Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường Mầm non

 lại vào người khác. 
2/ Điều tra thực trạng 
Từ những thuận lợi và khó khăn trên, sau khi nhận lớp một thời gian, tôi 
đã bắt tay ngay vào khảo sát chất lượng trẻ đầu năm học. Kết quả khảo sát đầu 
năm của lớp như sau: 
Tổng số trẻ trong lớp: 29 cháu 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
6 
STT Tiêu chí khảo sát Đạt CĐ 
1 
Tự xúc cơm ăn 9 20 
 Tỷ lệ % 31 69 
2 
Tự cất bát sau khi ăn 8 21 
 Tỷ lệ % 26 74 
3 
Tự rửa tay, lau mặt trước khi ăn 7 22 
 Tỷ lệ % 24 76 
4 
Tự cởi, mặc, xếp quần áo gọn gàng 7 22 
 Tỷ lệ % 24 76 
5 
Tự mang giày, dép 6 23 
 Tỷ lệ % 21 79 
6 
Tự lấy, cất gối 6 23 
 Tỷ lệ % 21 79 
7 
Chủ động làm các công việc tự phục vụ 5 24 
 Tỷ lệ % 17 83 
Qua việc khảo sát đầu năm, tôi nhận thấy trẻ lớp tôi đa số còn chưa biết 
cách tự phục vụ bản thân, chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh thân thể, đặc biệt khả 
năng tự giác còn rất ít trẻ đạt yêu cầu. Trẻ lớp tôi còn luôn ỷ lại, dựa dẫm vào cô 
giáo ở lớp, nếu không có cô giúp hoặc nhắc nhở thì trẻ không biết phải làm gì. 
Từ thực trạng nêu trên tôi đã nghiên cứu, tìm tòi và đã các biện pháp thực hiện 
để rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ lớp tôi cụ thể như sau: 
III/CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH 
1/ Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 
 Để rèn tính tự phục vụ cho trẻ được hiệu quả, tôi đã chủ động xây dựng kế 
hoạch cụ thể cho từng tháng trong năm học như sau: 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
7 
THÁNG NỘI DUNG MỤC ĐÍCH 
9 
- Xếp hàng, lấy dụng cụ thể 
dục. 
- Nhận biết và thực hiện nội 
quy lớp học. 
- Trẻ biết xếp hàng đúng vị trí, lấy 
dụng cụ tập lần lượt không xô đẩy 
nhau. 
- Trẻ nhận biết kí hiệu của mình. - - 
Biết lấy cất đồ dùng học tập đúng 
nơi quy định. 
10 
- Trẻ đi học đúng giờ, tự cất 
đồ dùng cá nhân đúng nơi 
quy định. 
- Chơi gọn gàng, ngăn nắp. 
- Giúp trẻ hình thành thói quen đi 
học đúng giờ. Biết tự cất dép, ba lô 
đúng nơi quy định và gọn gàng. 
- Nhận biết các góc chơi, biết lấy và 
cất đồ chơi đúng nơi quy định. 
11 
- Trẻ có thói quen vệ sinh 
cá nhân, thực hiện một số 
việc đơn giản: rửa tay, lau 
mặt, xúc miệng, tháo tất, 
cởi quần áo với sự giúp 
đỡ. 
- Sử dụng bát thìa đúng 
cách. 
- Trẻ biết tự rửa tay bằng xà phòng 
và lau mặt. Khi ăn biết mời cô, mời 
bạn. Tự giác ăn hết xuất, không nói 
chuyện, không làm rơi vãi khi ăn. 
Biết tự lấy, cất gối. 
12 
- Trẻ có thói quen giữ gìn 
vệ sinh chung trong lớp 
học. 
- Thực hiện 1 số quy định: 
cất xếp đồ chơi, đồ dùng, 
không tranh giành đồ chơi,.. 
- Bỏ rác đúng nơi quy định. 
- Trẻ biết tham gia các hoạt động tập 
thể như: tưới cây, nhặt rác, nhặt lá 
vàng cho cây,... 
1 
- Tham gia các hoạt động 
tập thể để phát huy tính tự 
phục vụ, sáng tạo của trẻ 
- Biết nói với người lớn khi 
bị đau, chảy máu, 
- Trẻ biết hoàn thành nhiệm vụ cô 
giao: Sưu tầm các nguyên liệu mang 
đến lớp như: lịch cũ, hộp bánh, chai 
nước ngọtTham gia tốt các hoạt 
động đi dạo đi thăm, các hoạt động 
theo nhóm. 
2 
- Đưa ra ý kiến của bản 
thân. 
- Biết nói lời cảm ơn, xin 
lỗi, chào hỏi lễ phép. 
- Trẻ biết đặt câu hỏi, đưa ra câu trả 
lời của bản thân trong các hoạt động. 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
8 
3 
- Biết giúp đỡ mọi người 
xung quanh. 
- Cùng chơi với các bạn. 
- Biết giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó 
khăn như: Cho bạn mượn đồ dùng, 
biết giữ gìn không làm hỏng đồ dùng 
đồ chơi,... 
4 
- Tự thực hiện nội quy của 
lớp và nhu cầu của bản 
thân. 
- Thực hiện trực nhật; tự xếp ghế, đồ 
chơi gọn gàng; tự thay quần áo khi 
cần 
5 
- Có hành vi văn minh nơi 
công cộng. 
- Thực hiện một số quy 
định: bỏ rác đúng nơi quy 
định. 
- Không vứt rác bừa bãi. Biết nhắc 
nhở mọi người thực hiện hành vi văn 
minh 
Việc lập kế hoạch sắp xếp các kĩ năng cần rèn cụ thể trong từng tháng đã 
giúp tôi cùng với đồng chí giáo viên trong lớp dễ dàng thuận tiện trong việc 
chuẩn bị nội dung và đồ dùng để rèn trẻ một cách khoa học chính vì vậy mà hiệu 
quả của việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ cũng tốt hơn so với trước đây. 
2/ Biện pháp 2: Lồng ghép rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ vào các 
hoạt động 
 Tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm 
thể hiện được mối quan hệ hợp tác giữa cô với trẻ, giữa trẻ với nhau, phù hợp 
với đặc điểm tâm sinh lí, đặc biệt là nhu cầu và hứng thú của trẻ trong hoạt 
động. Trong suốt thời gian trẻ tham gia hoạt động cần duy trì tính hấp dẫn của 
nhiệm vụ, tạo cho trẻ có hứng thú và niềm say mê khám phá thế giới thông qua 
các trò chơi và các hoạt động tìm tòi khám phá. Trẻ chủ động tích cực tham gia 
các hoạt động trải nghiệm, các tình huống khác nhau của cuộc sống. Dần dần trẻ 
trở nên tích cực chủ động, linh hoạt và tự tin trong mọi hoàn cảnh. Đối với trẻ 
lên ba đã bắt đầu có khả năng làm một số việc đơn giản, trẻ đã có ý thức về điều 
đó và luôn chứng tỏ khả năng của mình trong sinh hoạt hàng ngày ở lớp. 
2.1/ Thông qua hoạt động đón, trả trẻ 
Đối với trẻ mẫu giáo nói chung đặc biệt là trẻ lứa tuổi 3- 4 tuổi nói riêng, 
việc rèn tính tự phục vụ cho trẻ là rất cần thiết. Hoạt động đón trả trẻ là khoảng 
thời gian tôi tận dụng để trò chuyện và cung cấp kiến thức, rèn cho trẻ một số kĩ 
năng tự phục vụ như : tự đi vào lớp, tự cởi giày dép và để lên giá, tự tháo và cất 
ba lô vào tủ đồ dùng cá nhân. 
Ví dụ: Khi trẻ đến lớp, tôi nhắc trẻ chào cô, chào mẹ rồi tự cất dép lên giá, 
cất balo vào đúng ngăn tủ có ký hiệu của mình. Ngoài ra, tôi còn quan sát thái 
độ, phong cách của trẻ xem trẻ đã chú ý và chủ động chưa, nếu thấy trẻ chưa 
biết tự giác làm việc thì nhắc nhở khéo léo và động viên tự làm. 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
9 
Ví dụ: Nếu trẻ chưa tự giác cất dép, cất balo của mình, vẫn muốn bố mẹ cất 
giúp thì tôi sẽ nhẹ nhàng nói “ Con lớn rồi đấy mẹ ạ nên con có thể tự cất dép 
và balo của con vào tủ đấy! Mẹ nhìn con làm nhé”. 
Ảnh 1 : Trẻ cất dép lên giá 
Thực hiện nghiêm túc giờ đón trả trẻ, quan tâm rèn cho trẻ các kĩ năng đã 
trò chuyện và cung cấp ở mọi lúc, mọi nơi nên trẻ lớp tôi luôn có thói quen chào 
hỏi lễ phép, không còn tình trạng bố mẹ bế con vào tận lớp học hay giúp con cất 
dép, cất ba lô như hồi đầu năm học . 
2.2/ Thông qua hoạt động có chủ đích 
Hoạt động chủ đích là hoạt động mà giáo viên có thể lồng ghép nội dung 
rèn tính tự phục vụ cho trẻ dễ dàng và đạt được hiệu quả cao. Trong hoạt động 
chủ đích, việc rèn tính tự phục vụ của trẻ được thông qua nội dung bài học và cả 
các hình thức tổ chức dạy học. Chính vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với 
hình thức làm việc theo nhóm để phát huy tính đoàn kết, biết thảo luận, trao đổi 
ý kiến và đưa ra kết quả chung cho nhóm của mình. Bên cạnh đó nếu làm việc 
theo nhóm mà trẻ không tích cực, không chủ động thì dẫn đến việc trẻ dựa dẫm 
vào bạn khác, không chịu tự làm việc và thảo luận cùng các bạn. Vì vậy, khi cho 
trẻ làm việc theo nhóm thì cô cần quan sát kĩ để phát hiện những trẻ nào tích 
cực, những trẻ nào còn chưa tích cực để động viên, khuyến khích giúp trẻ cố 
gắng và tích cực hơn trong các hoạt động sau. Ngoài việc cho trẻ làm việc theo 
nhóm, tôi còn cho trẻ làm việc cá nhân nhằm rèn tính tự phục vụ cho từng cá 
nhân trẻ. Trong giờ học đối với các hoạt động cần đến đồ dùng của trẻ, tôi chỉ 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
10 
chuẩn bị đồ dùng đặt sẵn trên bàn sau đó cho trẻ tự lên lấy đồ dùng học tập về vị 
trí ngồi của mình, kết thúc tiết học tôi nhắc trẻ cất đồ dùng học tập vào vị trí ban 
đầu để từ đó rèn cho trẻ thói quen lấy và cất đồ dùng đúng nơi qui định. 
Ví dụ: Trong giờ học toán tôi đã chuẩn bị cho mỗi trẻ 1 rổ đồ dùng và 1 
bảng học toán. Đồ dùng của trẻ tôi đặt ở các vị trí khác nhau và quy định với trẻ 
vị trí lấy và cất đồ dùng của từng tổ. Khi có nhạc hoặc hiệu lệnh trẻ sẽ lấy hoặc 
cất đồ dùng vào đúng vị trí theo quy định. Với những giờ học đầu năm cô hướng 
dẫn trẻ các thao tác lấy và cất đồ dùng dần dần hình thành cho trẻ có thói quen 
và kĩ năng lấy và cất đồ dùng trong mỗi hoạt động. 
Ví dụ: Khi đến giờ thể dục giờ học, chỉ cần nghe tiếng nhạc tập trung, trẻ 
tự cất đồ chơi, lấy dụng cụ tập và xếp hàng tập thể dục ngay ngắn. Với những trẻ 
chưa tự giác ra lấy dụng cụ tập thể dục, tôi nhẹ nhàng hỏi trẻ “ Con có biết mình 
còn thiếu gì không? Con tập thể dục với gì vậy?” hoặc tôi có thể nhờ chính 
những bạn ấy lấy giúp các cô rổ đựng dụng cụ ra sân. Dần dần trẻ sẽ chủ động, 
tự giác khi nghe nhạc tập thể dục sẽ đi mang giúp cô đồ ra sân trường sau đó sẽ 
lấy dụng cụ về hàng. 
Ví dụ: Trong giờ học tạo hình tôi phân công cho các bạn tổ trưởng, nhóm 
trưởng lấy vở, lấy học liệu, rổ màu... cho các bạn trong nhóm của mình. Được 
cô giáo phân công nhiệm vụ trẻ rất tích cực, hứng thú học chính vì vậy mà trẻ 
nào cũng luôn cố gắng thật ngoan để được giúp đỡ cô lấy đồ dùng cho bạn. Giờ 
học nào của lớp tôi đều thấy trẻ hứng thú từ đầu giờ học đến cuối giờ học. Từ 
việc hình thành cho trẻ các kĩ năng trong các hoạt động tôi đã rèn luyện cho trẻ 
thói quen gọn gàng ngăn nắp, lấy đâu cất đấy. 
2.3/ Thông qua hoạt động góc 
Là một giáo viên mầm non chắc hẳn ai cũng biết mỗi khi đến giờ hoạt 
động hoạt động góc tất cả trẻ đều tỏ ra rất thích thú, phấn khởi. Vui chơi là hoạt 
động tạo cho trẻ nhiều hứng thú và cung cấp cho trẻ cơ hội được vận dụng 
những kiến thức, kĩ năng khác nhau vào giải quyết nhiệm vụ chơi. Trẻ được 
đóng nhiều vai trò khác nhau, trải nghiệm nhiều tình huống nảy sinh trong khi 
chơi. Hoạt động vui chơi là hoạt động mà trẻ thích nhất, dễ dàng rèn kĩ năng 
sống của trẻ qua các trò chơi và khắc sâu nhất trong tâm trí của trẻ. Trong hoạt 
động góc, trẻ được tự chọn góc chơi, tự phân vai chơi, tự lấy đồ chơi, và trẻ phải 
thực hiện theo đúng nội quy góc chơi. 
Ví dụ: Khi được chơi ở góc nấu ăn, trẻ tự thỏa thuận và phân vai chơi. Trẻ 
được sử dụng các dụng cụ nấu ăn để chế biến các món ăn. Qua đó, cô cung cấp 
cho trẻ các kĩ năng khi sử dụng bếp ga hoặc khi đun nấu, cách sử dụng dao cho 
phù hợp để giúp trẻ có khả năng tự bảo vệ bằng cách đạt câu hỏi cho trẻ trong 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
11 
quá trình bao quát trẻ chơi như: “Tại sao bác lại phải đeo tạp dề và đội mũ khi 
nấu?’ “ Khi đang đun muốn bắc nồi ra thì phải dùng gì để lót? Tại sao?” “ 
Trước khi xào rau thì phải làm gì?”. Khi đã hình thành được cho trẻ những kĩ 
năng ban đầu thì dần dần khi tổ chức cho trẻ chơi tôi không can thiệp quá 
sâu vào trò chơi của trẻ để trẻ bộc lộ khả năng tự phục vụ của mình. Khi trẻ tự 
chơi với các đồ chơi thì trẻ cũng lĩnh hội được những qui tắc hành vi ứng xử 
trong xã hội ẩn chứa trong quá trình hành động đó. Từ đó trẻ học được cách tự 
lập trong các thao tác hành động với đồ vật, giúp trẻ tự tin, tự lập hơn trong cuộc 
sống. 
Qua các vai chơi trên trẻ đã ghi nhớ và khắc sâu những công việc mà trẻ đã 
làm qua đó hình thành kĩ năng sống của trẻ một cách nhẹ nhàng, đơn giản mà 
hiệu quả. 
Ví dụ: Thông qua việc cho trẻ chơi góc xây dựng tôi cũng đã giúp trẻ hình 
thành và phát huy tính tự chủ và sáng tạo. Trong quá trình chơi trẻ học cách làm 
việc theo nhóm mỗi người một việc để hoàn thành công trình, trẻ thích được 
đóng vai người lớn như bác kĩ sư xây dựng, bác thợ xâyqua đó trẻ học được 
cách chơi, thao tác vai phù hợp, cách ứng xử phù hợp của các vai chơi, mỗi vai 
chơi có một công việc khác nhau và đều phải hoàn thành thì góc chơi của mình 
mới có sản phẩm đẹp và sẽ dần hình thành tính tự giác trong trẻ. 
Ảnh 2: Trẻ chơi góc xây dựng 
2.4/ Thông qua hoạt động ăn, ngủ 
Văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cách 
của con người. Chính vì vậy mà việc rèn cho trẻ thói quen hành vi trong ăn uống 
ngay từ lứa tuổi mẫu giáo là rất cần thiết. Thực tế cho thấy rằng việc rèn cho trẻ 
thói quen, hành vi trong ăn uống trong khi tổ chức cho trẻ ăn mang lại hiệu quả 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
12 
cao nhất. Thông qua giờ ăn giáo viên có thể dạy trẻ kĩ năng lao động tự phục vụ, 
rèn tính tự lập. 
* Trước giờ ăn: Tôi phân công cho trẻ trong tổ trực nhật giúp cô phơi 
khăn, cùng cô kê bàn ăn, giúp cô mang khay thìa, khăn lau về nhóm. Dạy trẻ 
biết xếp hàng tự rửa tay sạch sẽ, lau tay, lau mặt. 
* Trong khi ăn: 
Qua trao đổi với phụ huynh tôi được biết rất nhiều cháu hàng ngày vẫn 
được ông bà, bố mẹ chiều chuộng xúc cho trong bữa ăn tại gia đình. Thời gian 
đầu nhận lớp tình trạng trẻ lớp tôi ngồi chờ cô giáo xúc ăn còn rất nhiều. Tôi 
thấy rằng việc rèn cho trẻ tự giác xúc ăn cũng là một kĩ năng tự phục vụ mà tôi 
muốn rèn cho trẻ. phát huy tính tích cực cho trẻ. Với các cháu lười xúc tôi luôn 
động viên, khích lệ các con việc tự xúc ăn. Trong bữa ăn tôi còn dạy trẻ biết 
cách sử dụng thìa, bát, khay một cách đúng đắn. Sang học kì II đa số trẻ lớp 
tôi đã biết tự xúc ăn gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, 
ngồi ăn ngay ngắn, ăn hết xuất. 
 * Sau khi ăn: Trẻ biết tự cất bát, thìa đúng nơi quy định, biết lau miệng 
và súc miệng nước muối loãng... biết cùng giúp cô thu dọn bàn ăn. 
Ngoài ra tôi còn khuyến khích trẻ giúp cô chuẩn bị cho giờ ngủ trưa như tự kê 
giường, xếp hàng tự lấy gối để vào vị trí nằm của mình, tự cởi bớt áo trước khi 
ngủ và gấp gọn gàng. Trong khi ngủ tôi nhắc trẻ nằm ngay ngắn, duỗi thẳng 
chân không nói chuyện, cười đùa làm ảnh hưởng tới các bạn khác, ngủ dậy trẻ 
biết tự cất gối , cất giường đúng nơi quy định. 
Chính vì vậy việc dạy trẻ tính tự phục vụ là dạy trẻ ngay trong các hoạt 
động hàng ngày và đặc biệt trong hoạt động ăn, ngủ giúp hình thành ở trẻ ý thức 
tự giác nhờ đó trẻ sẽ dễ dàng thích nghi với cuộc sống. 
2.5/ Thông qua hoạt động lao động 
Hoạt động lao động của trẻ trong trường mầm non bao gồm nhiều hình 
thức khác nhau: Lao động trực nhật, lao động tập thể, lao động trong thiên 
nhiênthông qua việc tổ chức cho trẻ lao động tôi đã lồng ghép nội dung rèn kĩ 
năng sống cho trẻ. 
Lao động trực nhật là hình thức lao động đòi hỏi trẻ hoàn thành các nhiệm 
vụ nhằm phục vụ tập thể. Trẻ lần lượt tham gia các hình thức trực nhật được 
phân công trong mỗi ngày và nó giúp trẻ hiểu được công việc của mình là cần 
thiết cho mọi người, giúp trẻ nâng cao tinh thần trách nhiệm trước các bạn. Trẻ ở 
lứa tuổi Mẫu giáo lớn 3 - 4 tuổi lao động trực nhật chỉ đơn giản là giúp cô chia 
đồ dùng dụng cụ học tập ( vở, bút màu) cho từng bàn, chia cơm cho các bạn 
trong bànĐể giúp trẻ hoàn thành tốt công việc được giao tôi hướng dẫn trẻ 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
13 
thực hiện thứ tự các công việc, kiểm tra giúp đỡ trẻ khi cần thiết. Bên cạnh đó 
tôi luôn động viên, đánh giá và khen ngợi sự cố gắng của trẻ khi thực hiện 
nhiệm vụ do đó trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực tham gia lao động trực nhật. 
Hàng ngày mỗi trẻ được phân công trực nhật một bàn học, một bàn ăn 
Ngoài những công việc trên tôi còn khuyến khích trẻ vào chiều thứ 5 hàng tuần 
cùng cô lau dọn tủ đồ chơi, sắp xếp bày biện đồ dùng học tập, đồ chơi trong lớp. 
Lao động trong thiên nhiên là cho trẻ tham gia vào các công việc trong 
thiên nhiên như tưới cây, lau lá, nhặt lá trên sân trường. Sau mỗi buổi lao động 
tôi thường khen ngợi kịp thời những trẻ làm tốt các nhiệm vụ được giao, động 
viên khuyến khích trẻ cố gắng hơn trong các buổi tiếp theo. Ngoài ra tôi còn sử 
dụng hình thức nêu gương bé ngoan cuối ngày và cắm cờ vào cuối tuần để nâng 
cao tinh thần trách nhiệm của trẻ đối với công việc và muốn hoàn thành tốt công 
việc 
3/ Biện pháp 3: Thường xuyên động viên, khen ngợi trẻ trong các 
hoạt động 
Lời khen luôn có một ý nghĩa vô cùng quan trọng không chỉ với người lớn 
mà với cả trẻ nhỏ. Lời khen chính là động lực để trẻ cố gắng nhiều hơn, cảm 
thấy hào hứng, vui vẻ và cảm giác được ghi nhận. Ở lớp tôi trẻ luôn nhận được 
những lời khen xứng đáng khi hoàn thành nhiệm vụ được giao, khi làm tốt một 
việc gì đó. Những lời khen tưởng chừng như nhỏ bé thôi nhưng lại có sức ảnh 
hưởng vô cùng lớn với trẻ. 
 Tôi thường xuyên động viên, khích lệ, cổ vũ trẻ, kịp thời khen trẻ khi cháu 
làm được và làm tốt những công việc tự phục vụ. Nêu gương trước cả lớp những 
bạn năng nổ, tích cực phụ giúp cô. 
Ví dụ: Khi trẻ mang giày trong một khoảng thời gian rất ngắn, nhưng tôi 
lại phát hiện ra là vì vội quá nên trẻ đã mang giày trái. Trong trường hợp này, tôi 
khen trẻ là đã biết mang giày một cách nhanh chóng, còn chuyện đi giày trái thì 
nên để trẻ tự cảm nhận, bởi chẳng có ai cảm thấy thoải mái khi mang ngược giày 
bao giờ. Và đến khi trẻ phát hiện ra điều bất tiện này thì hãy động viên trẻ rằng 
lần sau con sẽ biết cách đi đúng giày. Hay với trường hợp cháu ăn rất tốt nhưng 
không chịu tự xúc cơm ăn mà luôn chờ cô xúc hộ, tôi thường động viên, khích lệ 
như: “ Hôm nay cô thấy Thủy rất giỏi vì đã biết tự xúc, lại còn ăn rất nhanh nữa, 
đến thứ 6 cô sẽ thưởng cho con một phiếu bé ngoan thật đẹp” 
 Với việc động viên, khích lệ trẻ kịp thời hàng ngày, tôi thấy các cháu lớp 
tôi có sự tiến bộ rõ rệt, trẻ không còn ỷ lại hay nhút nhát mà thay vào đó là sự tự 
tin, tâm lý phấn khởi, vui mừng vì đã có thể làm được những việc mà lúc trước 
Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3 - 4 tuổi tại trường mầm non 
14 
cháu nghĩ là không thể. Đây là một kết quả đáng mừng không chỉ đối với bản 
thân tôi mà đối với cả các bậc phụ huynh cũng đã thừa nhận điều này. 
4/ Biện pháp 4: Luyện tập cho trẻ các công việc tự phục vụ vừa sức 
Trong quá trình giáo dục cần hình thành ở trẻ những kĩ năng và thói quen 
tự phục vụ. Trẻ 3 tuổi đã bắt đầu có khả năng tự mình làm một số công việc đơn 
giản, trẻ cũng có ý thức về điều đó và cũng có mong muốn được làm. Giáo dục 
cho trẻ bắt đầu từ thói quen tự phục vụ, thói quen vệ sinh cá nhân, thói 
quen giúp đỡ người khác, những thói quen đó đòi hỏi phải tác động đến trẻ một 
cách lâu dài, có hệ thống và nhất quán vì trẻ dễ nhớ nhưng cũng chóng quên. Vì 
vậy việc luyện tập thường xuyên các công việc tự phục vụ vừa sức cho trẻ là rất 
quan trọng và cần thiết. Để trẻ đạt được việc tự phục vụ hoàn toàn, tôi đã thực 
hiện các quá trình “Cùng hành động” nghĩa là cho trẻ làm cùng cô. Khi cùng 
làm với trẻ tôi thường kết hợp giảng giải, giải thích cho trẻ biết lý do và cách 
thức hành động. 
Ví dụ: Khi trẻ mới đến trường phải cất đồ dùng cá nhân vào đúng ngăn tủ 
tôi đi cùng trẻ đến ngăn tủ đó và chỉ cho trẻ nhận ra kí hiệu ngăn tủ của trẻ. 
“Con sẽ cất ba lô, quần áo của con vào tủ có kí hiệu gì đây?”. Tôi còn giải thích 
cho trẻ khi cất đúng ngăn của mình thì khi đến giờ về lấy rất dễ dàng. Không 
những vậy ngày nào tôi cũng cho trẻ phải gấp quần áo gọn gàng rồi mới được 
cất vào ngăn tủ. Sau một, hai lần tôi nhắc nhở và ngày nào trẻ cũng được thực 
hành các thao tác đó nên trẻ cất và lấy đồ dùng rất thành thạo và không cần đến 
sự giúp đỡ của người lớn nữa. 
Ở tuổi lên ba trẻ đã hình thành và phát triển ý thức “cái tôi” của mình, trẻ 
tích cực tìm hiểu các sự vật, hiện tượng xung quanh, trẻ rất muốn tự làm mọi 
việc để khẳng định mình. Ý thức này chi phối phần lớn các hoạt động trong 
ngày của trẻ. Vì vậy tôi luôn tôn trọng nhu cầu tự phục vụ của trẻ kết hợp với sử 
dụng phương pháp khích lệ, động viên. 
 Ví dụ: Ở lớp tôi có một số trẻ rất thích giúp cô chia khay thìa đặt vào các 
bàn, nhưng loay hoay mãi không biết chia như thế nào, có khi còn chia thiếu, rồi 
làm rơi hết thìa xuống sàn. Mỗi lần như vậy tôi không tỏ ra không khó chịu mà 
nhẹ nhàng đến bên trẻ dẫn trẻ. Sau mỗi lần được tôi hướng dẫn động viên, trẻ 
của tôi giờ làm rất thành thạo và trẻ nào cũng muốn được giúp cô. Được tự tay 
làm những công việc mình thích tôi thấy trẻ rất phấn khởi, có 
thể lần đầu trẻ làm rất lâu mới xong, như