Sáng kiến kinh nghiệm Rèn viết cho học sinh Lớp 3 ở trường Tiểu học Cửu Long

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LƯƠNG SƠN
TRƯỜNG TIỂU HỌC CỬU LONG
Tác giả: Khúc Thị Lệ Hà
SÁNG KIẾN
RÈN VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 3
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC CỬU LONG
LƯƠNG SƠN - NĂM 2017
 L¸ HuÖ T©y 
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
Chương I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1-2
Chương II: NỘI DUNG
3-7
1. Cơ sở lí luận
3
2. Thực trạng 
3
3. Các giải pháp quản rèn viết
3
3. Hiệu quả 
7
Chương III: KẾT LUẬN 
8-9
1.Kết luận chung
8
2. Ý kiến đề xuất
8
CHƯƠNG I
 ĐẶT VẤN ĐỀ
“Luyện nét chữ - Rèn nết người” Cố vấn Phạm Văn Đồng nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bài vở của mình”. Chính vì lẽ đó mà chữ viết có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là đối với các lớp đầu cấp. Với ý nghĩa này, chữ viết không những có quan hệ mật thiết tới chất lượng học tập của các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường - kỹ năng viết cho học sinh. Nếu viết đúng, viết đẹp, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu, chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng học tập.
Mặt khác trong môn tiếng việt, tập viết- chính tả là phân môn có tính chất thực hành nên nó có vị trí quan trọng ở trường Tiểu học. Ngoài ra chữ viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như tính cẩn thận, tỷ mỷ, tính kỷ luật và tính thẩm mỹ.
Đặc biệt theo chương trình sách giáo khoa mới ở Tiểu học chữ hoa theo mẫu hiện hành là chữ hoa đẹp nhưng lại rất khó viết, đặc biệt là đối với các em học sinh lớp đầu cấp; các nét cong, nét lượn mềm mại và thay đổi liên tục trong một con chữ. Muốn tạo dáng thẩm mỹ, các nét cơ bản ở chữ cái viết hoa thường có biến điệu. Để trình bày được một bài viết vừa đúng chính tả lại đúng mẫu chữ vừa đẹp mắt không phải là một việc làm dễ dàng
Nếu được rèn luyện kỹ năng viết theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập từ các lớp nhỏ thì chắc chắn chất lượng học tập sẽ cao hơn, hiệu quả hơn, giúp các em học tốt môn tiếng Việt. Không những thế, Học sinh có kỹ năng viết tốt còn là một chiếc chìa khóa vạn năng đối với học sinh lớp 3. Có kỹ năng viết tốt các em sẽ lĩnh hội những tri thức một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm, tạo điều kiện cho các em học tốt ở môn khác để trở thành con người phát triển một cách toàn diện. Vì vậy "Rèn viết cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học Cửu Long" là một trong những phương pháp mà tôi đã chọn trong nội dung của sáng kiến này.
CHƯƠNG II
NỘI DUNG
 	1. Cơ sở lí luận 
Về nội dung: ở lớp 3 học sinh học viết các chữ cái viết hoa, tiếp tục luyện cách viết các chữ viết thường và tập nối nét chữ từ chữ hoa sang chữ thường.
Về hình thức rèn luyện: trong mỗi tiết tập viết, học sinh được hướng dẫn và tập viết từng chữ cái viết hoa, sau đó tập viết cụm từ hoặc câu ứng dụng (có nội dung phù hợp với chủ điểm và tương đối dễ hiểu) có chữ hoa ấy.
Thời lượng dành cho việc luyện chữ ở lớp 3 ít. Đặc biệt chương trình VNEN không không phân rõ phân môn chính tả, tập viết nên học sinh và giáo viên không chú trọng nhiều.
 	2. Thực trạng
Số lượng, nội dung và hình thức như vậy là phù hợp với học sinh. Tuy nhiên, thực tế giảng dạy cho thấy học sinh lớp 3 học môn tập viết để viết đẹp là rất khó. ở lớp 2 các em đã được tập viết. Sang lớp 3 thời lượng dành cho môn tập viết ít hơn.Chính vì vậy khi viết chính tả, một số em còn thao tác ngược hoàn toàn với qui trình viết hoặc nhấc bút tuỳ tiện, không biết đâu là điểm nhấn của con chữ để tạo độ mềm mại, đẹp. Còn một lý do nữa rất bức xúc là trong giờ dạy tập viết, còn nhiều giáo viên chưa chú ý và coi trọng tính luyện tập, thực hành của học sinh, mà đi sâu quá vào việc giải thích qui trình viết chữ, nên học sinh không được luyện viết nhiều và luyện viết còn mang tính hình thức.
Vì vậy để học sinh lớp 3 viết đúng, tiến tới viết đẹp chữ hoa hiện hành, từ đó trình bày đẹp một đoạn văn, đoạn thơ là mối quan tâm và trăn trở rất lớn của tôi cũng như các đồng nghiệp.
 3. Các giải pháp rèn viết
 	 Phương pháp :
Trong giờ dạy tập viết ở lớp 3 sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp kể chuyện nêu gương gây hứng thú cho học sinh.
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp đàm thoại gợi mở.
- Phương pháp luyện tập thực hành.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.
Trong đó phương pháp luyện tập thực hành là phương pháp có vai trò quan trọng trong hoạt động dạy học phân môn tập viết ở lớp 3, vì chữ viết của học sinh là sản phẩm của quá trình vận động có sự phối hợp đồng bộ của nhiều bộ phận cơ thể (mắt nhìn, óc nghĩ và điều khiển cơ quan vận động, cơ và xương bàn tay hoạt động, đồng thời có sự “lan toả” ảnh hưởng tới một số cơ quan khác đối với cơ thể học sinh ở lứa tuổi tiểu học). 
 	Hình thức luyện tập cơ bản
Để việc luyện tập thực hành của học sinh có hiệu quả, sản phẩm là chữ viết của các em đúng và đẹp, theo tôi người giáo viên cần tiến hành theo một số hình thức luyện tập cơ bản như sau:
- Luyện các thao tác chuẩn bị viết chữ.
- Luyện viết chữ hoa trên bảng lớp.
- Luyện viết chữ hoa trên bảng con của học sinh.
- Luyện tập viết trong vở tập viết 3.
- Luyện tập viết chữ hoa khi học các môn học khác.
Trong quá trình sử dụng các hình thức luyện tập trên giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc hướng dẫn học sinh luyện tập thực hành phải tiến hành từ thấp đến cao, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp để học sinh dễ tiếp thu. Lúc đầu là việc viết đúng hình dáng, cấu tạo, kích thước các cỡ chữ, sau đó là viết đúng dòng, cách lia bút, cách rê bút và cuối cùng là viết đúng tốc độ qui định. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ phải được tiến hành đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, ở phân môn tập viết cũng như  ở các phân môn của bộ môn Tiếng Việt và ở các môn học khác.
Khi học sinh luyện tập viết chữ, giáo viên cần luôn luôn chú ý uốn nắn cho các em cách cầm bút và ngồi viết đúng tư thế. Bài viết đẹp phải đi kèm với tư thế đúng, rèn cho trẻ viết đẹp mà quên mất việc uốn nắn cách ngồi viết là một thiếu sót lớn của giáo viên. Chính vì vậy mà trong quá trình luyện tập của học sinh, tôi thường lưu ý các hình thức luyện tập cơ bản trên vào giờ dạy tập viết lớp tôi như sau:
- Hình thức Luyện các thao tác chuẩn bị viết chữ
Học sinh dùng que chỉ “đồ” trên mẫu ở phần hướng dẫn qui trình viết; viết bằng ngón tay vào khoảng không trước mặt, nếu cần có thể tập viết nét khó, nét đặc biệt chú ý để chữ viết hoa được đúng và đẹp.
- Hình thức Luyện viết chữ hoa trên bảng lớp
Hình thức tập viết chữ trên bảng lớp có tác dụng kiểm tra sự tiếp thu cách viết chữ hoa và bước đầu đánh giá kỹ năng viết chữ hoa của học sinh. Hình thức này thường dùng trong một quá trình viết từ và cụm từ ứng dụng. Qua đó giáo viên phát hiện chỗ sai của học sinh (về hình dáng, cách viết, thứ tự các nét) để uốn nắn chung cho cả lớp hoặc đánh giá, cho điểm.
Ví dụ: Khi dạy một bài cần:
Sau khi giáo viên viết mẫu chữ, học sinh lên bảng lớp viết chữ hoa giáo viên quan sát xem học sinh đã viết theo đúng qui trình chưa (nét móc ngược trái, nét thẳng đứng, thẳng xiên và nét móc ngược phải), học sinh đã chú ý vào điểm nhấn của chữ để con chữ này mềm mại và đẹp chưa .
Sau khi giáo viên hướng dẫn viết chữ hoa cỡ nhỏ và từ cũng như cụm từ ứng dụng, giáo viên gợi ý học sinh lên bảng viết. Giáo viên quan sát học sinh đã biết từ chữ hoa cỡ nhỡ chuyển sang chữ hoa cỡ nhỏ đã đúng chưa (đây là chữ mà các em sử dụng thường xuyên khi viết), hay học sinh đã biết nối giữa nét móc của chữ với nét hất của chữ chưa.
- Hình thức luyện viết chữ hoa trên bảng con của học sinh
Học sinh luyện tập viết chữ hoa bằng phấn trên bảng con trước khi học sinh tập viết vào vở. Học sinh có thể tập viết chữ cái hoa, tập viết chữ ghi tiếng ứng dụng (có chữ cái hoa). Luyện nối chữ ở trường hợp khó nếu cần. Khi sử dụng bảng con, giáo viên cần hướng dẫn các em cách lau bảng từ trên xuống dưới, cách sử dụng và bảo quản phấn (phấn phải để vào hộp riêng cho khô), cách lau tay sau khi viết để giữ vệ sinh (phải có giẻ ẩm để lau bảng, một giẻ khác chỉ dùng để lau tay). Viết vào bảng xong, học sinh cần giơ lên để giáo viên kiểm tra, nhận xét, sửa lỗi vào ngay bảng của học sinh nếu có.
- Hình thức luyện tập viết trong vở tập viết 3
Học sinh phải viết cái chữ hoa, chữ ghi tiếng ứng dụng theo cỡ vừa và cỡ nhỏ, viết cụm từ ứng dụng theo cỡ nhỏ.
Muốn cho học sinh sử dụng vở tập viết có hiệu quả, giáo viên cần hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và yêu cầu kỹ năng của từng bài. Quá trình hướng dẫn học sinh luyện tập viết chữ, giáo viên cần hết sức lưu ý rèn các thói quen cho học sinh: ngồi viết đúng tư thế, để vở đúng qui cách và biết xê dịch vở khi viết, cầm bút (viết) đúng qui định.
Ví dụ: Khi học sinh luyện viết vở 
Ở dòng đầu tiên viết chữ hoa cỡ nhỡ, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát kỹ chữ viết mẫu trong vở để xác định điểm đặt bút, độ lượn của phần đầu và độ uốn của phần lưng chữ. Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh viết từng chữ một, chữ sau rút kinh nghiệm của chữ trước để viết đẹp hơn. Cũng hướng dẫn tương tự với dòng chữ cỡ nhỏ (học sinh viết từng dòng một).
Trước khi học sinh luyện viết chữ ghi từ ứng dụng, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát kỹ cách nối từ chữ sang chữ, học sinh cũng viết từng chữ một để khắc sâu trí nhớ và rút kinh nghiệm cho chữ sau.
Ở dòng đầu của chữ ghi cụm từ ứng dụng giáo viên cần cho học sinh nhắc lại khoảng cách giữa các chữ trước khi luyện viết. Việc đảm bảo tốt các công việc trên sẽ giúp các em viết tốt hơn ở những dòng sau.
Hình thức luyện tập viết chữ hoa khi học các môn học khác. Ngoài các giờ tập viết, giáo viên còn phải luôn nhắc nhở học sinh tập viết các chữ hoa ở các môn (phân môn) khác. Có như thế việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ thường xuyên, nhằm nâng cao chất lượng chữ viết và hình thành ở học sinh những phẩm chất tốt như tính kiên trì, cẩn thận, khiếu thẩm mỹ. Việc làm này đòi hỏi ở giáo viên ngoài những hiểu biết về chuyên môn còn cần sự kiên trì, tính cẩn thận và lòng yêu nghề mến trẻ.
3. Hiệu quả
Năm học 2016-2017 áp dụng hình thức luyện tập trên kết quả thu được như sau:
+ Kết quả về chất lượng:
Thời gian thực nghiệm sáng kiến này từ đầu năm học đến hết năm học kết quả đạt được của học sinh lớp 3E của tôi chủ nhiệm về phân môn tập viết, chính tả (chữ cái hoa) là đáng khả quan. Nhiều học sinh viết đúng, đẹp, chính xác mẫu chữ hoa và tốc độ viết nhanh hơn đầu năm học.
+ Kết quả về tình cảm với bộ môn:
- Các em rất thích học môn học này, đến tiết tập viết các em có ý thức tự giác, sôi nổi và tập trung trong giờ học, hài lòng với kết quả bài viết của mình khi được cô giáo chấm điểm, nhận xét, sửa sai chữ viết và bài viết.
+ Kết quả về năng lực học tập của học sinh:
- Trong lớp có nhiều học sinh viết chữ hoa đẹp. Đặc biệt có 5 em tham gia hội thi viết chữ đẹp cấp trường trong đó có một em Lê Quỳnh Trang đoạt giải Nhất và 4 em: Nguyễn Trang Nhung, Lê Hồng Nhung đoạt giải Nhì, hai em: Vũ Trà Giang, Bùi Gia Huy đoạt giải ba trong kỳ thi viết chữ đẹp tổ chức tại trường.
 CHƯƠNG III
KẾT LUẬN
1. Kết luận chung
Nói tóm lại trong quá trình dạy tập viết chữ hoa cho học sinh lớp 3, giáo viên cần hết sức coi trọng tính thực hành của học sinh. Muốn làm được điều đó giáo viên cần thực hiện:
- Nắm vững chương trình, có kĩ năng hướng dẫn và viết thành thạo khi viết mẫu trên bảng. Khi hướng dẫn viết và viết mẫu giáo viên cần hướng dẫn, viết đúng, chuẩn xác.
- Giáo viên cần nắm chắc các nét viết cơ bản, quy trình viết chữ hoa và thao tác hướng dẫn học sinh cần chính xác, ngắn ngọn, dễ hiểu.
- Nắm vững đặc trưng phương pháp bộ môn.
- Học sinh được luyện tập dưới nhiều hình thức trong suốt quá trình học tập viết cũng như ở các môn (phân môn) khác.
- Luyện viết chữ không chỉ cần thiết cho học sinh lớp 3. Mà cần thiết áp dụng cho tất cả các lớp bậc tiểu học. Có như vậy thì chữ viết của học sinh mới đúng, mới đẹp và chất lượng chữ viết của học sinh mới đạt hiệu quả cao.
* Để rèn cho học sinh viết đẹp cần làm được những điều sau:
+ Giáo viên: phải rèn chữ đẹp, đúng mẫu; Khi viết nhắc học sinh ngồi đúng tư thế, cách cầm bút.
 	+ Phòng học phải có đủ ánh sáng.
 	+ Học sinh: phải có ý thức luyện viết thường xuyên; Luyện chữ không chỉ giờ tập viết, chính tả mà trong mọi môn học, ngay trên lớp cả khi ở nhà.
 	2. Ý kiến đề xuất
- Cần duy trì các cuộc thi viết chữ đẹp, trưng bày vở sạch chữ đẹp cấp huyện, cấp tỉnh hàng năm cho học sinh. Nhằm thu hút sự quan tâm của phụ huynh học sinh tới việc học tập của con em mình và cán bộ giáo viên quan tâm chú trọng hơn nữa trong việc giáo dục học sinh có ý thức cao trong việc luyện chữ viết và gìn giữ sách vở mà còn rèn cho học sinh có tính cẩn thận kiên trì trong cả quá trình học tập của chính bản thân học sinh. 
- Trong năm học nhà trường nên tổ chức chấm “vở sạch - chữ đẹp” của học sinh hai lần vào các ngày lễ như ngày 20/11, 26/3để phân loại “vở sạch- chữ đẹp” của học sinh. Ngoài mục đích nhắc nhở các em mà còn nhằm động viên khích lệ các em có ý thức hơn nữa trong việc “Luyện nét chữ - rèn nết người”
- Trung tâm thiết bị dạy học cần nghiên cứu để có thể bán tới tay học sinh những loại bảng có chất lượng cao (kiểu như bảng chống loá của giáo viên), vì hiện nay bảng con mà học sinh đang sử dụng viết rất trơn, không ăn phấn, dòng kẻ mờ hoặc không thống nhất về dòng kẻ.
Trên đây là một vài kinh nghiệm tôi đã đúc kết trong quá trình dạy học, môn tập viết dạy chữ viết hoa ở lớp 3 nói chung và thực tế lớp 3E Trường tiểu học Cửu Long nói riêng. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của các ban ngành và các đồng nghiệp để chất lượng chữ viết của học sinh nói chung và học sinh lớp 3E của tôi ngày càng nâng cao hơn nữa, đáp ứng được yêu cầu của ngành và chất lượng đào tạo trong trường tiểu học. 
 Xin chân thành cảm ơn! 
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
Lương Sơn, ngày 15 tháng 05 năm 2017
Người thực hiện
Khúc Thị Lệ Hà
 XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GD&ĐT
.....
.....
.....
XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC HUYỆN LƯƠNG SƠN
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................