tùy thuộc vào thực tiễn, kế hoạch giáo dục của nhà trường và đặc điểm học sinh lớp chủ nhiệm mà chúng ta có thể lựa chọn những hình thức phù hợp. Trong khuôn khổ của sáng kiến này, chúng tôi đề xuất một số hình thức sau:
Hình thức đóng vai
Đóng vai là phương pháp giáo dục giúp học sinh thực hành cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em. Đóng vai thường không có kịch bản cho trước mà học sinh tự xây dựng trong quá trình hoạt động. Đây là phương pháp giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách tập trung vào cách ứng xử cụ thể mà các em quan sát được. Việc "diễn" không phải là phần quan trọng nhất của phương pháp này mà là xử lí tình huống khi diễn và thảo luận sau phần diễn đó.
Đóng vai có ý nghĩa rất lớn trong việc hình thành và phát triển các phẩm chất, năng lực học sinh. Thông qua đóng vai, học sinh được rèn luyện, thực hành những kĩ năng ứng xử và bày tỏ thái độ trong môi trường an toàn trước khi thực hành trong thực tiễn, tạo điều kiện phát triển óc sáng tạo của các em, khích lệ thay đổi thái độ và hành vi theo hướng tích cực trước một vấn đề hay đối tượng nào đó.
Thông qua các hành vi, cá nhân nhận thức và giải quyết tốt hơn vấn đề của bản thân, vai trò lĩnh hội được trong quá trình sắm vai cho phép học sinh thích ứng với cuộc sống tốt hơn. Trong trò chơi cũng như trong cuộc sống, các em mong muốn có được một vai yêu thích, khi đóng một vai học sinh bước ra từ chính bản thân mình.
Một số năng lực được hình thành từ hình thức này: Năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp. Một số phẩm chất được phát triển từ giải pháp này: Trách nhiệm, nhân ái.
Các bước triển khai:
Bước 1: Xác định tình huống đóng vai (phù hợp với chủ đề hoạt động; phải là tình huống mở; phù hợp với trình độ học sinh).
Bước 2: Cử nhóm chuẩn bị vai diễn (có thể chuẩn bị trước khi tiến hành hoạt động): yêu cầu nhóm sắm vai xây dựng kịch bản thể hiện tình huống sao cho sinh động, hấp dẫn, mang tính sân khấu nhưng không đưa ra lời giải hay cách giải quyết tình huống. Kết thúc đóng vai là một kết cục mở để mọi người thảo luận.
Bước 3:Thảo luận sau khi đóng vai: khi đóng vai kết thúc, người dẫn chương trình đưa ra các câu hỏi có liên quan để HS thảo luận.
-Bước 4: Thống nhất và chốt lại các ý kiến sau khi thảo luận.
Hình thức trò chơi:
Trò chơi là tổ chức cho học sinh tìm hiểu một vấn đề hay thực hiện những hành động, việc làm hoặc hình thành một thái độ thông qua một trò chơi nào đó.
Trò chơi là một loại hoạt động giải trí, thư giãn đồng thời là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Việc lựa chọn trò chơi phù hợp sẽ có tác dụng rất tích cực tới con người nói chung và đặc biệt đối với học sinh nói riêng.
Trò chơi mang lại những thuận lợi trong quá trình tổ chức dạy học trải nghiệm rõ nét nhất là: việc phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và gây hứng thú cho học sinh, rèn luyện tác phong nhanh nhẹn...
Trò chơi là phương tiện giáo dục và phát triển toàn diện học sinh, giúp các em nâng cao hiểu biết về thế giới hiện thực xung quanh, kích thích trí thông minh, lòng ham hiểu biết, học cách giải quyết nhiệm vụ.Ngoài ra, trò chơi là phương tiện giáo dục phẩm chất nhân cách cho học sinh, phát huy năng lực học sinh.
Một số năng lực được hình thành từ hình thức này: Năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, thể chất, tin học. Một số phẩm chất được phát triển từ giải pháp này: Trách nhiệm, nhân ái, trung thực.
Một số trò chơi được sử dụng nhiều trong các hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông hiện nay như: Trò chơi ô chữ, trò chơi vận động, trò chơi mô phỏng game truyền hìnhCó thể thấy tổ chức trò chơi là hoạt động quen thuộc dễ thực hiện trong quá trình học tập trải nghiệm và có ý nghĩa giáo dục tích cực.
Các bước triển khai:
Bước 1: Chuẩn bị trò chơi
Xác định đối tượng và mục đích của trò chơi: thông thường, trò chơi nào cũng có tính giáo dục, phụ thuộc vào các góc độ tiếp cận khác nhau đối với loại, dạng trò chơi và người sử dụng, tổ chức trò chơi. Vì thế xác định đối tượng và mục đích trò chơi phù hợp là công việc cần thiết khi tổ chức trò chơi.
Cử người hướng dẫn chơi.
Thông báo kế hoạch, thời gian, nội dung trò chơi đến học sinh.
Phân công nhiệm vụ cho các lớp, tổ nhóm, đội chơi để chuẩn bị điều kiện phương tiện (lực lượng; phục trang như quần áo, khăn, cờ; còi; phần thưởng) cho cuộc chơi.
Bước 2: Tiến hành trò chơi
Ổn định tổ chức, bố trí đội hình: tùy từng trò chơi, địa điểm tổ chức, số lượng người chơi mà giáo viên bố trí đội hình, phương tiện cho phù hợp, có thể theo hàng dọc, hàng ngang, vòng tròn hay chữ U,....
Giáo viên xác định vị trí cố định hoặc di động sao cho mọi khẩu lệnh các em đều nghe thấy, các động tác học sinh quan sát, thực hiện được, ngược lại bản thân giáo viênphải phát hiện được đúng, sai khi các em chơi.
GV giới thiệu trò chơi phải ngắn gọn, hấp dẫn, dễ hiểu, dễ tiếp thu, dễ thực hiện, bao gồm các nội dung sau: Thông báo tên trò chơi, chủ đề chơi; Nêu mục đích và các yêu cầu của trò chơi; Nói rõ cách chơi và luật chơi, cho học sinh chơi nháp/chơi thử 1 -2 lần, sau đó học sinh bắt đầu chơi thật.
- Dùng khẩu lệnh bằng lời, nhạc, còi, chuông, trống để điều khiển cuộc
chơi.
Giáo viên hay nhóm trọng tài cần quan sát, theo dõi kỹ, chính xác để đánh
giá thắng thua và rút kinh nghiệm....
Bước 3: Kết thúc trò chơi
Đánh giá kết quả trò chơi: Giáo viên công bố kết quả cuộc chơi khách quan, công bằng, chính xác giúp học sinh nhận thức được ưu điểm và tồn tại để cố gắng ở những trò chơi tiếp theo.
Động viên, khích lệ ý thức, tinh thần cố gắng của các em, tuyên dương, khen ngợi hay khen thưởng bằng vật chất, tạo không khí vui vẻ, phấn khởi và để lại những ấn tượng tốt đẹp trong tập thể học sinh về cuộc chơi.
Dặn dò các em những điều cần thiết (thu dọn phương tiện, vệ sinh nơi chơi).
Hình thức hoạt động teambuilding
Hoạt động teambuilding là phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục, trong đó giáo viên sắp xếp học sinh thành những nhóm nhỏ theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, từ đó học sinh nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thiện việc chung của nhóm.
Thông qua hình thức làm việc nhóm, giáo viên sắp xếp học sinh thành những nhóm nhỏ theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, cùng hoàn thành nhiệm vụ của nhóm. Hình thức này nhằm tăng tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, thể hiện tính bình đẳng, dân chủ, phát huy vai trò chủ thể, hình thành các kĩ năng cần thiết như kĩ năng giao tiếp và kĩ năng xã hội (bày tỏ niềm tin, ủng hộ qua ánh mắt, sẵn sàng giúp đỡ, kiềm chế bực tức nếu bất đồng quan điểm).
Hình thức làm việc nhóm phát triển cho học sinh một số năng lực như:
năng lực hợp tác và giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề và một số năng lực đặc thù tùy đặc trưng nội dung làm việc nhóm. Một số phẩm chất được hình thành phát như: trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ.
*Giáo viên chủ nhiệm xác định mục tiêu, xây dựng nội dung hoạt động và bàn giao nhiệm vụ cho các nhóm: Tìm hiểu, thuyết trình và tổ chức team building hướng về nội dung nhóm được giao:
+ Mục tiêu: Giúp học sinh tìm hiểu được
Giao tiếp là một quá trình trong đó các bên tham gia tạo ra hoặc chia sẻ thông tin, cảm xúc với nhau nhằm đạt được mục đích giao tiếp.
Phương tiện giao tiếp là tất cả yếu tố được dùng để thể hiện thái độ, tình cảm, tư tưởng, mối quan hệ và những tâm lý khác trong một cuộc giao tiếp. Phương tiện giao tiếp gồm hai nhóm: ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
Những yếu tố có liên quan đến giao tiếp gồm: Nội dung, tính chất, diện mạo, nét mặt, nụ cười, ánh mắt, cử chỉ, hành vi .
Để có năng lực giao tiếp tốt cần rèn luyện các kỹ năng: Lắng nghe tích cực, sự thân thiện, sự tự tin, .
+ Phương pháp giáo dục: đóng vai, vấn đáp, thuyết trình, trò chơi, hoạt động nhóm
+ Thiết kế các hoạt động như sau: Giáo