Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy hát nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh THCS

 bày: Cùng với giai điệu bài hát này, các em có thể đặt lời ca mới để bài hát 
thêm sinh động và gần gũi với các em hơn.Giáo viên giới thiệu phần lời ca mới 
của các anh chị đã học ở trường những năm trước, hoặc của lớp khác cùng khối 
hoặc do giáo viên sáng tác để các em hứng thú, sau đó giáo viên hát hát kết hợp 
với biểu diễn để học sinh cảm nhận. Giọng hát truyền cảm và phong cách đẹp, 
duyên dáng của giáo viên sẽ truyền cảm hứng đến các em một cách tự nhiên, khiến 
các em thêm tự tin hào hứng và tích cực sáng tạo. Sau đây là phần lời mới do giáo 
viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục): 
Tình mẹ dạt dào như lòng biển Đông 
Luôn sáng soi đêm trường, tình mẹ như trăng cao vời cao, 
Con khắc ghi nặng mang tháng ngày 
Ơn tình sâu lòng mẹ sáng trong 
Mai rạng danh một lòng hiếu trung. 
Trang 6 / 25 
 Trong chương trình lớp 7, giáo viên có thể yêu cầu học sinh đặt lời mới cho 
một số bài hát như Lý cây đa (dân ca quan họ Bắc Ninh ); Ca-chiu-sa (Nhạc: Bla-
te; lời Việt: Phạm Tuyên ). 
 Dựa vào tính chất âm nhạc, giáo viên có thể định hướng chủ đề cho học sinh 
để các em lựa chọn. 
 - Bài Lý cây đa: Theo chủ đề về :thiên nhiên, cuộc sống, châm biếm, hài hước 
những thói hư tật xấu. 
 - Bài Ca-chiu-sa: Chủ đề có thể là về tình bạn, mái trường hoặc tùy theo cảm 
nhận riêng của từng em. 
 Ví dụ 2: Bài hát Lý cây đa 
 Để tạo hứng thú cho học sinh,sau khi một số nhóm,cá nhân lên biểu diễn,giáo 
viên sẽ tự giới thiệu tự giới thiệu biểu diễn bài hát theo lời mới với một phong 
cách thật vui,dí dỏm và sinh động, tạo ko khí sôi nổi, hòa đồng với các em. 
 Sau khi biểu diễn bài hát, giáo viên hỏi học sinh: 
- Các em có biết phần lời mới do ai sáng tác không? Đó chính là... Vậy theo các 
em, mình có thể đặt lời mới cho bài hát này theo chủ đề gì? (giáo viên khuyến 
khích, gợi mở để học sinh tự nói lên ý tưởng của mình ) sau đó giáo viên mới định 
hướng chủ đề cho học sinh, giáo viên luôn tôn trọng những cảm nhận riêng của 
học sinh và động viên, giúp đỡ các em (nếu cần) để các em có thể hoàn thành ý 
tưởng sáng tạo của mình. 
 - Phần lời mới do giáo viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục): 
 Diều bay trong nắng ,theo gió ới a thiết tha ,rằng theo gió ới a nó bay là theo 
gió ơi a nó bay. 
 Tay ai (ơ)là tay ai cùng thả ,tay ai cùng thả ,em thả á a cánh diều ,rằng theo 
gió ới a nó bay 
 Ví dụ 3:Bài Ca-chiu-sa 
 Phần lời mới do giáo viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục): 
Tình bạn thân ngày tháng lớn lên cùng ngôi trường, lời thầy cô mình mãi khắc 
ghi trong lòng. 
 Dù tháng năm cách xa luôn nhớ về nơi này tiếng thầy cô dạy dỗ chúng em nên 
người . 
 Dù tháng năm cách xa ta luôn nhớ về những ngày qua lòng vẫn thiết tha mong 
chờ. 
 Lời 2: 
Bạn thân ơi ngày tháng bên nhau đẹp vô ngần 
Rồi mai đây tỏa sức khắp muôn phương trời 
Dù tháng năm cách xa luôn nhớ về nơi này tiếng thầy cô dạy dỗ chúng em nên 
người. 
Dù tháng năm cách xa ta luôn nhớ về những ngày qua lòng thiết tha mong chờ. 
 Trong chương trình lớp 8 ,giáo viên có thể yêu cầu học sinh đặt lời mới cho các 
bài hát như Lý dĩa bánh bò( dân ca Nam Bộ); khát vọng mùa xuân (Nhạc : Mô-
da; Phỏng dịch: Tô Hải); và bài Hò ba lý (dân ca Quảng Nam). 
- Giáo viên gợi để học sinh nói lên cảm nhận và ý tưởng của mình khi đặt lời mới, 
sau đó giáo viên mới bổ xung, định hướng chủ đề cho các em. 
Trang 7 / 25 
 Ví dụ 4: Bài Khát vọng mùa xuân 
Nhẹ nhàng đưa nói tiếng ru hời, ngủ ngon con yêu dấu của mẹ 
Miệng cười xinh xinh giấc mơ hiền, ngủ ngoan con nhé ru hời. 
Tiếng hát nhẹ bay vào giấc mơ hiền,ngủ ngoan con nhé, ru hời. 
Rồi ngày mai đây bé lớn khôn nên người, hãy mang niềm hạnh phúc cho đời. 
(bản nhạc xem ở phần phụ lục) 
 Trong chương trình lớp 9 các em được học 4 bài hát, trong đó giáo viên có thể 
yêu cầu các em đặt lời mới cho bài hát:Lý kéo chài. Đây là một làn điệu dân ca 
Nam Bộ khỏe khoắn, vui và hóm hỉnh được các em yêu thích. 
 Với học sinh lớp 9 , giáo viên để học sinh tự cảm nhận và đặt lời theo tình 
cảm và suy nghĩ của các em. 
 Khi học sinh trình bày phần lời mới do các em sáng tác, giáo viên cần chú ý 
lắng nghe để nhận xét một cách tế nhị chuẩn xác (khuyến khích học sinh nhận xét 
các bạn) luôn động viên và ghi nhận những thành quả mà các em đã đạt được để 
các em thêm tự tin,hào hứng và tích cực sáng tạo. 
 Ví dụ: Bài Lý kéo chài - dân ca Nam Bộ 
Tiếng chim rừng tưng bừng náo nức 
Khắp đồi nương vàng tiếng hát ca,hò ơ. 
Rừng xanh ta quý ta yêu. 
Khoan hỡi,khoan hò ,phủ xanh mà đất trống 
Khoan hỡi, khoan hò tay ai vun trồng. 
Ơ hò, ơ hò là rừng xanh tươi. 
(bản nhạc xem ở phần phụ lục) 
2.2. Dàn dựng và biểu diễn bài hát. 
Đây là một biện pháp dạy học có nhiều điều kiện thuận lợi để phát huy tính chủ 
động, tích cực sáng tạo của học sinh được thực hiện chủ yếu ở trong những tiết ôn 
tập bài hát. 
 Khi các em đã thuộc và hát chính xác, thể hiện đúng sắc thái,cường độ,nhịp 
độ của bài, giáo viên cần yêu cầu học sinh tìm tòi và sáng tạo ra cách biểu diễn 
bài hát bằng cách đưa ra sự lựa chọn các hình thức trình bày khác nhau (đơn ca 
song ca, tốp ca,tốp ca );lựa chọn cách hát (hát nối tiếp, đối đáp,hát có lĩnh xướng, 
hát bè, hát đuổi )...lựa chọn phù hợp với đặc điểm, tính chất của bài hát (gõ đệm 
theo phách, theo tiết tấu lời ca, theo nhịp, gõ đệm với 2 âm sắc ) và sáng tạo những 
động tác nhảy múa minh họa cho bài hát.Với học sinh lớp 6, giáo viên cần hướng 
dẫn các em kỹ năng trình bày bài hát, nhưng với học sinh lớp 7,8,9giáo viên nên 
tạo điều kiện để các em phát huy tính tích cực và năng lực sáng tạo của mình. Khi 
trình bày bài hát, giáo viên cũng nên khuyến khích học sinh hể hiện sự tìm tòi 
trong cách nhắc lại đoạn nhạc, câu nhạc, sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc 
bài hát. 
 - Trong quá trình ôn luyện giáo viên phải giữ vai trò là người tổ chức, hỗ trợ, 
khích lệ, nhận xét và đánh giá cho điểm học sinh. 
 - Ví dụ 6: Khi dạy học sinh bài hát Tiếng ve gọi hè của nhạc sỹ Trịnh Công 
Sơn, nếu giáo viên chỉ để các em hát theo trình tự từ đầu đến cuối thì bài hát sẽ 
trôi rất nhanh, đơn điệu và kém sinh động. Ở bài hát này, sau khi học sinh đã hát 
Trang 8 / 25 
chuẩn nhạc và thể hiện rõ sắc thái của bài hát, giáo viên cần khuyến khích các em 
sáng tạo trong cách dàn dựng và biểu diễn bằng cách đưa ra những câu hỏi mang 
tính định hướng và gợi mở để các em tưởng tượng, suy nghĩ và lựa chọn: 
 + Theo các em,bài hát có thể biểu diễn ở những hình thức nào là hợp lý?(đơn 
ca; song ca;tốp ca;đồng ca ...) 
Trang 9 / 25 
 + Khi hát chúng ta có thể lựa chọn cách hát nào là hợp lý?(hát nối tiếp, hát 
đối đáp, hát có lĩnh xướng, hát đuổi hát bè...). 
 + Với bài hát này, chúng ta có nhất thiết phải hát theo thứ tự từ đầu đến cuối 
không?Nếu được sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc bài thì các em sẽ lựa 
chọn theo những ý tưởng nào?(Đảo câu hát, nhắc lại đoạn nhạc, câu nhạc...). 
 + Để bài hát được sinh động và hấp dẫn, chúng ta sẽ kết hợp với một vài động 
tác minh họa. Nào các em hãy cùng đưa ra những ý kiến của mình?(những động 
tác đưa tay, bước chân, cử chỉ, ánh mắt khi giao lưu...). 
* Sau đây là một vài gợi ý trong cách dàn dựng bài Tiếng ve gọi hè 
 - Đây là một bài hát có thể biểu diễn ở nhiều hình thức khác nhau, tuy nhiên 
nếu hát ở hình thức tốp ca hay đồng ca thì bài hát sẽ sôi nổi và lôi cuốn hơn. 
 - Mở đầu cả lớp hát chậm và giãn nhịp theo tay chỉ huy của giáo viên câu 
hát: “Chạy theo tiếng ve từng cơn mưa về giọt mưa âm vang trên lá tiếng ve bay 
dày trong gió .Giọt mưa long lanh trên những cánh hoa phượng thắm như màu 
ngọn cờ”. 
 - Nhạc dạo và tiết tấu theo nhạc của câu hát trên 
 - Cả lớp hát :“Khắp phố phường tiếng ve kêu hè hè hè. Và trong những tàu lá 
ve kêu hè hè hè”. 
 - Lĩnh xướng : “Chạy theo tiếng...thắm như màu ngọn cờ”. 
 - Cả lớp hát : “ Em đón từng tiếng ve những ngày đầu mùa,và em vẫy chào 
tiếng ve sau một mùa hè”.Sau đó cả lớp nhắc lại từ câu : “Chạy theo tiếng ve ..sau 
một mùa hè”. 
 - Nhạc dạo giữa bằng một nét nhạc mới được phát triển từ giai điệu của bài. 
 - Cả lớp hát : “ Khắp phố phường ...tàu lá ve kêu hè hè hè”. : 
 - Dãy 1 hát :Chạy theo tiếng ve 
 - Dãy 2 hát : Từng cơn mưa về 
 - Dãy 3 hát : Giọt mưa âm vang trên lá tiếng ve bay dày trong gió 
 - Dãy 4 hát : Giọt mưa long lanh trên những cánh hoa phượng thắm như 
màu ngọn cờ 
 - Cả lớp hát : Em đón mừng .... sau một mùa hè. 
 - Hát nhắc lại : Chạy theo tiếng ve... sau một mùa hè 
 - Các em hát đuổi bè sau vào chậm 2 phách. Câu cuối của bè sau các em 
hát: Và em vẫy chào hè trong đó chữ “ chào ” ngân 1 phách và nối vào chữ “ hè” 
( bỏ chữ : Tiếng ve sau một mùa) 
 - Cả lớp hát nhắc lại dẫn nhịp theo tay chỉ huy của giáo viên: “Em đón chào 
mừng tiếng ve những ngày đầu mùa, và em đón chào tiếng ve” ngân dài chữ “ve” 
sau đó vào tiết tấu: “ Sau một mùa hè” trong đó chữ “ hè” chỉ ngân ½ phách ngắt 
gọn để tạo cảm xúc tươi vui, nhí nhảnh, hồn nhiên của tuổi học trò. 
Khi học sinh lên biểu diễn hát tốp ca, các em sẽ tự chọn cách hát và phân công 
nhau ( có hát lĩnh xướng không, nếu có thì hát ở câu nào? hát đuổi, hát bè,... ). 
Khi học sinh lên biểu diễn, giáo viên để các em tự lựa chọn đội hình đứng hát ( 
vòng cung, chữ V hay đứng theo cụm ... ) . Sau đó để các em thống nhất những 
động tác minh họa thêm cho bài ( đưa tay, bước chân, lúc nào nhìn nhau giao lưu... 
). 
Trang 10 / 25 
 Thực tế cho thấy có một số học sinh được tham gia hát biểu diễn ở rất nhiều 
câu lạc bộ, nhà văbn hóa, các phong trào của trường, quận, thành phố nên các em 
rất nhanh nhạyvà có khả năng biểu diễn tốt. Là giáo viên dạy môn âm nhạc, chúng 
ta luôn khich lệ các em để khả năng âm nhạc của các em được tỏa lan, nhân rộng 
trong lớp trong nhà trường. 
 Để học sinh phát huy tính tích cực sáng tạo giáo viên chỉ hướng dẫn, gợi ý 
và hỗ trợ các em khi thực sự cần thiết. 
2.3. Vẽ tranh minh họa cho bài hát. 
 Khi học bài hát, học sinh không chỉ cảm nhận giai điệu mà các em còn thuộc 
và cảm nhận được ý nghĩanội dung của lời ca. Việc yêu cầu học sinh vẽ tranh sau 
khi đã được học và cảm nhận một cách đầy đủ, sâu sắc về bài hát là một việc 
không hề đơn giản, bởi không phải học sinh nào cũng có khả năng ấy. 
 Tuy nhiên nếu giờ học thực sự cuốn hút, các em được hát trong một không 
gian nghệ thuật sôi nổi, với sự dẫn dắt, gợi mở khéo léo của giáo viên thì rất nhiều 
em có khả năng nói lên ý tưởng của mình cho một bức tranh. Có thể có học sinh 
vẽ phác thảo được một bức tranh hoàn chỉnh (với những em có năng lực thẩm mỹ 
tốt), nhưng cũng có thể bức trang sẽ là sự tổng hợp của các ý kiến của nhiều em 
cùng phác thảo, để cùng bổ sung cho nhau, tạo thành một bức tranh hoàn chỉnh. 
Việc các em tưởng tượng được ra những chi tiết trong nội dung bức tranh đã là 
một mức độ của tính tích cực sáng tạo trong học tập của các em giáo viên cần 
khuyến khích các em thể hiện những ý tưởngcủa mình bằng việc vẽ nên bức tranh 
cụ thể . Hoạt động này vừa là sự tích hợp giữa môn Âm nhạc và Mỹ thuật, vừa 
phát huy học sinh.Tuy nhiên,việc lựa chọn bài hát nào sẽ được vẽ vẽ tranh minh 
họa là một điều giáo viên phải cân nhắc. Thường trong mỗi khối chỉ nên chọn một 
hoặc hai bài hát.Đó là những bài nội dung khá rõ ràng,giàu hình ảnh để các em dễ 
tưởng tượng và đặc biệt là phần âm nhạc phải thực sự cuốn hút,tạo được nhiều 
rung cảm trong học sinh, từ đó thôi thúc các em muốn vẽ tranh minh họa. Giáo 
viên cần cân nhắc học sinh chú ý tới những hình ảnh tình tiết in đậm nét trong trí 
tưởng tượng của mình. Các emcó thể vẽ bằng bút chì, bút mực,bút màu...có thể 
phác họ hoặc chi tiết. Với các bức vẽ của học sinh, giáo viên không nên đánh giá 
về kỹ thuật vẽ mà nên tập trung nhận xét về trí tưởng tượng,sự sáng tạo và cảm 
xúc của các em với tác phẩm. 
 Dưới đây là một số gợi ý về việc lựa chọn bài hát để khuyến khích học sinh 
tưởng tượng và vẽ tranh minh họa. 
 Lớp 6: Bài “Niềm vui của em”(Nguyễn Huy Hùng).Đây là một bài hát mang 
đậm chất dân ca vùng núi phía Bắc.Với giai điệu đẹp,duyên dáng,với cách luyến 
láy tinh tế,ngọt ngào,bài hát được các em rất yêu thích.Bên cạnh đó là ca từ của 
bài hát hòa quyện với âm nhạc;giàu hình ảnh và gần gũi với các em.Bài hát đã 
thật sự mang lại những rung cảm thẩm mỹ sâu sắc đến học sinh. 
Lớp 7: Bài “Chúng em cần hòa bình” (Hoàng long_Hoàng lân).Với tính chất 
hành khúc,với giai điệu tươi vui,trong sáng.Bài hát rất phù hợp với hình thức hát 
tập thể và được các em học sinh hào hứng đón nhận.Đặc biệt phần ca từ của bài 
hát có một ý nghĩa vô cùng lớn lao,đó là ước vọng của tuổi thơ mong muốn cuộc 
Trang 11 / 25 
sống hòa bình,yên vui đầy tình thân ái(tranh minh họa của học sinh ở phần Phụ 
lục) 
 Lớp 8: Bài “Mùa thu ngày khai trường”(Vũ Trọng Tường). Là bài hát không 
thể thiếu trong ngày khai giảng chào mừng năm học mới. Bài hát đã thể hiện đươc 
không khí sôi nổi, háo hức của các em trong ngày tựu trường. Với giai điệu khỏe 
khoắn ở đoạn 1, tươi sáng và tha thiết ở đoạn 2, bài hát đã làm rung động trái tim 
biết bao thế hệ học sinh của cả nước. 
 Bài “Tuổi đời mênh mông”(Trịnh Công Sơn).Đây là bài hát có tính chất rộn 
ràng trong sáng và tha thiết được tác giả viết ở giọng trưởng thứ cùng tên (Ddur 
và Dmoll)nên đã mang lại những cảm xúc thật đặc biệt,rất phù hợp với tâm lý và 
sự rung cảm của lứa tuổi thanh niên( lớp 8 lớp 9). Về ca từ, trong bài có rất nhiều 
hình ảnh đẹp,lãng mạn,gợi sự tưởng tượng liên tưởng trong cảm xúc của học 
sinh”. Mây và tóc em bay trong chiều gió lộng,trời làm cơn mưa xanh dưới những 
hàng me”, rồi cách so sánh các em như “loài chim én”; “em là đoa hoa lan bay 
quỳnh hương trắng”.”Tuổi thần tiên yêu dấu dưới ngôi trường kia”... đã thực sự 
khơi dậy trong các em rất nhiều cảm xúc. 
 Lớp 9: Bài “Lý kéo chài” (Dân ca Nam Bộ). Là một điệu lý mang đậm chất 
Nam Bộ,bài hát Lý kéo chài có cấu trúc ngắn gọn, mạch lạc, vui và khỏe khoắn. 
Kéo chài là một trong những hoạt động của người đánh cá, đó là công việc nặng 
nhọc vất vả, song với lòng yêu đời, lạc quan họ vẫn cất cao tiếng hát ca ngợi thiên 
nhiên, yêu con người và yêu lao động. Qua bài hát học sinh có thể cảm nhận hình 
dung đến một quang cảnh lao động nhộn nhịp,hăng say với những động tác kéo 
lưới trên những đoàn thuyền đánh cá trong khung cảnh biển khơi mênh mông, 
lộng gió... 
 Trong khi khơi gợi để học sinh nói lên những ý tưởng của mình,giáo viên lưu 
ý không chỉ bó hẹp vào những hình ảnh có trong bài hát. Nếu sự hình dung, tưởng 
tượng của các em vượt ra khỏi khuôn khổ của bài hát mà đó lại là những liên 
tưởng đẹp,thú vị, giáo viên phải kịp thời khuyến khích động viên các em. Có như 
thế những ý tưởng sáng tạo của các em như được chắp thêm cánh để bay vào bầu 
trời sáng tạo nghệ thuật. 
 Tuy nhiên, ở lứa tuổi các em, đôi khi sẽ không tránh khỏi những suy nghĩ và 
liên tưởng lệch lạc. Lúc này,nhà giáo dục phải hết sức cân nhắc và tế nhị khi đưa 
ra những ý kiến của mình để kịp thời uốn nắn và định hướng cho các em. Tránh 
phê bình gay gắt gây cảm xúc nặng nề, tiêu cực cho học sinh. 
 Trong thực tế sẽ có những trường hợp bức tranh của các em vẽ lại không giống 
như ý tưởng của các em từ trước. Điều này cũng không có gì sai hay khó hiểu, chỉ 
đơn giản là cảm xúc của các em đã thay đổi theo một hướng khác. Lúc này giáo 
viên cần tôn trọng để học sinh trình bày và nhận xét ghi nhận kết quả của các em. 
 Như đã trình bày ở trên, đây là một hình thức sáng tạo không hề đơn giản,vì 
vậy đòi hỏi người giáo viên hết sức linh hoạt và động viên, khích lệ các em, khiến 
các em thích thú và mong muốn được sáng tạo. 
 Để có một bức tranh hoàn chỉnh đó sẽ là một yêu cầu khó với phần đông học 
sinh trong lớp. Thường mỗi lớp chỉ có một vài em có khả năng sáng tạo ở hình 
thức này, tuy nhiên như chúng ta đã biết giáo dục không chỉ mang tính phổ cập 
Trang 12 / 25 
mà nó còn mang tính cá biệt. Vì vậy,theo tôi đây là một biện pháp cần thiết, bởi 
qua đó giáo viên có thể giúp học sinh phát huy được hết khả năng sáng tạo của 
mình, thắp sáng trong các em niềm đam mê nghệ thuật,giúp các em có định hướng 
tốt, lành mạnh trở thành người có ích cho xã hội. 
2.4. Viết cảm nhận cho bài hát 
 Nếu vẽ tranh minh họa cho bài hát là sự tích hợp giữa môn Âm nhạc và Mỹ 
thuật thì viết cảm nhận về bài hát lại là sự tích hợp giữa môn Âm nhạc và Văn 
học.Trong thực tế thì Âm nhạc và Văn học rất gần nhau,đặc biệt trong các ca khúc 
thì sự nhuần nhuyễn giữ âm nhạc và lời ca là yếu tố quan trọng để làm nên thành 
công của một tác phẩm. Thật vậy, trong các ca khúc,nhờ có âm nhạc mà lời ca 
như được bay bổng,được cất cánh và nhờ có lời ca mà âm nhạc trở nên gần gũi 
hơn, ý nghĩa và truyền cảm hơn khiến cảm xúc của người nghe thêm sâu sắc trọn 
vẹn. 
 Sau khi các em được nghe, được học một bài hát,được biểu diễn bài hát trước 
các bạn chắc chắn trong các em sẽ có cảm xúc về bài hát đó. Những cảm xúc ấy 
là gì? Những mong muốn,ước muốn,những sự liên tưởng qua bài hát đó ra sao? 
Lúc này các em sẽ phải dùng ngôn ngữ của mình để biểu đạt những cảm xúc ấy. 
Đây là một yêu cầu rất cần thiết đối với học sinh bởi qua đó cảm xúc của các em 
mới thật sự sự sâu đậm qua sự phân tích về tính chất âm nhac, lời ca trí tưởng 
tượng (qua sự liên tưởng) được phát hiện và đặc biệt là sự sáng tạo trong cách 
chọn từ ngữ diễn tả,trong cách hành văn của các em được phát huy. Và chắc chắn 
mỗi em sẽ có cảm nhận riêng của mình thể hiện bằng những bài viết khác nhau. 
Hơn nữa qua những cảm nhận của học sinh giáo viên mới hiểu và gần gũi được 
cảm xúc của các em, từ đó có thể chia sẻ, động viên, khích lệ, uốn nắn và có những 
định hướng thẩm mỹ tích cực cho học sinh. 
 Dưới đây là một vài gợi ý khi giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện: 
 Khi yêu cầu học sinh viết cảm nhận về bài hát ở một vài lần đầu giáo viên 
cần có những gợi ý, hướng dẫn có tính chất định hướng cho các em. 
 Trong bài viết học sinh sẽ diễn đạt theo các ý như: 
 - Giới thiệu tên bài hát-Tên tác giả 
 - Tính chất âm nhạc (nhịp, sắc thái, cường độ, tốc độ, âm hình tiết tấu...) 
 - Nội dung lời ca(từ ngữ,hình ảnh,ý nghĩa...) 
 - Cảm xúc,mong muốn,ước muốn,sự liên tưởng của các em sau khi được 
học hát. 
 - Học sinh có thể hoàn toàn linh hoạt, sáng tạo trong cách diễn đạt, trong bố 
cục của bài viết (đảo các thứ tự các ý trên). Ngoài ra giáo viên cần khuyến khích 
học sinh có thể viết theo những cách riêng của mình tùy thuộc vào cảm nhận của 
các em. 
 Mỗi bài hát giáo viên có thể mời từ 2-3 em nói lên cảm nhận của mình trước 
lớp, qua đó các em sẽ được làm quen với nhiều cách diễn đạt khác nhau,sự cảm 
nhận về bài hát vì thế sẽ thêm phong phú,các em được học hỏi lẫn nhau và thêm 
hiểu nhau hơn. 
 Trong thực tế giảng dạy, tôi thấy các em có thể hoàn toàn có thể thực hiện 
được yêu cầu của giáo viên khi viết cảm nhận cho bài hát. Tuy không phải tất cả 
Trang 13 / 25 
học sinh đều viết tốt (bởi không phải học sinh nào cũng có cảm nhận sâu sắc và 
vốn từ còn hạn chế) nhưng có rất nhiều e đã có những bài viết giầu cảm xúc với 
hành văn mạch lạc, cách diễn đạt sáng tạo,sự liên tưởng độc đáo và cuốn hút người 
nghe. Đây là sự kết hợp rất tự nhiên giữa môn Âm nhạc và Văn học vì vậy ta có 
thể nói:Qua Nhạc họcVăn và qua Văn học Nhạc. 
3. Điều kiện thưc hiện 
3.1. Năng lực của giáo viên 
 Muốn phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh,trước hết giáo viên phải thể 
hiệnkhả năng sáng tạo của mình trong cách tổ chức dạy học. Một số hoạt động 
của giáo viên mang tính sáng tạo như: 
 - Thay đổi trình tự các nội dung trong tiết học: Tiết học có 2-3 nội dung, giáo 
viên có thể dạy theo đúng trình tự hoặc thay đổi, làm sao vẫn đảm bảo việc dạy 
đúng, đủ các nội dung và rõ trọng tâm. Sự thay đổi này làm học sinh thấy hứng 
thú hơn và tránh được việc học tập theo khuôn mẫu cứng nhắc. 
 - Thay đổi các trình tự các bước trong qui trình dạy hát hoặc tập đọc nhạc; Quy 
trình dạy hát có 7 bước,3 bước cuối không được thay đổi trình tự và tập hát từng 
câu,hát cả bài và củng cố kiểm tra. Tuy nhiên, 4 bước đầu là giới thiệu bài hát,