Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học tiếng việt theo hướng phát triển năng lực học sinh

TẬP HUẤN CHUYÊN ĐỀ 
DẠY HỌC TIẾNG VIỆT THEO H ƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH 
Tổ chức hoạt động học của HS 
NỘI 
DUNG 
Năng lực, phẩm chất của học sinh theo quy định của TT22 
2 
4 
5 
3 
N êu quy định của TT 22 về nội dung đánh giá năng lực, phâm chất của HS? 
1 
tự phục vụ, tự quản; 
3 
tự học và giải quyết vấn đề; 
1. 
TT22: 
 Năng lực 
HỢP TÁC 
TỰ HỌC 
TỰ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
hợp tác 
TỰ PHỤC VỤ 
TỰ QUẢN 
3 
1 
Chăm học, chăm làm; 
4 
Đoàn kết, yêu thương 
1. 
TT22: 
 Phẩm chất 
TỰ TIN 
TRÁCH NHIỆM 
ĐOÀN KẾT 
T ự tin, trách nhiệm 
CHĂM HỌC 
CHĂM LÀM 
2 
Trung th ực, kỉ luật 
3 
YÊU TH Ư ƠNG 
TRUNG THỰC 
KỈ LUẬT 
Xác định mục tiêu bài dạy như thế nào để phù hợp với nội dung đánh giá HS theo TT22? 
1 
Năng lực 
2. Xác định mục tiêu bài dạy 
3 
Chuẩn KTKN 
Kiến thức 
MỤC TIÊU 
Phẩm chất 
HỢP TÁC 
TỰ HỌC 
TỰ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
TỰ PHỤC VỤ 
TỰ QUẢN 
2 
1 
Năng lực 
2. Xác định mục tiêu bài dạy 
3 
Kiến thức 
MỤC TIÊU 
Phẩm chất 
CHĂM LÀM 
TỰ TIN 
CHĂM HỌC 
2 
KỈ LUẬT 
ĐOÀN KẾT 
YÊU TH Ư ƠNG 
TRUNG THỰC 
TRÁCH NHIỆM 
3. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC 
1. CHUẨN ĐẦU RA 
(TT22) 
4. KẾT QUẢ THỰC TẾ 
2. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU 
3. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC 
B ƯỚC 1: 
- Xác định kiến thức, kĩ năng theo chuẩn. 
- Xác định NĂNG LỰC cần rèn luyện trong số các năng lực TT22 quy định. 
- Xác định PHẨM CHẤT cần rèn luyện trong số các phẩm chất TT22 quy định. 
3. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC 
XÁC ĐỊNH 
MỤC TIÊU 
B ƯỚC 2: 
- Xác định nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp dạy học để đáp ứng từng mục tiêu đã xác định 
3. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC 
B ƯỚC 3: 
- Thực hiện 
B ƯỚC 4: 
- Nhận định kếtquả, rút kinh nghiệm 
CHUẨN BỊ, SOẠN BÀI 
DẠY HỌC 
RÚT KINH NGHIỆM, GHI VÀO GIÁO ÁN 
1. Đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng 
MỘT SỐ L ƯU Ý 
2. Đáp ứng mục tiêu 
4. Sử dụng kĩ thuật, phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của HS 
5. Gắn với giải quyết các vấn đề của thực tế học tập và cuộc sống 
3. Có thể thay đổi ngữ liệu 
PHÂN MÔN TẬP VIẾT 
 DẠY TẬP VIẾT THEO HƯỚNGPHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 
NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN ĐIỀU CHỈNH KHI DẠY VÀ HỌC TẬP VIẾT 
Tạo sự hứng thú trong giờ tập viết bằng cách thêm các trò chơi học tập có vận dụng chữ viết. 
Giúp học sinh hiểu rõ các nét cấu tạo, ghi nhớ con chữ bằng nhiều hình thức hấp dẫn đồng thời liên tưởng với thực tế. 
Giúp học sinh hiểu khoảng cách giữa các nét, các nét nối giữa các con chữ và biết thực hiện. 
Rèn kỹ năng nhận ra lỗi sai để sửa chữa. 
Đưa ra nhiều yêu cầu cho từng loại đối tượng. 
PHỐI HỢP TRÒ CHƠI HỌC TẬP 
HÌNH THỨC GHI NHỚ HẤP DẪN 
NHẬN BIẾT CHỖ SAI VỀ KỸ THUẬT 
DẠY TẬP VIẾT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 
Sử dụng icon thay cho câu lệnh. 
Cung cấp kiến thức theo từng bước - Chữ mẫu / Tô theo chữ mẫu- Viết theo điểm đặt bút gợi ý.- Viết không có điểm gợi ý, (tự cân đối khoảng cách theo quy định để viết ) 
Tăng cường hình vẽ , tạo không khí thoải mái học như chơi. 
Đưa ra nhiều dạng bài tập vận dụng kỹ năng viết . 
BẢNG QUY ƯỚC VỀ BIỂU TƯỢNG ICON 
HƯỚNG DẪN VIẾT TỪNG BƯỚC – LỚP 1 
HƯỚNG DẪN VIẾT TỪNG BƯỚC – LỚP 2 
HỌC NHƯ CHƠI - LỚP 1 
HỌC NHƯ CHƠI - LỚP 2, 3 
BÀI TẬP RÈN KỸ NĂNG VIẾT 
BÀI TẬP RÈN KỸ NĂNG VIẾT 
MỘT SỐ NĂNG LỰC  ĐƯỢC PHÁT TRIỂN KHI DẠY TẬP VIẾT 
KIẾN THỨC 
NĂNG LỰC 
Quan sát chữ mẫu. 
Nhận biết con chữ qua phân tích các nét cấu tạo. 
Viết theo chữ mẫu. 
Hiểu các nét cấu tạo nên con chữ và viết lại. 
Viết chữ theo điểm chấm gợi ý. 
Biết viết con chữ theo điểm tựa (chấm gợi ý) có sẵn. 
Viết chữ không có điểm chấm gợi ý. 
Tự xác định vị trí để bắt đầu viết con chữ mà không có điểm tựa (chấm gợi ý) 
MỘT SỐ NĂNG LỰC  ĐƯỢC PHÁT TRIỂN KHI DẠY TẬP VIẾT 
KIẾN THỨC 
NĂNG LỰC 
Viết trong bài Luyện từ và câu. 
Phát triển, vận dụng vốn từ khi viết. 
Viết kết hợp với các hiện tượng chính tả. 
Viết đúng chính tả. 
Viết trong bài tập làm văn. 
- Viết đúng chính tả khi muốn diễn đạt suy nghĩ. 
- Vận dụng chữ viết vào việc trình bày ý tưởng. 
LỜI KẾT 
Dạy học sinh tập viết với mục tiêu: 
 - Viết đúng kỹ thuật để chữ viết rõ ràng, người xem dễ nhìn, dễ đọc. 
 - Viết đúng kỹ thuật thì tốc độ viết nhanh hơn. 
Chỉ rèn chữ trong giờ tập viết đã trở nên lạc hậu cần giúp học sinh hiểu kỹ năng viết phải được vận dụng trong nhiều tình huống khác nhau. 
Dạy học sinh tập viết theo năng lực là cần thiết. 
DẠY RÈN CHỮ LỚP 4, 5 THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN  NĂNG LỰC H ỌC SINH 
 Lớp 4&5 : Không có tiết Tập viết 
* 
GV không có thời gian rèn chữ cho HS, HS không chú trọng rèn chữ 
* 
Thiếu bước hệ thống và củng cố cách rèn chữ , dạy cách tự học. 
* 
Gián đoạn việc rèn chữ (cần thiết cho việc học ở THCS) 
Dạy Tập viết trong chương trình hiện hành 
Giáo viên muốn rèn chữ cho HS lớp 4, 5 
Không có 
Nội dung 
Chương trình 
Phương pháp 
Thời gian 
Chủ yếu là Tập chép 
Quan niệm viết nhiều là rèn chữ 
HS Không có động lực , hứng thú rèn chữ 
 
HS không biết cách tự học 
Giải pháp khắc phục 
Mục tiêu dạy chính tả và tập viết 
ĐÚNG 
Chính tả 
Tập viết 
Hiện tượng chính tả 
Rõ ràng, dễ đọc, hiểu nội dung 
Hình dáng chữ 
Kích thước chữ 
DẠY HỌC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH 
Thông qua hoạt động 
Rèn phương pháp tự học 
Học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác 
Kết hợp đánh giá của thầy + đánh giá của trò 
NỘI DUNG CHÍNH TẢ 
Số lượng chữ phù hợp với chuẩn KTKN  đảm bảo thời lượng vận dụng các PP tích cực, dạy đủ các nội dung rèn chính tả (đọc hiểu, phân tích hiện tượng chính tả, luyện tập). 
Rèn các hiện tượng chính tả theo thực tế học sinh (bài viết chỉ là phương tiện) 
Bài tập rèn hiện tượng chính tả: phối hợp ôn luyện các phân môn Tiếng Việt , tăng cường học tập cá thể + hợp tác 
RÈN VIẾT 
Trên cơ sở nhận dạng đặc điểm, hình dáng các nhóm chữ  cách viết 
Dạy kĩ thuật viết chung  ứng dụng cho tất cả các ngữ liệu 
Phối hợp với các phân môn khác của Tiếng Việt 
Tăng cường khả năng tự đánh giá của học sinh  tập trung vào sửa chữa các lỗi chưa đúng. 
Rèn viết 
Tạo hứng thú học tập – HS chủ động rèn 
Lượng chữ phù hợp 
Được lựa chọn bài để luyện tập 
Ứng dụng vào cuộc sống 
Tăng cường tư duy, quan sát 
sử dụng kí hiệu hướng dẫn 
Chúc quý thầy cô nhiều sức khỏe và thành công. 
Rèn các hiện tượng chính tả theo thực tế HS 
s/x 
Rèn các hiện tượng chính tả theo thực tế HS 
Học tập cá thể, hợp tác 
Học tập cá thể, hợp tác 
Học tập cá thể, hợp tác 
Rèn nhóm chữ thường có nét khuyết 
Kí hiệu bài ứng dụng 
Chữ thường nhóm 2 
Rèn chữ hoa nhóm 1: A, M, N 
Kí hiệu bài ứng dụng 
Chữ hoa nhóm 1 
Kĩ thuật viết 
Chữ thường có nối nét không thuận lợi: m-a, b-a, u-c, a-o, đ-a... 
Kĩ thuật viết 
Chữ hoa có nối nét thuận lợi: A-n, L-u,... 
Lượng chữ viết phù hợp 
Theo chủ đề, phối hợp LTVC, TLV 
Chủ đề: Giữ lấy màu xanh 
Phối hợp phân môn LTVC, ôn các chủ đề 
Phối hợp phân môn TLV 
Ứng dụng cuộc sống 
Ứng dụng cuộc sống 
Ứng dụng cuộc sống 
Tự lựa chọn bài 
Kí hiệu bài tự chọn 
Kí hiệu bài ứng dụng 
Kết hợp đánh giá 
HS tự đánh giá 
GV nhận xét 
Tuyệt vời 
Tốt 
Cố lên (BT) 
Cố lên nhé 
Nội dung rèn tập viết 
Lớp 4 
Lớp 5 
Bài 1 : chữ thường ( t u, ư n, m  s ,r ) 
Bài 2 : nhóm nét khuyết (trên, dưới) 
Bài 3 : nhóm liên quan đến nét cong ( c, e, o, a, q, d, g .) 
Bài 4 : nối thuận lợi ( nu, tú , ..) 
Bài 5 : nối không thuận lợi ( no, ng, ngô, nga, ngan, ngang ..) 
Bài 6 : Chữ hoa thuận lợi ( Hiền , Ân ..) 
Bài 7 : Chữ hoa không thuận lợi ( Tô, Bác ..) 
Bài 8 : Luyện tập (chữ hoa không thuận lợi) 
Bài 9 : Luyện tập : A, N, M 
... 
Bài 1 : N ối thuận lợi chữ thường ( ni, tí , ..) 
Bài 2 : Nối thuận lợi chữ hoa ( An , Hữu ..) 
Bài 3 : N ối không thuận lợi chữ thường ( no, ng, ngô, nga, ngan, ngang .. ) 
Bài 4 : Nối không thuận lợi chữ hoa (chủ yếu là nét phụ Ta, Các ... ) 
Bài 5 : Luyện tập nối thuận lợi và không thuận lợi chữ hoa, chữ thường 
Bài 6 : Chữ hoa A, Ă Â 
Bài 7 : Chữ hoa N, M 
Bài 8 : L uyện tập chữ hoa nhóm 1 
Bài 9 : Chữ hoa D , Đ 
... 
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC 
Bài: Dế Mèn bênh vực kẻ yếu – Lớp 4. 
 1/ Xác định mục tiêu bài dạy: 
Kiến thức: 
 - Hiểu nghĩa của một số từ: . 
 - Hiểu được nội dung của bài: .. 
Kĩ năng (để phát triển năng lực): 
 - Đọc rõ tiếng, trôi chảy, đọc câu hội thoại. 
 - Hợp tác, tự giải quyết tình huống có vấn đề. 
Thái độ (để rèn luyện phẩm chất) 
 - Trách nhiệm: Bảo vệ những người yếu đuối; 
 - Yêu thương con người, loài vật. 
VÍ DỤ 
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC 
2/ Xây dựng và tổ chức hoạt động: 
* Hoạt động 2: Đọc hiểu – Xử lí tình huống 
 - Đọc hiểu: Sử dụng kĩ thuật các mảnh ghép để tìm hiểu các câu hỏi (trong SGK hoặc GV biên soạn theo mục tiêu) 
=> Hướng tới mục tiêu về kiến thức, kĩ năng hợp tác. 
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC 
2/ Xây dựng và tổ chức hoạt động: 
* Hoạt động 2: Đọc hiểu – Xử lí tình huống 
- Xử lí tình huống: 
 + Tình huống 1: Em sẽ ứng xử thế nào nếu trong lớp em có 1 bạn hay bị bắt nạt? 
 + Tình huống 2: Em sẽ làm gì khi chứng kiến 1 em nhỏ đang bị 1 bạn lớn hơn bắt nạt? 
=> Hướng tới mục tiêu rèn kĩ năng tự giải quyết tình huống có vấn đề; rèn phẩm chất trách nhiệm, yêu thương. 
THẢO LUẬN NHÓM 
Chọn 01 bài trong chương trình TV, xác định mục tiêu bài học? 
Soạn tóm tắt các hoạt động theo mục tiêu đã xác định? 
Các nhóm trình bày 
1. Đẩy mạnh rèn chữ, giữ vở 
ĐỊNH H ƯỚNG MÔNTIẾNG VIỆT 
NĂM HỌC 2017-2018 
2. Xác định mục tiêu từng bài học theo TT 22 
4. Sử dụng kĩ thuật, phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của HS 
5. Từng bài học gắn với giải quyết các vấn đề của thực tế học tập và cuộc sống phù hợp với tình hình lớp 
3. Mạnh dạn thay đổi ngữ liệu 
Soạn kế hoạch bài học 
ĐỊNH H ƯỚNG MÔNTIẾNG VIỆT 
NĂM HỌC 2017-2018 
1. Giáo viên chuyển khối, GV mới, GV dạy 03 năm trở lên 
2. GV khác 
3. Phó Hiệu tr ư ởng/ Khối tr ưởng kiểm tra 
Soạn mới 
Điều chỉnh, bổ sung 
L ư u biên bản 
Chúc quý thầy cô 
nhiều sức khỏe và thành công 
66