Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng giao tiếp tốt cho học sinh lớp Ba

h. Giáo viên luôn đặt mình trong mọi vị trí vừa là giáo viên, vừa là cha, mẹ và đặc biệt là bạn bè với các em để hiểu và chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với các em.
III. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
- Giáo viên không phê bình hay chê bai học sinh khi các em bị mắc lỗi mà chỉ nhắc nhở các em và động viên khuyến khích, tuyên dương các em khi có sự tiến bộ. Lưu ý thực hiện nhận xét, đánh giá học sinh theo Thông tư 22.
IV. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
- Nghiên cứu về thực trạng và một số biện pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học Minh Tân
- Đối tượng nghiên cứu: học sinh lớp 3.
- Thời gian nghiên cứu từ năm 2017 đến nay
V. CÁC PHƯƠNG PHÁP HOẠT ĐỘNG THỰC HIỆN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Phương pháp điều tra, khảo sát.
- Phương pháp thu thập thông tin 
- Phương pháp trao đổi...
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 
1. Cơ sở lý luận của đề tài
Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã có sự quan tâm đến vấn đề rèn kĩ năng sống cho học sinh. Các kĩ năng sống của học sinh bao gồm kĩ năng giao tiếp, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng xử lý tình huống, Đây là những kĩ năng góp phần hình thành nên phẩm chất, nhân cách của con người mới, có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội. Gần đây nhất là Thông tư 22 ban hành ngày 22/9/2016 về việc quy định đánh giá học sinh Tiểu học cũng đã nêu rõ năng lực học sinh là một nội dung được đánh giá. Mà năng lực là nội dung bao trùm các kĩ năng của học sinh, trong đó có kĩ năng giao tiếp.
2.Thực trạng
a. Thuận lợi: 
 - Về phía giáo viên: Đầu năm học tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3. Chính vì nhận thức được trách nhiệm của mình đối với học sinh đó là những chủ nhân tương lai của đất nước, nên tôi luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm để làm tốt công tác giảng dạy và giáo dục học sinh, đặc biệt là công tác giáo dục kĩ năng giao tiếp ngày càng có chiều sâu và hiệu quả.
 - Về phía học sinh: Qua thực tế công tác giảng dạy và giáo dục học sinh ở nhà trường. Tôi nhận thấy học sinh lớp tôi mỗi em có một hoàn cảnh, điều kiện sống khác nhau nhưng hội chung ở các em đó là tinh thần chưa biết vượt khó vươn lên trong học tập và rèn luyện. Trong giờ học các em hay lo ra, ít chú ý nghe giảng, chưa hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài; không có ý thức biết giúp đỡ bạn có hoàn cảnh khó khăn, những bạn học chưa đạt chuẩn. Trong các hoạt động học tập các em chưa tích cực tham gia thảo luận, chia sẻ với nhau những kiến thức, kĩ năng, những suy nghĩ, của cá nhân với bạn bè trong lớp, với thầy giáo, cô giáo. Đa số các em còn chưa tích cực tham gia các hoạt động, phong trào của nhà trường. 
b. Những hạn chế, khó khăn: 
 * Về phía giáo viên: 
Bên cạnh những mặt làm được, tôi thấy giáo viên còn có những hạn chế nhất định như sau:
- Trong trường còn một số giáo viên không trau dồi kiến thức, không tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ dẫn đến năng lực chuyên môn của giáo viên còn hạn chế. Một số giáo viên còn hạn chế về kĩ năng sư phạm, khả năng vận dụng các phương pháp dạy học tích cực, hình thức tổ chức các hoạt động chưa linh hoạt sáng tạo.
- Một số giáo viên do chưa nhận thức đúng đắn được tầm quan trọng của việc nhận xét đánh giá học sinh nên việc phê bình nhận xét học sinh còn chưa khéo, chưa có mang tính động viên, khích lệ xây dựng một trường học thân thiện, lớp học thân thiện để giúp các em mạnh dạn trong giao tiếp. 
- Một số giáo viên giữ khoảng cách ít tạo không khí tươi vui gần gũi với học sinh nên chưa đem lại kết quả cao trong quá trình giáo dục kĩ năng này cho các em.
* Về phía học sinh: 
- Một số em do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên mặc cảm tự ti – ít giao tiếp với bạn bè trong lớp. 
- Một số em thiếu sự quan tâm của cha mẹ ăn nói cộc lốc, chưa biết lễ phép với thầy cô giáo và những người xung quanh.
- Một số em khác nhút nhát, thiếu mạnh dạn, tự tin, một số em chưa biết cách xưng hô với mọi người sao cho hợp lí.
- Một số học sinh không có thói quen chào hỏi người lớn tuổi hơn hoặc khi gặp các em nhỏ hơn mình cũng ít tỏ thái độ quan tâm, giúp đỡ...
 * Về phía phụ huynh học sinh
Nhiều phụ huynh bận rộn công việc nên chưa chú ý vào việc học tập của con em mình. Đặc biệt, chưa quan tâm đến kĩ năng giao tiếp hằng ngày trong gia đình, chưa chỉnh sửa lời nói, hành văn của các em. 
C. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Qua thực trạng trên và qua kinh nghiệm làm công giảng dạy nhiều năm tôi đưa ra một số giải pháp để rèn kỹ năng giao tiếp cho học sinh lớp 3/3 do tôi chủ nhiệm như sau:
1. Kết hợp với gia đình để giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh
a. Điều tra, tìm hiểu về thói quen giao tiếp của học sinh:
Như chúng ta đã biết kĩ năng giao tiếp không chỉ rèn luyện ngày một, ngày hai mà chúng ta phải theo dõi, uốn nắn và rèn luyện hằng ngày. Vì thế, ngay từ khi bước vào đầu năm học mới tôi đã phải liên hệ với giáo viên chủ nhiệm năm trước để tìm hiểu về tình hình học tập, năng lực đặc biệt và kĩ năng sống, kĩ năng giao tiếp của các em. Những ngày đầu năm, tôi đã bắt đầu theo dõi cách ứng xử của các em trong những giờ ra chơi, qua các tiết học và đặc biệt là qua phần tự giới thiệu về gia đình, về bản thân, về sở thích của mình để nắm bắt được kĩ năng giao tiếp của các em. 
b. Kết hợp với gia đình để giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh.
Chúng ta ai cũng biết gia đình là tế bào của xã hội – mối quan hệ xã hội đầu tiên là gia đình. Gia đình là chiếc nôi ấp ủ yêu thương, hình thành tình cảm, nhân cách và những kĩ năng ban đầu của con người. Vì thế trong cuộc họp phụ huynh học sinh đầu năm ngoài trao đổi về tình hình học tập tôi còn tìm hiểu về hoàn cảnh của các em. Tôi lập danh sách học sinh, xin số điện thoại của từng em để kịp thời trao đổi với phụ huynh học sinh về tình hình học tập cũng như về phẩm chất đạo đức của các em. Qua cuộc họp này, tôi thông báo cho phụ huynh biết được mục tiêu và nhiệm vụ năm học của trường, của lớp cần rèn luyện và giáo dục các em như thế nào cho đúng chuẩn. Muốn các em chuẩn thì giáo viên phải chuẩn, phải gương mẫu và phụ huynh phải là người chuẩn mực về đạo đức, tác phong. Nếu thành viên trong gia đình luôn yêu thương, quan tâm, gắn bó, sống gương mẫu trong từng lời nói, cử chỉ thì việc giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh sẽ có hiệu quả. Ngược lại, nếu các thành viên trong gia đình sống không gương mẫu, nói năng cộc lốc, xưng hô với nhau không đúng mực thì nhà trường có làm tốt công tác giáo dục bao nhiêu cũng không đem lại hiệu quả. Vì thế nên tôi và phụ huynh học sinh ngầm cam kết với nhau phải gương mẫu, phải chuẩn mực về nhân cách. 
Như trường hợp em Phát Lộc trong lớp tôi vì gia đình rất khó khăn và học vấn của phụ huynh chưa cao nên khi đưa rước em đi học, mẹ em thường xuyên quát nạt nói trổng không và cáu gắt với em, mỗi khi em ra lớp chậm trễ dẫn đến em cũng ăn nói cũng cộc lốc, với thầy cô, bạn bè. Thấy vậy, tôi đã gặp phụ huynh để trao đổi giải thích cho mẹ Lộc biết được là ta không nên nói chuyện cộc lốc và cáu gắt với con, ở nhà phải chỉnh sửa cho Lộc những câu nói mà em chưa diễn đạt đủ ý hoặc khi em có thái độ thiếu tôn trọng mọi người. Ở lớp, tôi cũng thường xuyên rèn luyện và chỉnh sửa cho em. Chỉ gần một tháng sau là em Lộc có biểu hiện rất tích cực: lời nói nhẹ nhàng hơn, diễn đạt lời nói thành câu, rõ ý và tôn trọng mọi người hơn. 
 Hình ảnh em Nhật đang trình bày trước lớp 
 với thái độ hòa nhã, thân thiện với bạn bè hơn
Do vậy, mỗi giáo viên trong công tác dạy học và giáo dục đặc biệt là giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh cần phải biết kết hợp chặt chẽ với gia đình để giáo dục học sinh, quan tâm thực sự đến mọi học sinh. Giáo viên nên dành cho các em sự yêu thương, chăm sóc chu đáo. Giáo viên cần phải nhận rõ trách nhiệm của mình với các em học sinh, với gia đình học sinh, luôn là cầu nối giữa các em với gia đình, giữa gia đình với các em. Thông qua việc trao đổi trực tiếp giữa giáo viên với ông bà, cha mẹ, của các em hoặc qua các cuộc họp phụ huynh học sinh, qua điện thoại, Giáo viên và gia đình cần tạo cho các em niềm vui sự tin tưởng vào cuộc sống, lắng nghe chia sẻ với các em những khó khăn trong cuộc sống, tạo cơ hội cho các em được thực hành, trải nghiệm trong khuôn khổ cho phép, hướng dẫn, chia sẻ cho các em để đạt được những kĩ năng cần thiết như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng thực hành, kĩ năng diễn đạt lời nói Điều quan trọng và thiết thực nhất là cha mẹ, thầy giáo, cô giáo không những là tấm gương sáng về kĩ năng giao tiếp mà còn là tấm gương sáng về nhân cách.
2. Giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh qua việc xây dựng môi trường lớp học thân thiện. 
Muốn giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 3 có hiệu quả điều cơ bản và quan trọng là giáo viên phải xây dựng được môi trường lớp học thân thiện tạo sự gần gũi, gắn kết giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh. Nên ngay từ đầu năm học khi nhận lớp tôi thường dành thời gian ổn định lớp, cho các em học sinh tự giới thiệu về bản thân, được trao đổi, chia sẻ sở thích, ước mơ, hoài bão với các bạn. Cũng trong thời điểm này tôi dành thời gian để tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, học lực của các em, cùng các em xây dựng nội quy lớp và tôi cũng nói cho các em điều tôi mong muốn chờ đợi ở nơi các em trong năm học. Đây là hoạt động chẳng những giúp cho cô trò tôi thêm hiểu nhau mà còn giúp cho các em mạnh dạn, tự tin khi đứng trước đám đông, khi tham gia các hoạt động tập thể. Chính điều ấy đã giúp cho khả năng giao tiếp của các em ngày một tốt hơn. 
Các em tự lập nhóm cùng sở thích: thích đội mũ lệch
Một lớp học thân thiện sẽ tạo động cơ dạy tốt, học tốt cho cô và trò. Trong mỗi tiết học cũng như sau mỗi tiết học các em có nhiệm vụ và quyền được đánh giá bạn, tự đánh giá bản thân và tôi rất chú trọng vấn đề này. Tôi luôn động viên các em mở rộng sự giao tiếp, phải nói lên cái suy nghĩ của mình, dám phê bình và đón nhận sự phê bình của bạn thì mới mau tiến bộ. Tuy nhiên, khi phê bình bạn ta nên lựa lời khéo léo tránh làm bạn tổn thương, chú ý những lời phê bình ấy phải mang tính động viên khích lệ tinh thần học tập của bạn. Nên trong các giờ học hay các hoạt động giáo dục tôi luôn gương mẫu về phần đánh giá học sinh, luôn động viên khuyến khích sự tiến bộ của các em dù đó là tiến bộ rất nhỏ. 
Lớp học thân thiện, giáo viên thân thiện, môn học thân thiện, bạn bè thân thiện. Ở lớp tôi luôn khích lệ các em nói lên những suy nghĩ cảm nhận của mình về thầy cô, về bạn bè Tôi luôn yêu thương, quan tâm chăm sóc các em từ những việc làm rất nhỏ hằng ngày cho đến việc học tập vui chơi, luôn chú ý dùng lời nói dịu dàng ngay cả những lúc các em làm sai hay chưa vâng lời cô giáo.
Hình ảnh tổ chức sinh nhật
cho các em có cùng ngày sinh trong tháng
Bên cạnh đó trong mỗi bài học tôi thường nghiên cứu lồng ghép kể những câu chuyện vui mang tính giáo dục và phù hợp với nội dung bài học để các em dễ nhớ kiến thức và để học sinh thích môn học đó, tôi cùng các em trải nghiệm các hoạt đông thực tế. 
Hình ảnh các em cùng đi trải nghiệm ở địa đạo Củ Chi
Tôi giúp các em biết thi đua và nhận biết được nếu các em có sự hợp tác với nhau thì làm việc mới thành công được và còn học hỏi lẫn nhau qua cách giao tiếp với bạn bè, qua các hoạt động của lớp: hoạt động nhóm trong giờ học, truy bài đầu giờ cùng nhau, cùng nhau hoàn thành các sản phẩm thủ công, cùng thi đua tiếp sức trong các trò chơi. Bên cạnh đó, các em sẽ cởi mở, gần gũi nhau hơn tkhi tham gia các phong trào của trường như các buổi biểu diễn văn nghệ, các trò chơi dân gian, các cuộc thi ‘‘Sắc màu tuổi thơ” do Đội tổ chức. Đúng như câu tục ngữ: “Một cây làm chẳng nên non. Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”.
 Các em rất vui mừng được biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày Hội nghị
 cán bộ công chức năm học 2019 – 2020
Tóm lại, xây dựng môi trường lớp học thân thiện cho học sinh lớp 3 góp phần tích cực vào việc giáo dục kĩ năng giao tiếp cho các em ngay từ tuổi học đường qua việc giao tiếp với bạn với thầy cô, các em sẽ sớm hình thành kĩ năng giao tiếp ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
3. Rèn luyện cho các em thói quen nói có văn hóa- có chuẩn mực:
Để giúp cho học sinh “chuẩn” về lời nói và nói có “văn hóa” Tôi nghĩ rằng bản thân mình cần phài mẫu mực. Mỗi ngày trong giờ ra chơi tôi luôn trò chuyện một cách thân mật với em để tôi hiểu các em hơn và các em có thể gần gũi khi giao tiếp với giáo viên. Hoặc kể cho các em nghe những câu chuyện nhỏ rất thực tế trong cuộc sống thường xảy ra ở lớp, ở nhà nhưng mang đầy ý nghĩa giáo dục để các em nhận xét và học tập. 
4. Rèn cho học sinh các kĩ năng giao tiếp, đặc biệt là giao tiếp lịch sự, gắn với hành động giữ gìn thể diện cho người đối thoại.
Đối với giao tiếp thầy trò, khi giáo viên vào lớp thì học sinh phải đứng dậy chào để biểu hiện lịch sự đối với người trên có địa vị xã hội mà mọi người phải tôn trọng. 
Đối với môi trường tiểu học, đây là môi trường văn hóa. Do vậy, tôi phải theo dõi uốn nắn, rèn luyện và giáo dục cho học sinh hiểu biết về phép lịch sự, về thể diện của người thầy bằng cách hành động tôn vinh thể diện, các từ xưng hô đúng mực. 
Để giúp các em có kĩ năng giao tiếp lịch sự bản thân giáo viên cũng phải gương mẫu nói phải tròn câu, phải xưng hô đúng mực. Khi nói chuyện phải nhìn thẳng người đang giao tiếp với mình thì mới giáo dục các em được. Ngoài ra, tôi còn giáo dục các em về kĩ năng giao tiếp lịch sự gắn với hành động qua việc tạo tình huống để các em hiểu và nhớ lâu hơn để ứng xử tốt hơn trong cuộc sống. 
5. Rèn cho học sinh kĩ năng diễn đạt lời nói, viết văn bản đúng ý đồ, đúng mục đích giao tiếp cụ thể qua môn Tiếng việt.
Để rèn luyện kĩ năng, năng lực giao tiếp cho các em trong nội dung dạy các môn học đặc biệt là môn Tiếng việt. Như vậy, muốn diễn đạt tốt thì phải được giáo dục cả kiến thức lẫn kĩ năng. Trong đó đặc biệt tôi thường xuyên rèn cho các em kĩ năng nói, viết đúng chuẩn, sử dụng đúng từ ngữ, cú pháp, biết diễn đạt suy nghĩ, tình cảm của mình một cách rõ ràng, trôi chảy, hay và hấp dẫn. Cụ thể như sau: 
a. Rèn luyện kĩ năng nói: 
Trong quá trình dạy học tôi thường chú trọng rèn cho các em có kĩ năng nghe và đáp lời, rèn kĩ năng đọc diễn cảm phù hợp lời nói của nhân vật trong câu chuyện, nói những câu rõ ràng mạch lạc đúng ý đồ, đúng mục đích cần hỏi như trước khi trả lời phải nhắc lại ý người hỏi để nói thành câu trọn vẹn, dễ hiểu. 
 Ví dụ: Trong bài Tập đọc Bận tôi hỏi: Vì sao mọi người, mọi vật bận mà vui? Em Linh trả lời (thấy có ích). Những lúc như thế tôi phải giải thích cho em hiểu em cần phải lặp lại ý của câu hỏi và trả lời cho trọn vẹn câu thì người nghe mới hiểu rõ hơn. 
Ngoài ra trong quá trình học tôi còn thường xuyên nhắc nhở các em khi nói cần diễn đạt lời nói của mình một cách rõ ràng dễ hiểu lên giọng, xuống giọng cho phù hợp tình huống giao tiếp để người nghe hiểu đúng suy nghĩ của mình.
b. Rèn luyện kĩ năng viết:
Trong giao tiếp, ngoài kĩ năng nghe, nói thì kĩ năng viết không kém phần quan trọng. Trong quá trình dạy học để rèn luyện kĩ năng này tôi trường xuyên rèn luyện chữ viết, lỗi chính tả cho các em giúp các em hiểu được khi cô đọc một bài văn đẹp, trình bày đúng thì người cô sẽ thích và thấy được tôn trọng hơn. Khi dạy các em sử dụng từ đặt câu tôi chú ý kĩ năng xác định mẩu câu, cấu trúc câu phải có đủ thành phần. Khi làm văn thì cần có thêm cụm từ chỉ: Khi nào? Ở đâu Để làm gì? Vì sao? chỉnh sửa những lỗi dùng từ. Gợi cho các em viết đúng câu. Đặc biệt là sự liên kết câu, trong đoạn văn một cách hợp lí, đúng ý đồ cần kể theo mục đích của đề bài.
6. Rèn luyện kĩ năng giao tiếp qua nghệ thuật giao tiếp phi ngôn ngữ cho các em:
Trong giao tiếp cách nói chuyện rất quan trọng, thứ nhất là lời nói diễn đạt cho mọi người hiểu ý mình muốn trao đổi. Tuy nhiên khi nói ta cần biểu lộ cử chỉ, ánh mắt và đặc biệt là nụ cười sẽ làm cho đối tượng giao tiếp của mình càng thêm chú ý. Ánh mắt và nụ cười là tài sản vô cùng quý giá trên khuôn mặt mỗi con người. Trong giảng dạy hoặc giao tiếp với học sinh và mọi người xung quanh giáo viên cần sử dụng nụ cười và ánh mắt, cử chỉ và tư thế.. một cách hợp lí. Một nụ cười thân thiện, một ánh mắt trìu mến sẽ tăng thêm hiệu quả về cuộc đối thoại giữa mọi người trong quá trình giao tiếp. 
Như em Nguyễn Hoàng Dương ở lớp tôi trong giờ Tiếng Việt em đứng lên giới thiệu về tổ em và các bạn trong tổ với giáo viên mà mắt em lại nhìn xuống bàn không nhìn tôi và nhìn bạn đang được giới thiệu. Khi giới thiệu mặt em tỏ ra rất nghiêm và căng thẳng. Gặp tình huống đó, tôi để ý kịp thời chấn chỉnh, giải thích cho em hiểu: Tuy nội dung phần giới thiệu của em rất đầy đủ và sáng tạo nhưng em có biết ánh mắt, nụ cười và nét mặt của ta trong giao tiếp với mọi người rất quan trọng. Một nụ cười như bông hoa nở trên miệng, nếu em vừa giới thiệu kết hợp với nụ cười trên môi thì làm cho mọi người thấy mến em hơn và cảm giác như em cũng yêu các bạn trong nhóm rất nhiều và mắt em phải nhìn cô và nhìn bạn được giới thiệu thì cô cảm thấy em tự tin hơn và thể hiện sự tôn trọng mọi người hơn. Từ đó về sau trong giờ kể chuyện hoặc khi giao tiếp với mọi người em ấy đã biết kết hợp với cử chỉ, nụ cười và ánh mắt trong giao tiếp để lại nhiều thiện cảm cho mọi người. 
 Hình ảnh rạng rỡ, vui tươi của các em trong lớp học
Tóm lại, trong giao tiếp giáo viên biết phối kết hợp với nụ cười và ánh mắt của mình trong lời nói giao tiếp cụ thể, tránh cáu gắt, phải gương mẫu và thường xuyên uốn nắn và điều chỉnh các em kịp thời sẽ giúp kĩ năng giao tiếp cho các em ngày càng hoàn thiện hơn.
D. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Với những biện pháp trên tôi thấy lớp do tôi chủ nhiệm đã có sự tiến bộ rõ rệt về kĩ năng giao tiếp giữa cô – trò, với mọi người xung quanh. Cụ thể như sau:
Năm học
TSHS
HS mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp
Tỉ lệ
2017-2018
33
23
69%
 2018-2019
36
33
91%
- Năm học 2017-2018 lớp tôi có 2 học sinh tham gia văn hay chữ tốt cấp trường đạt 2 em và đạt 1 em cấp huyện
- Năm học 2018-2019 lớp tôi có 4 học sinh tham gia văn hay chữ tốt cấp trường đạt 4 em và đạt 1 em cấp huyện
Bảng thống kê trên đúng là chưa nói lên hết những điều mà học sinh tôi đạt được. Trong thực tế các em còn biết:
+ Giao tiếp trong nhóm tốt.
+ Tôn trọng quan tâm giúp đỡ bạn bè nhiều hơn.
E. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh đặc biệt học sinh lớp 3 là một quá trình lâu dài và gian khó. Giáo dục kĩ năng giao tiếp không thể hình thành trong “ngày một ngày hai” mà đòi hỏi phải có cả một quá trình nhận thức – hình thành thái độ - thay đổi hành vi. Vì thế nên muốn rèn luyện kĩ năng giao tiếp tốt tôi nghĩ mỗi người giáo viên cần phải:
- Giáo viên cần phải học tập nâng cao trình độ.
- Phải kết hợp với phụ huynh học sinh để giáo dục kĩ năng giao tiếp cho các em.
- Phải xây dựng được trường học thân thiện, lớp học thân thiện.
- Phải rèn cho các em thói quen nói có văn hóa , đúng chuẩn mực.
- Phải giáo dục các em giao tiếp lịch sự gắn với hành động.
- Rèn kĩ năng diễn đạt nói, viết đúng mục đích giao tiếp qua môn Tiếng Việt. 
- Rèn kĩ năng giao tiếp cho các em qua việc trải nghiệm tình huống thực tế. 
F. KẾT LUẬN 
	Trong trường Tiểu học, việc rèn luyện cho học sinh những trithức và kỹ năng giao tiếp là điều hết sức cần thiết. Để việc giao tiếp giữa thầy và trò có hiệu quả, cần có sự góp sức của các thầy cô giáo tích hợp giữa các kiến thức và kỹ năng về các thành phần khác nhau tạo nên năng lực giao tiếp theo tiêu chí “Hiệu quả trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể” ở từng bài học và chương trình đào tạo bậc tiểu học.
Giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 3 là một trong những nhiệm vụ quan trọng để giúp học sinh phát triển toàn diện về nhân cách. Qua thực tế giảng dạy và giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh tôi đã áp dụng một số biện pháp bước đầu có hiệu quả. Đó là các biện pháp: Điều tra, phối hợp với gia đình học sinh, xây dựng môi trường lớp học thân thiện; rèn luyện kĩ năng chuẩn ngôn ngữ, văn hóa trong lời nói, văn hóa lịch sự gắn với hành động, diễn đạt đúng mục đích và biện pháp phối hợp giữa nhà trường với gia đình để giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh với phương châm: “Mưa dầm thấm lâu”. 
Tóm lại, giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh có ý nghĩa vô cùng quan trọng và cần thiết đối với sự phát triển của giáo d