Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao năng lực giải toán cho học sinh Lớp 4 thông qua dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh

ển năng lực của người học, trong đó nhấn mạnh vấn đề nâng cao năng lực giải toán cho học sinh. 
Chính vì vậy tôi đã lựa chọn nội dung này để nghiên cứu và đưa ra các biện pháp cụ thể nhằm giải quyết thực trạng trên.
2. Tên sáng kiến: Nâng cao năng lực giải toán cho học sinh lớp 4 thông qua dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh
3. Tác giả sáng kiến 
- Họ và tên: Nguyễn Thị Hồng Phúc
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Kim Long B, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0378680492 Email: nguyenthihongphucdta@gmail.com
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Hồng Phúc
5 . Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: 
a. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến.
 	- Giảng dạy môn Toán lớp 4
b. Vấn đề mà sáng kiến giải quyết
Biện pháp “Nâng cao năng lực giải toán cho học sinh lớp 4 thông qua dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh” nhằm mục đích:
- Giúp giáo viên từng bước tiếp cận phương pháp dạy theo định hướng phát triển năng lực học sinh.
 - Học sinh có khả năng tự lập trong quá trình học tập. Ngoài ra các em còn được tham gia vào quá trình kiểm tra, đánh giá khi hoàn thành bài học hay bài làm được giao. Qua đó nâng cao năng lực phản biện, một phẩm chất quan trọng của con người thời kỳ hiện đại.
 - Học sinh được tự mình trải nghiệm tự tin, chủ động trong học toán
 - Học sinh được tự tìm tòi sáng tạo trong học tập.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 22/9/2020
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Về nội dung của sáng kiến
Từ thực trạng trên tôi mạnh dạn đưa ra biện pháp để nâng cao năng lực giải toán cho học sinh, trong đó mang những điểm mới như sau:
Biện pháp 1: Người giáo viên phải đổi mới phương pháp cụ thể: từ chương trình hiện hành, phương pháp hiện hành sang dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. 
Nêu cao ý thức, trách nhiệm của người thầy, giảm sức ì, từng bước tiếp cận phương pháp. 
Tự bồi dưỡng, tìm hiểu nắm vững, các bước xây dựng kế hoạch dạy học, quy trình dạy học. Chưa hiểu ở bài nào, khâu nào cần đưa ra thảo luận trong các buổi sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học. 
Ví dụ: Theo chuẩn kiến thức kĩ năng bài “ Tìm hai số khi biết tổng và hiêu” mục tiêu chỉ là: 
- Biết cách tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó 
- Bước đầu biết giải bài toán về tìm hai số khi biết tổng và hiệu của 2 số đó.
Tuy nhiên nếu ta soạn bài theo hướng tiếp cận năng lực giáo viên phải cụ thể hóa bằng các động từ cụ thể hóa bằng các động từ như: 
- Làm đúng dạng toán tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó. 
- Giải đúng bài toán về tìm hai số khi biết tổng và hiệu của 2 số đó.
Hình ảnh về quy trình thiết kế một bài học theo định hướng phát triển năng lực
Hình ảnh về cấu trúc một bài học theo định hướng phát triển năng lực
Biện pháp 2: Tổ chức tốt các hoạt động (Khởi động, khám phá, luyện tập và vận dụng) qua các giờ học:
Để tiếp cận phương pháp dạy theo định hướng phát triển năng lực của học sinh giáo viên cân xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể ứng với từng nội dung bài sao cho phù hợp. 
+ Khởi động: Thay bằng kiểm tra bài cũ gây áp lực cho học sinh. Tôi tổ chức cho học sinh qua các hoạt động: Trò chơi; đố vui; thi tính nhanh...Vừa củng cố được kiến thức đã học vừa tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị cho các em tâm thế vui vẻ trước khi vào khám phá kiến thức mới.
+ Khám phá: 
Trước khi áp dụng tôi thường giảng; hỏi - học sinh trả lời; rồi rút ra kết luận. Khi áp dụng tôi nêu yêu cầu cụ thể cho học sinh; rồi tổ chức cho học sinh khám phá (bằng các hình thức như nhóm 2, nhóm 4 ...), giáo viên chỉ định hướng cho học sinh; từ đó học sinh phát hiện kiến thức, báo cáo và tự rút ra kết luận. 
Giờ học do các em làm chủ, giáo viên chỉ là người đứng ra tổ chức, giải đáp thắc mắc mà các em gặp. Phương châm “học thầy không tày học bạn”. Trong giờ học đó giáo viên nên để các em chia sẻ, sáng tạo dưới định hướng của giáo viên, nêu cao vao trò của nhóm học tập, tạo không khí thi đua giữa các nhóm. 
Lợi ích ở đây các em sẽ là chủ thể, phát triển khả năng làm chủ kiến thức, rèn kĩ năng tự học, sáng tạo của học sinh.
Học sinh làm việc nhóm trong hoạt động khám phá
Giờ học do các em làm chủ, giáo viên chỉ là người đứng ra tổ chức, giải đáp thắc mắc mà các em gặp. Phương châm “học thầy không tày học bạn”. Trong giờ học đó giáo viên nên để các em chia sẻ, sáng tạo dưới định hướng của giáo viên, nêu cao vao trò của nhóm học tập, tạo không khí thi đua giữa các nhóm. 
Lợi ích ở đây các em sẽ là chủ thể, phát triển khả năng làm chủ kiến thức, rèn kĩ năng tự học, sáng tạo của học sinh.
+ Luyện tập (thực hành): 	
Trước khi áp dụng chủ yếu cho học sinh thực hành với các bài tập theo chuẩn kiến thức đã quy định, không mang tính mở.
 Khi áp dụng biện pháp tôi đã lựa chọn các bài tập vừa sức với đối tượng học sinh, sao cho kích thích được tính tự lập của các em. Với học sinh hoàn thành chỉ yêu cầu các em thực hiện theo chuẩn, còn với học sinh hoàn thành tốt ngoài hoàn thành theo chuẩn, tôi thiết kế bài thêm nâng cao. Đặc biệt chú trọng động viên, kích lệ để học sinh tự hoàn thành hoặc hoàn thành theo nhóm. 
Bên cạnh đó tôi đã tăng cường khảo sát chất lượng từng tháng, từng chương, phần để giúp học sinh làm quen với các cách thức kiểm tra, đánh giá khác nhau.
Hình ảnh học sinh thực hành
+ Vận dụng: 
Việc dạy giải toán theo hiện hành tôi thường hướng dẫn học sinh các bước giải một bài toán.
 Còn khi thực hiện dạy theo định hướng phát triển năng lực tôi đã hướng học sinh vào hoạt động vận dụng. Ở đây các em sử dụng kiến thức đã khám phá và thực hành để áp dụng nó vào các bài toán thực tiễn, thậm trí là các bài tập các em được thực hiện với đồ dùng thật, mẫu thật, ... ( Tranh hs vận dụng), các em phải thảo luận, tự tìm tòi, suy nghĩ để tìm ra cách thức thực hiện. 
Ví dụ: Trong bài “Hai đường thẳng vuông góc”
Em hãy cùng các bạn trong nhóm 4, sử dụng ê ke để kiểm tra các đường thẳng vuông góc với nhau có trong thực tế ( trong hoặc ngoài lớp) rồi ghi lại. Học sinh làm việc theo nhóm trong 3 phút và báo cáo.
Hình ảnh học sinh trải nghiệm vận dụng
Lưu ý * Khi hướng dẫn giải là chú trọng nâng cao kĩ năng đọc hiểu đề toán. 
* Xây dựng thói quen tự lập, tự học trong suốt quá trình học
* Hướng dẫn phụ huynh đôn đốc các em chuẩn bị bài.
7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến
Biện đã được áp dụng tại nhà trường nơi tôi công tác. Tôi nhận thấy học sinh lớp tôi kể cả những em nhận thức chậm nhất cũng nắm chắc và vận dụng tốt kiến thức đã học. Học sinh luôn chủ động tiếp thu kiến thức bài mới. Chất lượng đại trà của lớp tôi qua các cuộc thi cuối học kì đều đạt tỉ lệ cao trong khối. Kể cả khi có cấp trên về khảo sát ngẫu nhiên cũng hài lòng về chất lượng lớp tôi. Ban giám hiệu cũng luôn hài lòng về kết quả đầu ra hàng năm của lớp tôi. Qua các chuyên đề tổ, chuyên đề nhà trường để nhân rộng điển hình, tôi cũng báo cáo biện pháp của mình. Các lớp đại trà trong khối và các khối khác nhất là các lớp học sinh yếu đã áp dụng biện pháp của tôi và chất lượng các lớp đại trà cũng được nâng lên, chất lượng đại trà của nhà trường cũng được nâng lên luôn đứng trong tốp đầu của huyện. Với kết quả đạt được như vậy giải pháp của tôi có thể áp dụng cho việc giảng dạy toán ở các khối lớp trên và cũng có thể nhân rộng việc thực hiện ra các học sinh ở trường khác, ở các vùng miền khác để nâng cao chất lượng đại trà môn toán nói riêng và chất lượng giảng dạy nói chung.
8. Những thông tin cần được bảo mật (không có).
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
9.1. Đối với giáo viên
- Phải không ngừng học tập, trau dồi kiến thức, tích luỹ kinh nghiệm, nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm; trau dồi, học hỏi đồng nghiệp để vững vàng trong giảng dạy.
- Phải nắm vững đặc trưng phương pháp, yêu cầu nhiệm vụ của phân môn Toán, nghiên cứu kĩ bài dạy, từ đó có được phương pháp dạy phù hợp để phát triển năng lực cho học sinh.
 	9.2. Đối với học sinh
- Cần rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm.
- Có ý thức tự giác trong học tập, chủ động tiếp thu kiến thức .
9.3. Đối với nhà trường
- Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học để phục vụ cho việc giảng dạy. Thường xuyên mở hội giảng, chuyên đề để cùng xây dựng phương pháp dạy học có hiệu quả. Đăc biệt cần tổ chức chuyên đề áp dụng một số sáng kiến đạt giải cấp huyện cho giáo viên dự và dạy thực nghiệm.
10. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến.
- Bản thân giáo viên đã từng bước tiếp cận phương pháp.
- Học sinh đã tự tin, hăng say và tự lập hơn trong học môn toán. 
- Các em chủ động trong việc nắm bắt kiến thức, không còn lung túng, bỡ ngỡ khi làm bài tập, khi làm bài test nhanh hay kiểm tra các em cũng tự tin để hoàn thành bài của mình. 
Kết quả sau khi thực hiện biện pháp sau học kì I tại lớp 4A:
Thời gian
TSHS
Tự tin, mạnh dạn và tự lập trong giải toán
Giải toán nhanh, sáng tạo
Còn lúng túng, sợ sệt
Đầu năm
31
6/31
4/31
21/31
Sau học kì I 
31
21/31
10/31
0
10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
- Bằng các biện pháp đã thực hiện ở trên, tôi nhận thấy chất lượng giáo dục của lớp tôi được nâng lên rõ rệt. Học sinh tự tin, mạnh dạn và tự lập trong giải toán. Một số em giải toán rất nhanh và biết giải theo nhiều cách khác nhau. Tỉ lệ điểm khá giỏi qua bài kiểm tra cuối kì tương đối nhiều.
- Mọi học sinh đều chủ động tham gia các hoạt động học tập một cách tự giác, vận dụng các kiến thức đã học vào làm bài tập nhanh, có kết quả cao. Học sinh hứng thú học toán làm cho tiết học sôi nổi, nhẹ nhàng mà hiệu quả.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
 	Qua thực tế giảng dạy, tôi đã được các thành viên trong cùng tổ và nhà trường đánh giá cao về quá trình giảng dạy của mình, hiệu quả của biện pháp và triển khai nhân rộng trong các lớp. Học sinh trong trường, lớp tôi phụ trách đã nắm bắt kiến thức nhanh và vận dụng vào thực hành tốt, học sinh tự tin làm bài, tạo không khí tiết học sôi nổi, không gò bó. Học sinh giải toán chậm, yếu đã