Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia ngoài trời

Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi phát huy tính tích cực chủ
động khi tham gia ngoài trời
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Như chúng ta đã biết trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước, đất 
nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy mà chúng ta phải
chăm sóc trẻ cho thật tốt ngay từ khi còn ở độ tuổi mầm non. 
 Là một giáo viên mầm non, tôi luôn nghĩ phải làm thế nào để quá trình phát 
triển của trẻ toàn diện nhất. Người giáo viên Mầm non ngoài việc chăm sóc cho 
trẻ ăn ngủ, dạy dỗ thôi chưa đủ mà còn phải trang bị những kiến thức ban đầu. 
Muốn trẻ phát triển toàn diện tốt thì cô giáo phải luôn thực hiện tốt nhiệm vụ của 
mình và giúp trẻ “Học bằng chơi – chơi mà học” bằng cách thông qua các hoạt 
động trong đó. 
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mầm non, mà trong đó vui 
chơi ngoài trời là một hoạt động không thể thiếu vì trẻ sẽ được hít thở không khí 
trong lành, được quan sát thế giới xung quanh khám phá những điều mới lạ từ 
thiên nhiên và được trải nghiệm giúp trẻ tăng thêm vốn sống và nhất là trẻ được tự 
do hoạt động.
 Đối với trẻ thơ, hoạt động ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt, đó là cơ sở ban đầu về 
nhân cách và là tiền đề cho trẻ phát triển tốt hơn trong những giai
đoạn tiếp theo, vì thế giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra 
những phương pháp mới để giảng dạy, trong đó nhu cầu về hoạt động vui chơi hay 
còn gọi là hoạt động ngoài trời rất cần thiết đối với trẻ. Trẻ nhận thức thế giới xung
quanh bằng cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá và quan tâm đến những gì xảy ra ở 
cuộc sống xung quanh mình .Vì hoạt động ngoài trời giúp trẻ khám phá các hiện 
tượng ở xung quanh mình trẻ sẽ được khám phá tìm tòi sáng tạo rèn luyện trí nhớ, 
tính quan sát kỹ năng phân biệt, so sánhvv, nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, 
hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển tư duy, một cách toàn diện, thông qua 
hoạt động ngoài trời trẻ được quan sát khám phá những cái mới lạ ở xung quanh 
mà trẻ chưa hiểu được. Chơi hoạt động ngoài trời giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa 
biết rõ đã nắm được mục đích của nội dung quan sát và làm giàu vốn tư duy, sáng 
tạo, và tích lũy được kinh nghiệm, tăng sự hiểu biết và phát triển tri thức cho trẻ. 
Hoạt động ngoài trời giúp trẻ phát triển sự giao lưu, đàm thoại cùng cô, cùng bạn, 
và làm giàu vốn từ cho trẻ. Chơi hoạt động ngoài trời giúp trẻ có mối quan hệ giữa
trẻ với cô và trẻ với bạn, trẻ với gia đình., những tình cảm đó được thể hiện một 
cách chân thành qua hoạt động ngoài trời. Chơi hoạt động ngoài trời còn giúp trẻ 
có tính sáng tạo trong khi chơi hay trong khi quan sát theo nhóm với tinh thần phấn
khởi, vui mừng, khi chơi các trò chơi, song trẻ tích cực học tập mang lại những giá 
trị, tinh thần tốt thích thú, giúp trẻ phát triển thẩm mỹ và khuyến khích trẻ sáng tạo 
ra những cái đẹp. 
Qua hoạt động ngoài trời trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động, nhu cầu tìm hiểukhám 
phá của trẻ. Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng 
với môi trường tự nhiên đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống. Chính vì 
tầm quan trọng đó đã làm tôi băn khoăn suy nghĩ mình phải làm gì? Và làm như 
thế nào? Để trẻ phát huy được tính tích cực khi tham gia hoạt động ngoài trời. 
*Chính vì lẽ đó tôi mạnh dạn đề ra “Một số biện pháp nhằm giúp trẻ
3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động 
ngoài trời để thực hiện trong trường mầm non.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1. Cơ sở lý luận 
Việc giáo dục trẻ nhỏ về những giá trị của môi trường sống, giúp trẻ được gần gũi 
với thiên nhiên, tìm hiểu và học cách hòa nhập với môi trường xung quanh là vô 
cùng cần thiết. Quá trình giáo dục này có thể tiến hành thông qua nhiều hoạt động 
khác nhau nhưng hoạt động ngoài trời vẫn được coi là hoạt động có nhiều ưu thế. 
Rất nhiều nhà khoa học đã chứng minh rằng: “Không gì khiến trẻ thấy thoải mái,
tự tin và vui vẻ hơn khi trẻ được chạm tay vào mọi thứ xung quanh và tự 
khám phá sự việc bằng các giác quan, cảm xúc của mình. Ngoài ra, khi luyện 
tập và tham gia các trò chơi vận động ngoài trời thường xuyên với thời gian thích
hợp sẽ giúp cho cơ thể trẻ tự tổng hợp Vitamin D . Đặc biệt, ở lứa tuổi 
đang lớn này, xương hấp thụ nhiều canxi hơn nên tham gia các hoạt động ngoài 
trời giúp cho các tế bào tạo xương xây đắp cho xương đặc hơn, rắn chắc hơn, dẻo 
dai hơn. 
*Mục đích của việc tổ chức hoạt động ngoài trời: “Với trẻ mẫu giáo bé 3 – 4 tuổi, 
giáo viên tổ chức cho trẻ chơi và tham gia các hoạt động ngoài phạm vi lớp học với
mục đích: Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với không khí trong lành của thiên 
nhiên, rèn luyện sức khỏe, thiết lập mối quan hệ giữa trẻ với môi trường xung 
quanh, góp phần mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về môi trường tự nhiên, xã hội; thỏa
mãn nhu cầu chơi và hoạt động theo ý thích của trẻ”. 
-HĐNT là một hoạt động bổ ích và lí thú đối với trẻ mẫu giáo vì nó có những ưu 
thế mà ở những hoạt động khác không thể có . Ở ngoài trời, trẻ được tiếp xúc với 
cá hiện tượng tự nhiên và xã hội phong phú, giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết về thế 
giới xung quanh, phát triển trí tuệ... 
-HĐNT trẻ được tận hưởng những điều kiện của tự nhiên như nước, ánh nắng, 
không khí trong lành, được vận động tự do, thoải máiđáp ứng nhu cầu vận động 
của trẻ nhờ đó cơ thể trẻ được rèn luyện, sức khỏe được tăng cường. Môi trường 
bên ngoài lớp học rất tốt đối với sức khỏe của trẻ và ở đó trẻ có cơ hội tốt nhất cho 
việc phát triển thể lực.Giờ chơi ngoài trời là khoảng thời gian vô cùng quý giá đối 
với sự phát triển mọi mặt của trẻ mà ít thời điểm sinh hoạt nào khác có thể so sánh 
được. Chơi ngoài trời là khoảng thời gian trẻ được thõa mãn thực hiện các vận 
động giải phóng năng lượng. Không gian chơi ngoài trời có rất nhiều lợi thế cho 
việc tổ chức các hoạt động đa dạng, tích cực của trẻ mà điều kiện trong phòng học 
không thể đáp ứng được. 
2. Thực trạng của vấn đề 
Năm học 2020 – 2021 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo bé C4. 
Tổng số 34 cháu, trong đó: 
+ Có 15 cháu nam và 19 cháu nữ. 
+Có 2 giáo viên :Đinh Thu Hiền –Nguyễn Thị Lan 
Từ thực tế trên tôi nhận thấy một số thuận lợi và khó khăn sau. 
a.Thuận lợi: 
- Là trường mầm non có đủ các phòng chức năng, các lớp học khang trang thoáng 
mát, được đầu tư đầy đủ cơ sở vật chất đầy đủ, trang thiết bị hiện đại. 
- Trường có diện tích sân rộng, nhiều đồ chơi ngoài 
- Có diện tích đất vườn rộng được sắp xếp , xây dựng theo quy hoạch .Có nhiều 
cây cho nhiều bóng mát, có vườn rau, vườn cây ăn quả, vườn hoa đẹp rất thuận lợi 
cho trẻ tham gia các giờ hoạt động ngoài trời. 
* Đối với giáo viên: 
- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường về chuyên môn 
- Được tập huấn bồi dưỡng và tham gia kiến tập ở trường bạn về các hoạt động. 
- Lớp tôi gồm 2 giáo viên / lớp . Trình độ chuyên môn Đại Học 
- Là một giáo viên có trình độ chuyên môn ,tôi luôn phối hợp cùng cô giáo trong 
lớp nhiệt tình có nhiều cố gắng, luôn tìm tòi những hoạt động mới để hướng dẫn 
trẻ. 
* Đối với phụ huynh: 
- Đa phần phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các nguyên vật liệu đa dạng phong phú 
mang đến lớp để cho trẻ hoạt động và trẻ thì tích cực tham gia các trò chơi. 
* Đối với trẻ: 
- Trẻ ngoan, có nề nếp, đa số trẻ đã học qua lứa tuổi nhà trẻ . 
- Trẻ đi học tương đối đều nên tỉ lệ chuyên cần cao. Trẻ tích cực tham gia hoạt 
động chơi 
- Đa phần gia đình trẻ sống ở khu chung cư ,xem điện thoại và được ông bà bố mẹ 
dạy nên nhận thức của trẻ khá tốt về một số loại cây quen thuộc. 
b. Khó khăn : 
+ Trường có diện tích sân rộng nhưng ít những cây to nên khu vực sân trường còn 
ít bóng mát cho trẻ chơi cũng như quan sát 
+ Trẻ ra hoạt động quan sát ngoài trời còn chưa chú ý tập trung. 
+ Trẻ ở lứa tuổi này thích chạy nhảy tự do. 
+ Các nội dung quan sát còn ít, khi chơi ngoài trời trẻ ít tập trung chú ý. 
+ Sự liên kết với các nhóm chơi còn hạn chế dẫn đến kết quả giờ hoạt động ngoài 
trời đạt tỷ lệ còn thấp. 
+ Có một số phụ huynh chưa quan tâm và chưa hiểu được tầm quan trọng của con 
mình trong học tập. 
*Vì vậy khi tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích “Giúp trẻ 
3 - 4 tuổi phát huy tính cực chủ động trong quá trình vui chơi ngoài trời” phát 
triển toàn diện hơn. 
3. Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động 
trong quá trình hoạt động ngoài trời 
Hoạt động vui chơi ngoài trời là một trong các loại hoạt động của trẻ ởtrường mầm
non, được người lớn hướng dẫn nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi hoặc nhận thức, 
đồng thời nhằm giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ mẫu giáo.Hoạt động vui 
chơi chi phối hoạt động khác như học tập, lao động... làm cho chúng mang màu sắc
độc đáo của lứa tuổi mầm non. 
Hoạt động vui chơi giúp trẻ nhận thức được thế giới xung quanh, mở rộng tầm hiểu
biết về thiên nhiên, xã hội và con người. 
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động ngoài trời , từ những 
thuận lợi khó khăn trên tôi đã đưa ra một biện pháp nhằm giúp trẻ 3 – 4 tuổi phát 
huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời như sau: 
3.1. Biện pháp 1: Khảo sát độ hứng thú của trẻ với hoạt động ngoài trời . 
Trước khi thực hiện đề tài tôi đã căn cứ vào tình hình của lớp và đặc điểm tâm sinh
lý của trẻ ở lớp mình (tổng số 34 cháu) 
+ Tính tích cực :đạt 80%,CĐ :20% 
+ Tính chủ động :Đạt 88%,CĐ :12% 
+ Khả năng chú ý khi tham gia :đạt 93%,CĐ :7% 
3.2. Biện pháp 2. Lập kế hoạch tổ chức các hoạt động ngoài trời cho trẻ. 
Để tổ chức tốt hoạt động vui chơi ngoài trời đạt hiệu quả cao đòi hỏi giáo viên 
phải lập kế hoạch tổ chức một cách hợp lý và đa dạng hóa các hình thức tổ chức 
hoạt động. Giáo viên phải tìm tòi những nội dung hoạt động ngoài trời để làm sao
có nhiều hình thức hoạt động khác nhau một cách linh hoạt nhất để giúp cho trẻ 
có những giờ hoạt động ngoài trời hiệu quả nhất. 
3.3. Biện pháp 3. Tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ trong đó có phần tạo môi 
trường hợp lý để cho trẻ được trải nghiệm qua các hoạt động vui chơi ngoài trời. 
Môi trường hoạt động có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong hoạt động vui chơi 
ngoài trời. Một môi trường tốt, hấp dẫn sẽ tạo được hứng thú cho trẻ, thu hút trẻ 
tham gia và đặc biệt môi trường tốt sẽ giúp trẻ hoạt động tích cực và đạt kết quả 
tốt. 
Hình ảnh “trẻ quan sát khu trồng rau sạch”
BGH nhà trường còn rất sáng tạo, cẩn thận trong việc trải thảm cỏ nhân tạo những 
khu vực cho trẻ chơi đồ chơi ngoài trởi để đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi. Khu 
vực thiết bị đồ chơi ngoài trời : đồ chơi ngoài trời được sắp xếp gọn gàng , có bóng
mát ...thuận tiện cho trẻ khi tham gia học tập và vui chơi. 
 Hình ảnh “trẻ chơi hoạt động ngoài trời”
Hình ảnh “trẻ chơi ngoài trời” 
Khi muốn cho trẻ tiến hành thí nghiệm thì tôi sẽ lựa chọn và tạo ra môi trường phù
hợp cho trẻ tham gia : môi trường thoáng mát , sạch sẽ . Ví dụ như khi cho trẻ chơi 
với cát , sỏi , các vật liệu thiên nhiên tôi sẽ chuẩn bị hồ cát , sỏi , bể nước và các 
vật liệu như xẻng , chai lọ , ô tô tải , rổ , thì , bát để trẻ hoạt động.” 
Ở lớp tôi đã tạo được một góc thiên nhiên có một số cây cảnh, hoa ở góc và một 
số hộp sữa do các phụ huynh ủng hộ để trồng cây ngắm và tưới những cây hoa và 
tranh ảnh ,hình ảnh nên làm và không nên làm về môi trường xanh, sạch, đẹp. Đặc 
biệt giúp trẻ có những kiến thức đúng về môi trường, “Nhận xét được một số 
hành vi đúng sai của con người đối với môi trường” “ Có hành vi bảo vệ môi 
trường” .Không chỉ trong lớp mà tôi còn tìm tòi suy nghĩ tạo ra các hoạt động 
cho trẻ chơi ngoài trời. Đây cũng là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến
thức tự nhiên, xã hội xung quanh để kích thích óc tìm tòi quan sát khám phá của 
trẻ, giúp trẻ có những kiến thức về bảo vệ môi trường. Môi trường cho trẻ hoạt 
động là nơi có rất nhiều thông tin phong phú khuyến khích tính độc lập và hoạt 
động tích cực của trẻ. Môi trường có tốt, bố trí hợp lý thì sẽ có ảnh hưởng lớn và 
rất` quan trọng trong việc tổ chức giờ chơi cho trẻ. Đặc biệt trẻ phải được trải 
nghiệm trong giờ hoạt động vui chơi ngoài trời. Chính vì vậy biện pháp tạo môi 
trường hợp lý để cho trẻ môi trường hấp dẫn và lôi cuốn trẻ nếu chúng ta biết nắm 
bắt và tận dụng tất cả những yếu tố có sẵn trong thiên nhiên, tác động vào chúng 
qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu sự vật xung quanh trẻ trong các tình huống. 
*Tôi còn tận dụng các sự vật, hiện tượng xung quanh để tổ chức cho trẻ quan sát 
đạt hiệu quả cao. 
Ví dụ: Trẻ xuống sấn trường thấy nhiều lá vàng rụng trên sân thi cô cho trẻ thi 
nhau nhặt lá vàng và cùng nhau trò chuyện về những chiếc lá đó.
