Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp rèn kỹ thực hành trong dạy, học Tin học Lớp 5

hành trong dạy tin học lớp 5”
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Một số phương pháp thường sử dụng trong giảng dạy:
 Trong giảng dạy môn tin học cần phải đổi mới cách dạy, cách học sao cho học sinh tăng hứng thú, học tập thoải mái hơn, tiếp thu dễ, đồng thời các em nắm chắc được kiến thức trọng tâm ngay tại lớp, vận dụng tốt vào thực tế. 
Do đó, để phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập rèn luyện các kĩ năng ôn tập lý thuyết kết hợp với thực hành theo quy trình công nghệ thì vai trò phương pháp dạy học là rất quan trọng. Có rất nhiều phương pháp dạy học tin học như: 
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp gợi mở vấn đáp.
- Phương pháp giảng giải minh họa.
- Phương pháp thảo luận nhóm.
- Phương pháp trò chơi học tập.
- Phương pháp rèn kỹ năng thực hành cho học sinh
Trong đó phương pháp được xem là không thể thiếu trong bài học đó là phương pháp rèn kỹ năng thực hành cho học sinh. 
1.1. Phương pháp rèn kỹ năng thực hành cho học sinh
Phương pháp rèn kỹ năng thực hành cho học sinh là phương pháp dạy học mà trong đó học sinh phải nắm chắc lý thuyết, tiếp thu lý thuyết quan sát và thực hiện lại các nội dung dưới sự hướng dẫn của giáo viên nhằm giúp học sinh rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo thực hành nhanh và chính xác.
- Ưu điểm:
+ Rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo và hình thành thói quen lao động.
+ Phát huy được năng lực quan sát.
+ Giúp học sinh nắm vững được nội dung bài học tạo hứng thú cho việc học.
- Nhược điểm: 
+ Giáo viên khó quản lí lớp.
+ Đòi hỏi phải có đầy đủ các dụng cụ thực hành.
+ Tốn nhiều thời gian để rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo.
 Để vận dụng tốt phương pháp rèn kỹ năng thực hành cho học sinh thì đòi hỏi giáo viên phải vận dụng một cách linh hoạt các phương pháp dạy học nêu trên nhằm phát huy ưu điểm và khắc phục các nhược điểm.
1.2. Công tác chuẩn bị cho tiết dạy đạt hiểu quả cao:
 Nghiên cứu bài dạy kĩ, xác định mục tiêu bài học theo chuẩn kiến thức kĩ năng của bài học, từ đó làm cơ sở định hướng cho việc soạn giảng đạt mục tiêu đề ra.
Mục tiêu của bài phải dựa vào chuẩn kiến thức kĩ năng của từng bài học, ngoài ra phải định rõ mức độ tiếp thu kiến thức và hoàn thành công việc của học sinh làm căn cứ để đánh giá chất lượng, hiệu quả bài học.
 - Chuẩn bị dạy học:
 Lựa chọn phương thực hành cá nhân hay thực hành nhóm, từ đó giáo viên chuẩn bị kĩ và thao tác chuẩn.
- Chuẩn bị phòng máy và phương tiện dạy học chu đáo thu hút hứng thú học tập của các em, tạo điều kiện tốt để các em nắm vững nội dung bài học ngay tại lớp.
- Nghiên cứu kĩ quy trình thực hiện, thực hiện trước các thao tác để lường trước những khó khăn hay những tình huống có thể xảy ra.
- Kiểm tra dụng cụ, máy móc để tổ chức dạy lý thuyết và thực hành (phòng học, phòng thực hành).
2. Tiến hành các hoạt động dạy học:
- Nêu mục đích yêu cầu bài thực hành và cấu trúc bài dạy.
- Nêu quy trình thực hành, yêu cầu học sinh nắm vững các bước thực hành, biết cách sử dụng máy tính.
- Giáo viên thao tác mẫu, yêu cầu học sinh quan sát.
- Giới thiệu sản phẩm hoàn chỉnh để học sinh có định hướng khi thực hành.
- Lưu ý các lỗi thường gặp phải khi thực hiện quy trình kĩ thuật, nhắc nhở học sinh về an toàn lao động, giữ vệ sinh khi làm thực hành.
- Yêu cầu học sinh làm thực hành trong khoảng thời gian quy định.
- Giáo viên theo dõi uốn nắn kịp thời các thao tác sai của học sinh, hình thành cho học sinh tác phong công nghiệp, làm việc theo đúng quy trình kĩ thuật.
- Giáo viên phải bao quát lớp, nắm được năng lực của từng học sinh.
+ Đối với học sinh chưa hoàn thành nội dung môn học, không có năng khiếu, thiếu kiên nhẫn: kịp thời giúp đỡ các em, tạo niềm đam mê học tập ở các em. Với đối tượng học sinh này chỉ cần hướng dẫn các em hoàn thành sản phẩm đạt yêu cầu. Để làm được điều đó đòi hỏi giáo viên phải nhiệt tình, tận tâm với nghề. Nếu thời gian lên lớp không đủ để hướng dẫn các em hoàn thành sản phẩm giáo viên có thể phụ đạo thêm. Khi học sinh làm được sản phẩm sẽ có niềm tin vào năng lực của mình kèm theo lời động viên của giáo viên các em sẽ có thái độ học tập tốt hơn đối với bộ môn này.
+ Đối với học sinh có năng khiếu: nhóm học sinh này tiếp thu bài nhanh chóng, chỉ cần quan sát thao tác mẫu của giáo viên có thể làm được sản phẩm. Giáo viên cần động viên, khuyến khích các em làm tốt hơn nữa để phát triển năng khiếu, yêu cầu sản phẩm đúng kĩ thuật, đẹp mắt. Qua đây các em có thể định hướng được nghề nghiệp trong tương lai.
- Thu dọn các dụng cụ, máy móc. 
- Yêu cầu học sinh nhận xét chéo các sản phẩm.
- GV nhận xét các sản phẩm của học sinh, hướng dẫn thêm học sinh chưa hoàn thiện sản phẩm cần cố gắng, tuyên dương học sinh thực hành tốt.
3. Ví dụ minh hoạ:
Khi dạy bài “ Luyện gõ các ký tự đặc biệt ” giáo viên có thể thực hiện như sau: 
- Hoạt động 1: Cách gõ các ký tự đặc biệt.
+ Giáo viên cho học sinh nhận biết các ký tự đặc biệt và vị trí của chúng trên bàn phím.
+ GV HD cách gõ các ký tự đặc biệt nằm trên hàng phím số.
+ GV HD cách gõ các ký tự đặc biệt bên phải bàn phím.
+ GV thực hành mẫu hs quan sát
+ GV gọi hs lên thực hành mẫu
- Hoạt động 2: Luyện gõ
+ Cả lớp thực hành.
+ Giáo viên quan sát và theo dõi thời gian hướng dẫn học sinh thực hành .
+ Giáo viên yêu cầu học sinh kiểm tra chéo sản phẩm dựa vào tiêu chí đánh giá.
Hoạt động 3: Cách gõ kết hợp các ký tự đặc biệt với phím shift
+ GV HD học sinh cách gõ kết hợp các ký tự đặc biệt với phím shift
+ GV thực hành mẫu cho hs quan sát
Hoạt động 4: Luyện gõ
+ Cả lớp thực hành.
+ Giáo viên quan sát và theo dõi thời gian hướng dẫn học sinh thực hành .
+ Giáo viên yêu cầu học sinh kiểm tra chéo sản phẩm dựa vào tiêu chí đánh giá
Hoạt động 5: Thực hành
+ Cả lớp thực hành.
+ Giáo viên quan sát và theo dõi thời gian hướng dẫn học sinh thực hành .
+ Giáo viên yêu cầu học sinh kiểm tra chéo sản phẩm dựa vào tiêu chí đánh giá
- Hoạt động 6: Tổng kết đánh giá tiết dạy và học.
+ Giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung bài học.
+ Tuyên dương học sinh làm tốt và củng cố lại nội dung bài học .
+ Giáo viên nhận xét tinh thần thái độ làm việc của học sinh.
4. Vận dụng vào bài dạy cụ thể
BÀI 2: LUYỆN GÕ CÁC KÝ TỰ ĐẶC BIỆT (TIẾT 1)
I. MỤC ĐÍCH - YÊU CẦU:
a. Kiến thức
- HS nhận biết được các ký tự đặc biệt và vị trí của chúng trên bàn phím máy tính.
- HS gõ được các ký tự đặc biệt và biết gõ kết hợp với phím Shift trong phần mềm Microsoft Word.
b. Kỹ năng 
- Rèn tính cẩn thận, tư duy sáng tạo
c. Thái độ
- Học tập nghiêm túc, say mê yêu thích môn học
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
	+ Máy tính, sách, vở
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ
C1: Hãy nêu cách đặt tay lên bàn phím ?
GV nhận xét và khen ngợi HS
3. Bài mới
Hoạt động 1: Cách gõ các ký tự đặc biệt
GV đưa ra các ký tự cho HS quan sát
! * $ ? “
Yêu cầu HS quan sát các ký tự và trả lời câu hỏi.
Thế nào được gọi là ký tự đặc biệt?
GV nhận xét và kết luận:
Các kí tự không phải là chữ cái và chữ số được gọi là các kí tự đặc biệt.
GV đưa ra hình ảnh yêu cầu HS quan sát hình và cho biết trên bàn phím có mấy khu vực chứa các kí tự đặc biệt? Đó là các khu vực nào?
- Có 2 khu vực của bàn phím chứa các ký tự đặc biệt là:
+ Các ký tự đặc biệt trên hàng phím số
+ Các ký tự đặc biệt bên phải bàn phím do ngón út phụ trách.
Em hãy sắp xếp các kí tự đặc biệt sau vào đúng khu vực của nó?
; & ? > ) , @ < % +
- GV phát phiếu cho học sinh làm vào phiếu
Gv yêu cầu HS trả lời
Các em hãy cho biết cách gõ các ký tự đặc biệt ở 2 khu vực này?
GV nhận xét và kết luận:
- Khu vực các ký tự đặc biệt nằm trên hàng phím số. Các ký tự này được gõ bằng các phím số cùng với phím Shift.
- Khu vực các ký tự đặc biệt bên phải bàn phím. Tất cả các ký tự đặc biệt này đều do ngón út phụ trách.
GV khởi động phần mềm Word và gõ mẫu các ký tự đặc biệt
Gọi hs lên thực hành mẫu
Nhận xét

- Hát
- HS trả lời
- Nhận xét
- Quan sát 
- HS trả lời câu hỏi
- Lắng nghe
- Quan sát hình và trả lời câu hỏi
- Lắng nghe và ghi nhớ
- HS làm vào phiếu
- HS trả lời
- Trả lời
- Lắng nghe và ghi nhớ
- Quan sát
- Quan sát
- Nhận xét

Hoạt động 2: Luyện gõ
YC học sinh mở phần mềm Word và luyện gõ các ký tự đặc biệt 
! @ # $ % ^ & * ( ) ! @ # $ % ^ ^ & * ( )
! @ # $ % ^ & * ( ) * & ^ % $ # @ !
[ ] \ ; ' , . / [ \ ] \ ; ; ' ' , , . . / /
! @ # [ ] \ $ % ^ ; ' ^ & * ( ) , . /
Quan sát học sinh thực hành
Sửa lỗi cho học sinh
Khen ngợi các em thực hành nhanh và chính xác

- HS thực hành tập gõ các ký tự đặc biệt trên máy tính của mình.
Hoạt động 3: Cách gõ kết hợp kí tự đặc biệt với phím Shift.
GV đưa ra hình ảnh cho HS quan sát
- Các ký tự đặc biệt trên hàng phím số phải gõ cùng với phím Shift.
- Các ký tự đặt biệt trong khu vực phím bên phải, nếu là ký tự trên thì phải gõ cùng với phím Shift bên trái.
Gv thực hành mẫu
Gọi hs lên thực hành mẫu
Nhận xét

- Quan sát
- Lắng nghe và ghi nhớ
- Quan sát
Hoạt động 4: Luyện gõ các ký tự đặc biệt kết hợp với phím shift
YC học sinh mở phần mềm Word và luyện gõ các ký tự đặc biệt 
 [ ] \ { } | ; ; ' ' " " : : > ? ?
! @ { } | $ % ^ : : " "
 > ? ? {{[[}}]] | | \ \ : : ; ; " " ' '
Quan sát học sinh thực hành
Sửa lỗi cho học sinh
Khen ngợi các em thực hành nhanh và chính xác

- HS thực hành gõ các ký tự đặc biệt trên máy tính của mình.
Hoạt động 5: Thực hành với phần mềm Word
Yêu cầu học sinh thực hành gõ hai khổ thơ sau bằng chữ Tiếng Việt có dấu.
HD học sinh khởi động phần mềm gõ Tiếng Việt
Em yêu màu đỏ
Như máu con tim
Lá cờ tổ quốc,
Khăn quàng đội viên
Em yêu màu xanh
Đồng bằng, rừng núi
Biển đầy cá tôm
Bầu trời cao vợi

- HS khởi động phần mềm gõ Tiếng Việt
- Thực hành gõ tiếng việt có dấu bằng phần mềm Word 
Quan sát học sinh thực hành
Sửa lỗi cho học sinh
Khen ngợi các em thực hành nhanh 

4. Củng cố-dặn dò
- Gọi học sinh nhắc lại thế nào được gọi là ký tự đặc biệt?
- Về nhà các em có thể thực hành luyện gõ thêm các ký tự đặc biệt trên các phần mềm khác nhau.
- Nhận xét giờ học.
PHẦN III: KẾT LUẬN
 “ Phương pháp