SKKN Một số giải pháp dạy môn Kể chuyện sáng tạo cho học sinh Lớp 1

SKKN Một số giải pháp dạy môn Kể chuyện sáng tạo cho học sinh Lớp 1

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài:

Trong chương trình môn Tiếng Việt, phân môn Kể chuyện có một vị trí

quan trọng, được xếp liền sau phân môn Tập đọc do ranh giới giữa tiếng và văn nên

Kể chuyện vừa thuộc phạm trù ngôn ngữ, vừa thuộc phạm trù hình tượng nghệ

thuật văn chương. Đặc điểm này thống nhất cơ bản mang tính đặc trưng của môn

học vừa là cung cấp tri thức về Tiếng Việt để phát triển tối đa năng lực ngôn ngữ

của mình, biết sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt để làm công cụ giao tiếp và tư duy.

Mặt khác phân môn Kể Chuyện có tác dụng lớn trong việc bồi dưỡng tâm hồn, đem

lại niềm vui, trau dồi vốn sống và vốn văn học phát triển ngôn ngữ và tư duy cho

trẻ, góp phần hình thành nhân cách và đem lại cảm xúc lành mạnh cho học sinh

bằng việc các em được nghe và được tham gia kể hàng trăm câu chuyện thuộc đủ

các thể loại khác nhau trong suốt bậc tiểu học. Như vậy phân môn Kể chuyện có

tác dụng giáo dục, giáo dưỡng thế hệ trẻ rất to lớn. Dạy phân môn này một mặt

thực hiện được mục tiêu và nhiệm vụ đề ra, mặt khác góp phần tạo nên tính hoàn

chỉnh và thống nhất cao cho toàn bộ chương trình đào tạo. Tạo điều kiện tốt hơn

tronh việc giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đào tạo con người mới của thời kì CNHHĐH. Để thực hiện việc dạy phân môn Kể chuyện được tốt, đáp ứng được mục tiêu

đề ra thì chúng ta phải có bộ chương trình hiện đại và hệ thống phương pháp dạy

học hoàn chỉnh, tối ưu. Hiện nay chương trình Kể chuyện ở bậc Tiểu đặc biệt là Kể

chuyện lớp 1 với việc đưa ra một hệ thống bài tập kể sáng tạo đã thực sự trở thành

một cương lĩnh tiến bộ. Sự thay đổi nội dung chương trình đó đòi hỏi cần phải có

sự đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp. Trong các tiết kể chuyện ở lớp 1

hiện nay, hầu hết các giáo viên đang còn sử dụng các phương pháp dạy học truyền

thống. Bên cạnh ưu điểm, những phương pháp này vẫn còn tồn tại và hạn chế. Đó

là chưa phát huy được tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh, đồng thời

không rèn luyện được kĩ năng lao động trí tuệ, gây cản trở việc chiếm lĩnh tri thức

một cách thụ động. Việc rèn luyện kĩ năng không được quan tâm một cách đúng2

mức. Như vậy việc sử dụng phương pháp dạy học cũ làm hạn chế tính ưu việt của

chương trình mới, đồng thời không phát huy được tính tích cực của HS trong quá

trình học tập. Một vấn đề dặt ra, cần phải có sự đầu tư nghiên cứu về phương pháp

dạy học làm sao để dạy cho các em cách suy nghĩ, cách tư duy sáng tạo, để làm

dược điều đó không có con đường nào khác là phải sử dụng hệ thống các phương

pháp dạy học tích cực trong đó phương pháp kể chuyện sáng tạo là một trong

những phương pháp tối ưu nhất để nâng cao chất lượng dạy học phân môn Kể

chuyện lớp 1. Vì vậy tôi chọn đề tài: "Một số giải pháp dạy môn Kể chuyện sáng

tạo cho học sinh lớp 1" là mục tiêu nghiên cứu của bản thân trong quá trình giảng

dạy.

pdf 18 trang Người đăng phuongnguyen22 Ngày đăng 02/03/2022 Lượt xem 2227Lượt tải 1 Download
Bạn đang xem tài liệu "SKKN Một số giải pháp dạy môn Kể chuyện sáng tạo cho học sinh Lớp 1", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
thức khác nhau. Mỗi xúc động của các em lại kích thích đến cảm xuác và mỗi cảm 
xúc lại ảnh hưởng đến tri giác một cách khác nhau. 
 Một trong những lĩnh vực phát triển tri giác cho học sinh lớp 1 là tri giác thẩm 
mĩ với các tác phẩm nghệ thuật. Điểm mới trong tri giác của các em là xuất hiện 
các hình tượng nghệ thuật. Việc các em tham gia vào hoạt động kể chuyện và 
nghe kể cũng là một trong những hình thức để tiếp nhận tác phẩm nghệ thuật. Một 
 4
điểm quan trọng trong sự phát triển tâm sinh lí của học sinh lớp 1 là sự tưởng 
tượng. Giàu sức tưởng tượng là thuộc tính của trí tuệ gắn với năng lực hiểu biết 
của các em. Lứa tuổi các em đặc biệt là lớp đàu cấp, có thể nói đó là mảnh đất phì 
nhiêu để bồi đắp trí tưởng tượng cho con người. Học sinh lớp 1 thường nói lên 
những điều quá sự thật với niềm tin ngây thơ, những biểu hiện trên đều nằm trong 
sự tưởng tượng. Hoạt động tưởng tượng phải dựa trên nền tảng liên tưởng dựa 
trên sự ghi nhớ các sự vật hiện tượng. ý thức được vai trò của trí tưởng tượng 
phong phú của lứa tuổi học sinh lớp 1 và sự hấp dẫn trong văn học là rất cần thiết 
để khi dạy kể chuyện sáng tạo giáo viên sẽ có sẽ có sự vận dụng biện pháp, 
phương pháp có hiệu quả. 
 Học sinh lớp 1 rất hiểu động, hiếu thắng , nhiều hứng thú và muốn biết tất cả. 
Các em thích nghe chuyện, thích quan sát. Các nhà tâm lí học cho rằng: “Đặc 
điểm nổi bật nhất trong tư duy của học sinh lớp 1 là tư duy cụ thể mang tính hình 
thức bằng cách dựa vào những đặc điểm trực quan và dựa vào những hành dộng 
thao tác trên những đối tượng cụ thể”. Đối với học sih lớp 1 tư duy trực quan, 
hình tượng phát triển mạnh. Từ những đặc điểm tâm sinh lí nói trên chúng ta đã 
xác định những biện pháp dạy học phân môn kể chuyện sáng tạo phù hợp nhất. 
 * Quan điểm ngôn ngữ học: 
 Giai đoạn giáo dục Tiểu học là góp phần làm cho trẻ sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ 
một cách thành thạo trong đời sống hàng ngày. Chúng ta biết rằng ngôn ngữ là 
phương tiện quan trọng nhất giúp ta giao tiếp với người khác, lĩnh hội nền văn hóa, 
khoa học kĩ thuật để đưa đứa trẻ thành một thành viên của xã hội. Sự phát triển 
ngôn ngữ là quá trình bao gồm nhiều giai đoạn. Nếu như ở lứa tuổi Mẫu giáo bước 
đầu giúp cho trẻ hoàn thiện ngôn ngữ nói thì đến lứa tuổi học sinh Tiểu học ngôn 
ngữ nói của các em được phát triển ở mức cao hơn, đồng thời ở giai đoạn này các 
em còn hoàn thiện ngôn ngữ viết. Càng lên cao nhu cầu giáo tiếp càng mở rộng, 
vốn ngôn ngữ xã hội của các em càng phát triển nhanh. Do đó học sinh lớp 1 không 
chỉ sử dụng ngôn ngữ như một ơhương tiện thông báo mà đã sử dụng nó với ý 
 5
nghĩa trao đổi và giao tiếp. Tuy nhiên trong thực tế vấn còn một số em nói năng 
chưa đúng, kém văn hoá, dùng sai từ. Sở dĩ có hiện tượng này là do sự phát triển 
ngôn ngữ của các em theo con đường tự phát, bắt chước hay học lõm. Vì vậy phân 
môn Kể chuyện có một vai trò cực kì quan trọng, góp phần hoàn thiện ở học sinh 
ngôn ngữ nói không phải chỉ ở mức bình thường mà rèn luyện ngôn ngữ nói một 
cách nghệ thuật. 
 * Quan điểm Giáo dục học: 
 Cũng theo các nhà Giáo dục học hiện đại thì chỉ khi nào có một phương án 
phát triển coi học sinh là nhân vật trung tâm của quá trình giáo dục, lấy học sinh 
làm nhân vật trung tâm của quá trình dạy học và tôn trọng nhân cách của nó như 
một thực thể hồn nhiên thì nền giáo dục đó mới là nền giáo dục nhân văn. Tuy 
nhiên trong quá trình đó vai trò của người giáo viên không hề bị hạ thấp mà cần 
phải được nâng cao. Giáo viên là người điều khiển, tổ chức quá trình dạy học. 
Đúng như nhà giáo dục vĩ đại Tiệp Khắc Cô men X ki đã nói: “Đứa trẻ ra đời thế 
nào, điều đó chẳng ai có thể quyết định được, nhưng dẫn dắt một cách đúng đắn 
để các em trở thành người tốt điểu đó tuỳ thuộc vào khả năng của chúng ta, những 
nhà Sư phạm, những cô giáo và những người mẹ hiền.” Chính vì vậy có thể nói 
vai trò của người giáo viên cực kì quan trọng. Thông qua việc nghiên cứu đặc 
điểm phát triển của học sinh lớp 1, tôi đã lấy đó làm căn cứ để nhìn nhận mặt 
bằng chung năng lực của học sinh lớp 1 khi làm quen hệ thống bài tập kể sáng tạo. 
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 
Tâm lí trẻ em đặc biệt là trẻ em ở lứa tuổi từ 1 đến 12 tuổi rất thích nghe kể 
chuyện . Chúng thường được nghe ông bà ,cha mẹ , thầy cô kể những câu chuyện 
cổ tích có những nhân vật thật gần gũi với lứa tuổi của chúng . Ngoài ra kể chuyện 
còn đem đến cho các em nhiều niềm vui , sự thích thú , thư giãn sau những giờ học 
căng thẳng . Những câu chuyện đó khơi gợi ở các em lòng yêu cái đẹp trong thiên 
nhiên, xã hội của con người. Nâng cao tâm hồn trong sáng, hướng các em tới 
những mơ ước cao xa cùng với sự phát triển hài hòa, toàn diện của bản thân. Ngoài 
 6
ra những chuyện kể còn bồi dưỡng cho trẻ những tri thức thông thường về tự nhiên, 
xã hội. Môn kể chuyện còn là phân môn kích thích sự vận động linh hoạt của trí tuệ 
,mở ra cho các em những chân trời mới, cho trí tưởng tượng làm phong phú các các 
hình thức màu sắc lí tưởng sống đang từng bước hình thành trong tâm trí trẻ em. 
Ánh mắt vui tươi, những tiếng cười sảng khoái, không khí nhộn nhịp, thư giãn 
trong giờ kể chuyện tạo ra sự gần gũi, cảm thông, long tin cậy giữa thầy cô và các 
em. Đặc biệt với những em còn rụt rè, nhút nhát, do bản thân hoặc do hoàn cảnh 
sống. Khi học tiết kể chuyện, các em sẽ có cơ hội gần gũi, hòa đồng với các bạn, 
các em được sống cùng những nhân vật trong truyện giúp các em tự tin, mạnh dạn 
hơn. Đối với học sinh tiểu học kể chuyện là môn học rất hấp dẫn và thường được 
các em học sinh chờ đón và tiếp thu bằng một tâm trạng hào hứng, vui thích. Qua 
đó tôi nhận thấy rằng kể chuyện là một môn học lý thú và hấp dẫn ở trường Tiểu 
học là có cơ sở. Ngoài ra kể chuyện còn hình thành cho trẻ tính mạnh dạn, khả 
năng diễn đạt câu chuyện theo lời văn của mình, Các em biết nhập vai nhân vật một 
cách tự nhiên giúp các tự tin vào khả năng diễn đạt của mình. Trong tiết kể chuyện 
các em có thể hòa mình vào những nhân vật mình yêu thích. Các em được sống 
trong thế giới riêng của mình. Vì thế việc dạy kể chuyện cho các em rất cần sự đầu 
tư của giáo viên và phải xác định được tầm quan trọng của tiết kể chuyện. 
Nhưng qua thực tế giảng dạy hiện nay , một số giáo viên vẫn chưa dành cho 
môn học này sự đầu tư xứng đáng. Tiết kể chuyện diễn ra rất tẻ nhạt, buồn chán. 
Giáo viên giảng dạy rất sơ sài. Có khi lên lớp giáo viên chỉ cầm sách đọc câu 
chuyện cho học sinh nghe một cách thờ ơ qua loa và không có cảm xúc sau đó cho 
học sinh đọc lại. Một tiết kể chuyện diễn ra ngắn gọn, buồn chán và đơn điệu. Vì 
vậy tiết kể chuyện chưa lôi cuốn học sinh, chưa tạo được hứng thú, lòng say mê 
học đối với phân môn này. Tiết kể chuyện diễn ra dưới hình thức độc thoại của giáo 
viên trong một giọng kể tẻ nhạt, không có tranh minh họa và học sinh chưa được 
hòa nhập vào từng nhân vật trong truyện vì giáo viên còn xem nhẹ tiết kể chuyện. 
Giáo viên chưa tạo được sự hứng thú học tập và phát huy tính tích cực của học 
 7
sinh. Các em chưa được bộc lộ hết khả năng kể chuyện cũng như tính sáng tạo ở 
mỗi em. Thậm chí có những giáo viên còn xem phân môn này là môn học phụ nên 
dạy rất sơ sài. Xuất phát từ những đặc điểm tình hình qua quá trình giảng dạy môn 
kể chuyện. Bản thân tôi nhận thức rằng quá trình dạy kể chuyện là một quá trình 
nghệ thuật khoa học phức tạp, tinh tế nhiều mặt và có tính chất độc đáo. Và điều 
này càng bộc lộ rõ nét hơn qua phân môn kể chuyện. Vì vậy bản thân tôi là giáo 
viên Tiểu học, tôi đã nghiên cứu tìm ra những hướng giải quyết để tìm cách nào 
tiến hành “ Một tiết kể chuyện giúp học sinh biết kể chuyện sáng tạo theo chương 
trình cải cách mới của học sinh lớp 1 đạt hiệu quả cao hơn” . 
* Chương trình sách giáo khoa kể chuyện lớp 1. 
Toàn bộ chương trình sách giáo khoa lớp 1 có 27 bài kể chuyện khác nhau như: 
Thần thoại, cổ tích, ngụ ngôn, truyền thuyết... ở giai đoạn Học vần học sinh được 
học 15 bài ôn tập, sau phần ôn tập các âm và vần mới học trong tuần, phần luyện 
viết và phần Tập đọc. Tất cả nội dung cùng được dạy trong 1 tiết do vậy ở giai 
đoạn này Kể chuyện chưa có tiết dạy riêng và bố trí sau 2 vòng nghĩa là 1 tuần có 1 
tiết Kể chuyện. Mỗi mục kể chuyện được thiết kế từ 4 đến 6 tranh minh hoạ. Ví 
dụ: Bài: “Thỏ và Sư tử" Trang 45 có 4 tranh; Bài: “Tre ngà” Trang 57 có 6 tranh. 
 Các tranh ở đây chỉ mang tính chất là điểm tựa để học sinh có thể dựa vào đó 
để kể lại chuyện. Mục kể chuyện trong sách giáo khoa được nhận biết bằng kí hiệu 
rất phong phú và sinh động đó là một học sinh nữ đang nói, tay phải giơ lên làm 
hiệu. Tiếp theo là tên truyện và tranh vẽ. Đến phận luyện tập tổng hợp có thêm chữ 
ở dạng yêu cầu hay câu hỏi gợi ý dưới tranh: 
Ví dụ: Chuyện “Sói và Sóc” (Tiếng Việt 1 – tập 2, trang 108). 
 1. Nghe kể chuyện 
 2. Kể lại từng đoạn theo tranh. 
- Tranh 1: Chuyện gì xảy ra khi Sóc đang chuyền trên cành cây? 
- Tranh 2: Sói định làm gì Sóc? 
- Tranh 3: Sói hỏi Sóc thế nào? - Sóc đáp ra sao? 
 8
- Tranh 4: Sóc giải thích vì sao Sói buồn? 
 3. Phân vai kể lại toàn bộ câu chuyện 
* Hình thức bài tập kể sáng tạo: 
Các hình thức bài tập này được sắp xếp xen kẽ trong một tiết học, tạo nên sự 
đa dạng phong phú trong hoạt động học tập, tận dụng khả năng cuẩ mỗi học sinh. 
Khắc phục tình trạng nhàm chán, đơn lẻ khi phải nghe và kể lại một chiều như 
trước đây Vậy kể chuyện sáng tạo nhằm phát huy tính độc lập sáng tạo của học 
sinh. 
* Sự kết hợp kênh hình và kênh chữ: 
Kể chuyện ở lớp 1 được xây dựng giữa kênh hình và kênh chữ với mức đọ 
khác nhau. Tuy nhiên ở lớp 1 kênh hình hoàn toàn chiếm ưu thế, 100% bài kể 
chuyện được thiết kế dưới dạng kênh hình ở phần Học vần và phần Luyện tập tổng 
hợp. điều này hoàn toàn phù hợp với đặc điểm nhận thức của học sinh lớp 1, các 
em chưa biết đọc nên một văn bản chuyện dài thực sự là một khó khăn với các em . 
Hơn nữa đặc điểm tâm lí học sinh lớp 1 thiên về trực quan sinh động, nên nội dung 
câu chuyện được thể chế hoá bằng các tranh vẽ ngộ nghĩnh có tác dụng hấp dẫn trí 
tò mò của các em. 
* Bài kể chuyện có nội dung cố định: 
 Do đặc điểm nhận thức của học sinh lớp 1 là khả năng ghi nhớ chưa cao nên ở 
đây chỉ sử dụng 2 hình thức bài tập kể sáng tạo. Dựa theo tranh kể lại từng đoạn 
truyện và kể lại toàn bộ câu chuyện. Các hình thức này được sắp xếp dạy sau khi 
học sinh đã hoàn thành phần Học vần. Cấu trúc chung của một tiết Kể chuyện ở 
chương trình lớp 1 thường là sau khi giáo viên kể mẫu từ 2 đến 3 lần, học sinh 
được hướng dẫn quan sát tranh trả lời câu hỏi gợi ý để nhớ lại từng đoạn câu 
chuyện theo tranh và sau đó kể lại toàn bộ nội dung câu chuyện. Ví dụ: kể chuyện “ 
Trí khôn” (trang 72): 
 1. Nghe kể chuyện. 
 2. Kể lại từng đoạn câu chuyện theo tranh. 
 9
- Tranh 1: Hổ nhìn thấy gì? 
- Tranh 2: Hổ và trâu nói gì với nhau? 
- Tranh 3: Hổ và người nói gì với nhau? 
- Tranh 4: Câu chuyện kết thúc như thế nào? 
 3. Kể lại toàn bộ câu chuyện. 
Khác hẳn so với chương trình 165 tuần các hình thức bài tập đều được sắp 
xếp hoàn toàn bằng kênh chữ. Nhưng ở chương trình mới đối với học sinh lớp 1 
các bài tập kể sáng tạo được sắp xếp đan xen cả kênh hình lẫn kênh chữ tuy nhiên 
trong đó kênh hình chiếm ưu thế hơn. Ở dưới mỗi bức tranh thường có các câu hỏi, 
giúp học sinh nhớ lại nội dung câu chuyện. điều này phù hợp với đặc điểm của học 
sinh lớp 1, do học sinh lớp 1 đọc chưa thông viết chưa thạo, khả năng ghi nhớ chưa 
tốt nên các văn bản truyện kể dài dòng thực sự là khó khăn đối với các em. Hơn 
nữa đặc điểm tâm lí của các em thiên về trực quan sinh động, nên nội dung câu 
chuyện được thẻ chế hoá bằng các bức tranh ngộ nghĩnh, sinh động, vui mắt có tác 
động hấp dẫn trí tò mò của học sinh rất lớn. Lúc đó hàng loạt câu hỏi tại sao? được 
xuất hiện trong đầu các em. Muốn trả lời được câu hỏi thì phải lắng nghe, nhớ, hiểu 
rồi suy luận, liên tưởng rồi kể lại từng đoạn của câu chuyện. Sau khi kể lại từng 
đoạn của câu chuyện, yêu cầu học sinh phải có khả năng tổng hợp để liên lết các 
phần của câu chuyện lại với nhau, kể lại câu chuyện một cách mạch lạc theo ngôn 
ngữ riêng của mình. Chỉ với 2 hình thức bài tập, nhưng chương trình kể chuyện lớp 
1 bước đầu giúp các em làm quen với hệ thống các bài tập sáng tạo. Từ đó hoàn 
thành dần cho các em phương pháp học tập tích cực. 
* Bài kể chuyện có nội dung không cố định: 
Bài kể chuyện không có nội dung cố định thực chất là những bài tập “mở” 
mang tính sáng tạo nhằm khai thác kinh nghiệm và vốn sống cho các em. Rèn cho 
các em kĩ năng nói cơ bản quan trọng như: Kĩ năng sắp xếp chi tiết, kĩ năng lựa 
chọn hình thức ngữ điệu nói. Thông qua các hình thức bài tập này bước đầu tập 
 10
dượt khả năng tưởng tượng, cách thiết kế xây dựng một câu chuyện mới cho học 
sinh. 
Điều đó cho thấy việc dạy học Kể chuyện ở Tiểu học hiện nay (nhất là học 
sinh lớp 1) Giáo viên phải có đầu tư thích đáng về mặt lí luận để thực hiện đổi mới 
phương pháp dạy học, làm nó thích ứng với nội dung chương trình mới nhằm nâng 
cao chất lượng dạy và học. Cùng với phân môn khác giúp học sinh rèn luyện kĩ 
năng giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ lời nói một cách có văn hoá. Xuất phát từ thực 
trạng trên, trong đề tài này tôi đi sâu nghiên cứu “Phương pháp kể sáng tạo trong 
phân môn Kể chuyện cho học sinh lớp 1”. Với chủ ý muốn dóng góp 1 phần nhỏ bé 
của mình vào công cuộc đổi mới phương pháp dạy học, góp phần đào tạo thế hệ trẻ 
trở thành những người có đức có tài cho xã hội hôm nay và mai sau. 
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
2.3.1. Đối với dạng bài kể chuyện có nội dung cố định: 
* Cách kể chuyện của giáo viên: 
 - Đối với dạng bài kể chuyện có nôị dung cố định ở lớp 1 thì nội dung 
truyện kể không được in trong sách học sinh. Do đó trong giờ kể giáo viên phải kể 
mẫu một cách sáng tạo. để đảm bảo biện pháp dạy học này có hiệu quả trong quá 
trình kể Giáo viên phải thực hiện một số quy tắc sau: 
 - Truyện kể mẫu không được quá dài, bố cục chặt chẽ, phù hợp với cốt 
truyện và tính cách nhân vật. 
 - Giáo viên có thể sáng tạo lời kể, tức là kể kết hợp tả những hình ảnh, chi 
tiết đặc sắc hoặc có thể thay đổi, thêm bớt lời đối thoại trong câu chuyện. 
 - Phương pháp kể kết hợp với giải thích và thay thế từ khó hiểu, phương 
pháp này có tác dụng trong việc phát triển ngôn ngữ và làm tiền đề kể sáng tạo cho 
học sinh: Ví dụ: chuyện “ Con Rồng cháu Tiên”. Mở đầu câu chuyện, giáo viên có 
thể thêm vào "Ngày xửa ngày xưa đã lâu lắm rồi” hoặc có thể thay thế từ "Sức 
khoẻ kì lạ" bằng “ Sức khoẻ phi thường”. 
 11
 - Phương pháp dùng lời chuyển tiếp các đoạn trong một câu chuyện, lời 
chuyển tiếp vừa có ý nghĩa nhắc lại sự liên tục giữa các đoạn trong câu chuyện, vừa 
khêu gợi sự suy nghĩ của học sinh. 
Ví dụ chuyện: “Sói và Sóc” Sau khi giáo viên kể xong đoạn 1, giáo viên có 
thể dẫn dắt: Liệu Sói có thả Sóc ra không? Để biết được điều đó các em hãy nghe 
cô kể tiếp đoạn 2 của câu chuyện - Có thể kết hợp phương pháp trao đổi gợi mở 
bằng câu hỏi tự trả lời. Sử dụng phương pháp này nhằm nhấn mạnh cho học sinh 
những chi tiết quan trọng của câu chuyện. Khi kể chuyện “Sói và Sóc” giáo viên có 
thể đặt câu hỏi giữa chừng: Các em có biết tại sao Sói lại thả Sóc ra không? Lúc 
này buộc học sinh phải suy nghĩ, khi đó giáo viên kể tiếp câu chuyện sẽ giúp cho 
các em ghi nhớ được lâu, mặt khác nó còn tránh được tình trạng thụ động của học 
sinh trong quá trình nghe cô kể mẫu. 
 - Một điểm không kém phần quan trọng trong việc kể sáng tạo là giáo viên 
phải lựa chọn giọng kể, cách kể thu hút học sinh. 
 - Để câu chuyện thêm sinh động có sức cuốn hút học sinh, trong quá trình kể 
giáo viên nên kết hợp giọng kể với các yếu tố phi ngôn ngữ, đồng thời sử dụng 
tranh ảnh minh hoạ cho những chi tiết quan trọng 
 Ví dụ: Kể câu chuyện: “Con Rồng cháu Tiên” như sau: 
 1. Ngày xửa, ngày xưa, Đã lâu lắm rồi, có chàng Lạc Long Quân vốn là con Rồng 
ở dưới biển, thân hình vạm vỡ và sức khoẻ phi thường. Chàng kết duyên với nàng 
Âu Cơ vốn là Tiên ở trên núi. Chẳng bao lâu, Âu Cơ mang thai. Nhưng lạ kì thay, 
Âu Cơ lại đẻ ra một cái bọc trứng và 7 ngày sau từ cái bọc trứng ấy nở ra 100 
người con xinh đẹp và khoẻ mạnh. Ngày qua ngày, gia đình họ sống rất dầm ấm và 
hạnh phúc. Nhưng Lạc Long quân vẫn không nguôi nhớ biển nơi chôn rau cắt rốn 
của mình. Một hôm chàng hoá thành Rồng bay ra biển. Âu Cơ và đàn con ở lại. Vợ 
nhớ chồng, con ngóng bố. Mẹ con nàng bèn trèo lên đỉnh núi cao gọi Lạc Long 
Quân trở về. 
 12
 Liệu Lạc Long Quân có nghe thấy tiếng gọi của Âu Cơ và chàng có trở về núi để 
gặp người vợ yêu dấu của mình nữa hay không? Cô mời các em nghe tiếp đọan 2 
nhé. 
 2, Lạc Long Quân từ biển bay lên núi gặp lại vợ con. Trong cuộc hội ngộ đó, họ 
đã bàn với nhau: “ Rồng với Tiên quen sống ở 2 vùng khác nhau. Ta nên chia đôI 
đàn con, một nửa theo mẹ lên núi, một nửa theo cha xuống biển – Khi nào gặp 
nguy biến thì báo cho nhau biết để cứu giúp nhau.” Thế là năm mươi người con 
cùng Âu Cơ lên rừng, còn lại theo Lạc Long Quân xuống biển. Riêng chỉ có người 
con trai cả ở lại đất Phong Châu được làm vua nước Văn Lang. Đó là vua Hùng 
thứ nhất. 
 Vậy bây giờ các em đã biết vì sao người Việt Nam chúng ta tất cả đều gọi là 
"Con Rồng cháu Tiên” đều được gọi là "Đồng bào” chưa? 
 Câu chuyện trên, tôi đã áp dụng giải pháp kể sáng tạo. Về giọng kể, đoạn đầu 
giáo viên kể giọng chậm rãi, đoạn cuối cần kể với giọng vui vẻ, tự hào. 
* Cách dạy học sinh kể sáng tạo chuyện. 
 Dạy cho học sinh hình thành với nội dung câu chuyện là rất quan trọng. Tuy 
nhiên, mỗi câu chuyện kể của học sinh là một sự sáng tạo nghệ thuật- nghĩa là các 
sản phẩm ấy không giống nhau mà mang bản sắc riêng của từng cá nhân. Muốn 
giúp học sinh thực hiện được điều đó, trước hết đòi hỏi giáo viên phải có phương 
pháp dạy học sinh kể sáng tạo. Sự sáng tạo của học sinh trong quá trình kể chuyện 
không phải là các em tự nghĩ ra một nhân vật hay một mâu thuẫn nào đó mà là sự 
sáng tạo trong lời kể, giọng kể. Qua sự sáng tạo làm cho mối nhân vật trong câu 
chuyện hiện lên rõ nét hơn, học sinh bộc lộ thái độ yêu, ghét, buồn, vui với từng 
nhân vật. Từ đó biến câu chuyện chung thành câu chuyện riêng của mỗi em. Một 
trong những mục tiêu của tiết kể chuyện ở bài tập có nội dung cố định trong 
chương trình Kể chuyện là ; 
 + Học sinh nhớ đựơc nội dung cốt truyện. 
 + Học sinh kề lại chuyện một cách diễn cảm, sáng tạo, mạch lạc 
 13
 Để đạt được mục tiêu đó, trong giờ kể chuyện giáo viên cần thực hiện một số hoạt 
động sau: 
 + Giáo viên kể mẫu chuyện một cách sáng tạo 
 + Giáo viên đặt câu hỏi gợi mở giúp học sinh nhớ lại nội dung cốt chuyện, 
xâu chuỗi được các tình tiết trong cốt truyện . 
 Tóm lại : Các bước trên được áp dụng trong quá trình giúp trẻ kể sáng tạo. áp 
dụng biện pháp này một mặt giúp học sinh nhớ lại chuyện, mặt khác giúp các em 
nắm được ý nghĩa của câu chuyện mầ không cần có đủ mặt từng lời kể trong văn 
bản, để chuyển sang hoạt động sáng tạo ở trẻ. Tổ chức hoạt động kể chuyện sáng 
tạo này giáo viên cần động viên, khuyến khích để học sinh thi đua kể và có nhiều 
em được kể chuyện. 
2.3.2. Đối với dạng bài kể chuyện có nội dung không cố định. 
 - Dạy cho học sinh hồi tưởng lại câu chuyện: 
Đối với dạng bài tập này đòi hỏi học sinh nhớ lại, kể lại các sự kiện theo 
đúng diễn biến không gian và thời gian nhất định. 
- Dạy cho học sinh phát huy trí tưởng tượng sáng tạo: 
Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi “mở” nhằm phát huy trí tưởng tượng sáng 
tạo của học sinh. Sự sáng tạo của các em có thể trên cơ sở sự việc chính, các em 
tưởng tượng sáng tạo ra các sự việc phụ làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn. Để phát 
huy trí tưởng tượng của học sinh trong việc xây dựng chuyện, giáo viên cần khơi 
gợi, mở rộng phạm vi, không gian xung quanh sự việc chính. 
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản 
thân, đồng nghiệp và nhà trường. 
 Trước 

Tài liệu đính kèm:

  • pdfskkn_mot_so_giai_phap_day_mon_ke_chuyen_sang_tao_cho_hoc_sin.pdf