Đề tài Kinh nghiệm sử dụng phương pháp so sánh trong dạy học Lịch sử cấp THCS

ao sự phát triển Lịch sử ngày nay mà tìm hiểu quá khứ.
3.Nội dung và hình thức của giải pháp
Mục tiêu của giải pháp
	Để đóng góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử ở cấp THCS, giải quyết tình hình học sinh không thích học Lịch sử, xem nhẹ môn Lịch sử, học một cách gượng ép, đối phó tôi luôn đặt ra cho mình mục tiêu hàng đầu là phải làm thế nào để học sinh thay đổi nhận thức về môn Lịch sử, thấy rằng môn Lịch sử vẫn có cái hay riêng của nó, Lịch sử vẫn còn nhiều điều khám phá, thú vị
Để thực hiện mục tiêu đặt ra, tôi luôn chú trọng đến giải pháp mà theo tôi đây là giải pháp có tính căn bản, nền tảng nhất, là chìa khóa để hướng tới nâng cao chất lượng dạy học, giáo viên ngoài việc chuẩn bị chu đáo về nội dung lẫn đồ dùng dạy học, thì sử dụng phương pháp so sánh trong dạy học Lịch sử cũng là một trong những phương pháp đặc trưng của bộ môn nhằm giúp học sinh có hứng thú học tập, từ đó có thể khắc sâu và nâng cao kiến thức bộ môn.
Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
Với những lí do, thực trạng và mục tiêu đã nêu tôi cũng mạnh dạn đưa ra 
“ Kinh nghiệm về phương pháp so sánh trong dạy học lịch sử cấp THCS” 
 * Sự chuẩn bị của giáo viên
 Đối với việc dạy học nói chung, dạy học lịch sử nói riêng việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục tiêu bài học, đồ dùng dạy học có liên quan đến bài dạy, giáo viên còn phải dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao. Đối với những bài cần so sánh thì giáo viên phải xác định nội dung cần so sánh, thời điểm so sánh, cách so sánh như thế nào cho phù hợp với bài dạy. Khi áp dụng phương pháp so sánh giáo viên phải chú ý đến thời gian phân bố đều cho tiết học, tuyệt đối không tham kiến thức dẫn đến sa đà.
 * Cách tiến hành
 So sánh trong dạy học Lịch sử trước hết là so sánh những sự kiện chứa đựng trong một bài Lịch sử, so sánh bài trước với bài sau, chương trước với chương sau thậm chí có những nội dung cách xa nhau nhưng vẫn có quan hệ chặt chẽ với nhau. Những vấn đề đưa ra so sánh có khi cùng một phạm trù và bản chất như sự cải tiến công cụ sản xuất ( đồ đồng và đồ sắt). 
 Nội dung so sánh cũng có khi khác nhau về bản chất như khi dạy bài 24 Lịch sử 8 “ Cuộc kháng chiến từ năm 1858-1873” ta so sánh tinh thần yêu nước của nhân dân chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ XIX với thái độ ươn hèn, bạc nhược đầu hàng của nhà Nguyễn khi kẻ thù đến cướp nước. Qua sự kiện khi Pháp đánh chiếm thành Gia Định, triều Nguyễn với quân đông,vũ khí và lương thực nhiều nhưng lại chống cự yếu ớt rồi nhanh chóng đầu hàng. Trái ngược hẳn với thái độ và hành động của triều đình, nhân dân ta đã tự động đứng lên chống Pháp khiến cho chúng không giám đóng ở trong thành mà phải rút xuống đóng trên sông Sài Gòn.
 Như vậy giáo viên đã sử dụng phương pháp so sánh để giúp học sinh thấy được tinh thần yêu nước của nhân dân Nam Bộ khi Pháp đến xâm lược, đồng thời các em cũng hiểu rõ thái độ và hành động của nhà Nguyễn đã không tập hợp nhân dân để cùng đánh giặc bảo vệ độc lập chủ quyền của dân tộc.
 Hoặc khi dạy bài “ Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới” giáo viên cho học sinh quan sát hình ảnh trong xã hội Mĩ sau đó yêu cầu so sánh để rút ra nhận xét về tình hình của xã hội Mĩ. 
 Hình ảnh xã hội Mỹ 
 Qua so sánh học sinh sẽ nhận thấy rằng nước Mĩ giàu có nhưng nhân dân lao động có cuộc sống rất khổ cực, phải chui rúc trong những ngôi nhà ổ chuột, lán trại tạm bợ ở ngoại ô thành phố, không có điều kiện tối thiểu để sống. Trong khi đó giai cấp tư sản Mĩ lại có cuộc sống giàu sang sung sướng trong những ngôi nhà cao ốc và đi những chiếc xe hơi sang trọng . Từ đó học sinh sẽ kết luận đây là hai hình ảnh tương phản trái ngược nhau trong xã hội Mĩ đồng thời hình thành cho các em ý thức căm ghét giai cấp tư sản đã khiến cho những người dân lao động phải sống cực khổ.
 Cũng có khi nội dung so sánh là những vấn đề của các chế độ khác nhau, của các giai cấp khác nhau, thậm chí đối lập nhau. Qua so sánh học sinh sẽ nhận thức đựơc bản chất của vấn đề. Vấn đề so sánh trong một bài, một quá trình có nhiều, rất phong phú và đa dạng, giáo viên phải biết lựa chọn những nội dung chủ yếu nhất, thích hợp nhất để đạt được kết quả cao nhất.
 Giáo viên Lịch sử phải so sánh, chứng minh cho học sinh thấy rằng loài người đã trải qua 5 chế độ: Nguyên thủy, Chiếm hữu nô lệ, Phong kiến, Chủ nghĩa tư bản, Xã hội chủ nghĩa nhưng trong các chế độ xã hội đó Xã hội chủ nghĩa là chế độ ưu việt nhất. Muốn chứng minh chân lý ấy, cần phải dựa vào câu nói nổi tiếng của Lê -nin để so sánh năng suất lao động, vì “ Suy cho cùng chế độ này có hơn chế độ kia hay không là ở chỗ chế độ này có tạo ra năng suất lao động cao hơn chế độ kia hay không”. Ở nước ta chế độ XHCN cũng hơn hẳn chế độ thực dân nửa phong kiến trước kia bởi năng suất lao động, của cải làm ra ngày càng nhiều, đời sống của người dân càng ngày càng được nâng cao.
 Ví dụ: Số lượng lương thực năm 1964 ở miền Bắc XHCN đã vượt xa số luợng lương thực năm 1939.
Năm
1939
1964
Sản lượng
2.407.000 tấn
6.075.000 tấn
 	Năng suất của chế độ XHCN đã vượt hẳn năng suất của chế độ thực dân nửa phong kiến hơn 152 %.
 	Về mặt giáo dục XHCN cũng đã hoàn toàn hơn hẳn chế độ thực dân nửa phong kiến. Trước cách mạng tháng Tám năm 1945, 95% dân ta mù chữ đến năm 1964-1965 miền Bắc đã có khoảng 2.600.000 học sinh phổ thông, hơn 27.000 sinh viên đại học, cao đẳng, cứ 3 người dân thì có một người đi học. Vì thế mà Hồ Chủ Tịch đã nói: “ Trong mười năm qua miền Bắc đã tiến những bước dài chưa từng thấy trong lịch sử dân tộc, đất nước, xã hội và con người đều đổi mới”. 
 Mặt khác qua so sánh các chế độ xã hội với nhau học sinh sẽ nhận thức được một nguyên lý là chế độ xã hội ra đời sau bao giờ cũng tiến bộ hơn chế độ xã hội trước. Điều đó đã trở thành quy luật phát triển của xã hội loài người. Tuy nhiên khi dạy bài: “Những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên” ở lớp 8 khi nói đến sự ra đời của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa với sự hình thành hai giai cấp tư sản và vô sản giáo viên cũng nên so sánh điểm giống nhau của chế độ xã hội tư bản chủ nghĩa với xã hội phong kiến, cả hai chế độ xã hội này đều có giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột, nhưng thủ đoạn và hình thức bóc lột của giai cấp tư sản tinh vi và xảo quyệt( bóc lột sức lao động) hơn so với giai cấp địa chủ phong kiến( địa tô). 
 Một nội dung nữa chúng ta có thể so sánh trong dạy học Lịch sử là xác định vai trò quần chúng và cá nhân trong Lịch sử. Quần chúng là người sáng tạo ra Lịch sử, nhưng sự thực lịch sử ấy chỉ được giai cấp công nhân và chủ nghĩa Mác Lê-nin thừa nhận. Ở nước ta vai trò sáng tạo của quần chúng lao động, đặc biệt là của nông dân đã được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc lần đầu tiên nhìn thấy vào năm 1924 khi Người đưa ra đề nghị Quốc tế Cộng sản tăng cường lãnh đạo tổ chức nông dân với khẩu hiệu nổi tiếng “ Tất cả ruộng đất về tay nông dân” tại đại hội lần thứ V của Quốc tế Cộng Sản.
 Chẳng hạn khi dạy bài “ Phong trào cách mạng trong những năm 1930-1935” Giáo viên so sánh phong trào đấu tranh của nông dân Nghệ - Tĩnh với phong trào đấu tranh của nông dân cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX để học sinh hiểu rằng từ khi Đảng ra đời nông dân đã một lòng đi theo Đảng làm lên cao trào cách mạng 1930-1931 mạnh mẽ và quyết liệt chưa từng có. Đây là một bước nhảy vọt của quần chúng nên phong trào thực sự là một cuộc tập dượt lần thứ nhất chuẩn bị cho cách mạng tháng Tám năm 1945. Đến cách mạng tháng Tám năm 1945 quần chúng cách mạng đã thực sự tham gia ngày hội của mình với một khí thế triều dâng, thác đổ. Như vậy ta đã so sánh rồi chứng minh cho học sinh thấy toàn dân Việt Nam đã vùng dậy làm chủ cuộc đời mình, họ chính là người làm nên Lịch sử, vai trò của quần chúng đã được chứng minh cụ thể, rõ ràng làm cho học sinh thêm tin yêu quần chúng và sẵn sàng phục vụ quần chúng nhân dân.
 So sánh, chứng minh vai trò của quần chúng, người sáng tạo ra Lịch sử, giáo viên cũng không thể không so sánh và chứng minh sự lãnh đạo đúng đắn tài tình tuyệt vời của Đảng và Hồ Chủ tịch. Trong thời gian qua đường lối của Đảng và Hồ Chủ Tịch bao giờ cũng là ngọn hải đăng soi đường cho phong trào cách mạng của ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đảng ra đời ( 3/2/1930) chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối lãnh đạo, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ dân tộc ta đã giành được độc lập( 2/9/1945) nước Việt Nam dân chủ cộng hoà ra đời.
 	 Đảng ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chi Minh đã tài giỏi đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vượt mọi thác ghềnh trong những ngày khó khăn của chính quyền non trẻ nhưng với đường lối kháng chiến “ toàn dân, toàn diện, trường kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh” chúng ta đã làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ chấn động địa cầu. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước Đảng ta và Chủ Tịch Hồ Chí Minh cũng đã đánh Mĩ với lời kêu gọi vang dậy núi sông: “ Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, Hà Nôi, Hải Phòng và nhiều thành phố khác có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quí hơn độc lập tự do.”
 	Đại thắng mùa xuân 1975 đã đưa Việt Nam đến đỉnh vinh quang của sự nghiệp giải phóng dân tộc, cả nước thống nhất đã tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội. So sánh những chủ trương, đường lối của Đảng trong quá trình lãnh đạo cách mạng với tất cả những chiến thắng hào hùng của dân tộc ta mà Đảng là người tổ chức và lãnh đạo với bất kỳ một tổ chức yêu nước nào và cách mạng nào trước khi có Đảng học sinh đều thấy rõ vai trò của Đảng là cả một pho lịch sử bằng vàng và Hồ Chủ Tịch- người sáng lập Đảng, lãnh tụ tối cao của Đảng hoàn toàn xứng đáng là một nhà cách mạng vĩ đại, nhà hiền triết, nhà tiên tri của cách mạng Việt Nam và thế giới.
 So sánh trong dạy học Lịch sử góp phần quan trọng vào sự thắng lợi của bài giảng . Do đó khi so sánh trong dạy học Lịch sử giáo viên cần chú ý một số vấn đề sau đây: 
Thứ nhất các mặt so sánh càng cụ thể thì ý nghĩa khoa học của nó càng cao.
 	Ví dụ: Muốn chứng minh tinh thần yêu nước kiên cường của giai cấp công nhân Việt Nam hơn hẳn tinh thần yêu nước của giai cấp tư sản và tiểu tư sản trong phong trào giải phóng dân tộc dân chủ trước 1930 ở Lịch sử lớp 9 ta có thể so sánh
Phong trào dân tộc dân chủ của tư sản và tiểu tư sản
Phong trào công nhân
 - Đấu tranh chấn hưng nội hoá, bài trừ ngoại hoá.
 - Chống độc quyền chiếm cảng Sài Gòn.
 - Đòi thả Phan Bội Châu, để tang Phan Chu Trinh
- Các tầng lớp tư sản và tiểu tư sản khi được ít quyền lợi thì dễ thoả hiệp xa rời đấu tranh.
- Bãi công, biểu tình.
- Đòi tăng lương giảm giờ làm( 1920-1929)
- Đấu tranh liên tục từ 1925-1930 làm cơ sở cho việc thành lập Đảng.
- Từ đấu tranh kinh tế chuyển sang đấu tranh chính trị, tiến lên lập công hội và các tổ chức cộng sản.
 Hoặc khi dạy bài 15 Lịch sử 8 “Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917” giáo viên cũng có thể so sánh để học sinh thấy rõ tính chất của cách mạng tháng Mười là một cuộc cách mạng vô sản thắng lợi đầu tiên trên thế giới, nó đã làm cục diện của thế giới phải thay đổi, thậm chí cả thế giới phải rung chuyển .
Nội dung
Cách mạng tháng Hai 1917
Cách mạng tháng Mười 1917
 Kết quả
Đánh đổ Nga hoàng
Lật đổ hoàn toàn chính phủ tư sản lâm thời.
Tính chất
Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới lần thứ 2 ở Nga
Cách mạng vô sản thắng lợi đầu tiên trên thế giới.
Giai cấp lãnh đạo
Vô sản
Vô sản
 	Hay khi dạy bài 20 “ Cuộc vận động dân chủ trong những năm 1936-1939” Lich sử 9 giáo viên cũng có thể cho học sinh so sánh đường lối lãnh đạo của Đảng và hình thức đấu tranh trong giai 1936 -1939 có gì khác với giai đoạn 1930-1931?
Nội dung
1930-1931
1936-1939
Kẻ thù
Đế quốc và địa chủ phong kiến
Bọn phản động Pháp và tay sai không chịu thi hành chính sách của mặt trận nhân dân Pháp
Nhiệm vụ
Chống đế quốc giành độc lập tộc, chống phong kiến giành ruộng đất cho dân cày
Chống phát xít chống chiến tranh đòi tự do dân chủ, cơm áo hòa bình.
Mặt trận
Mặt trận nhân dân phản dế Đông Dương ( mặt trận dân chủ Đông Dương )
Hình thức đấu tranh
Bạo động vũ trang, bí mật bất hợp pháp
Hợp pháp nửa hợp pháp, công khai nửa công khai
Lực lượng
 Công nhân , nông dân
Công nhân , nông dân, công chức, học sinh, tiểu thương, tiểu chủ
 	Như vậy sau khi so sánh những điểm khác nhau của hai phong trào cách mạng này các em sẽ nắm chắc nội dung kiến thức của mỗi bài và hiểu được vì sao đường lối lãnh đạo, hình thức đấu tranh của Đảng trong mỗi phong trào lại khác nhau?
 	Khi dạy Lịch sử lớp 9 bài 21 “ Việt Nam trong những năm 1939-1945” ta có thể so sánh, phân tích bản chất giả dối của thực dân Pháp cũng như phát xít Nhật, học sinh sẽ thấy đựơc cả hai đều bóc lột nhân dân ta thậm tệ. Thế là giáo viên đã so sánh cái tiêu cực với tiêu cực để lên án cả Nhật và Pháp vạch trần bản chất tham lam, dã man, sự lừa dối của Nhật về cái gọi là “ thịnh vượng chung” của châu Á. Để chứng minh chúng ta so sánh sự đầu tư vốn của Nhật và Pháp ở Đông Dương từ 1940-1943 Nhật đầu tư 111 triệu Phơ- răng bằng 1/6 tổng số vốn của các công ty Pháp ở Đông Dương đầu tư trong 60 năm nghĩa là 1 năm đầu tư của Nhật bằng 4 năm đầu tư của Pháp. Cái thuyết “ Đại đông Á” và “khu vực thịnh vượng chung” là cái giả dối, lừa gạt, Pháp là lang sói thì Nhật là hổ báo, không có gì là giúp đỡ, là đồng văn, đồng chủng đối với nhân dân ta.
 	So sánh các mặt của sự kiện Lịch sử cụ thể ấy làm cho các em quen dần với phương pháp suy nghĩ, xem xét sự vật theo quan điểm toàn diện tránh được sai lầm về nhận thức phiến diện mà sinh ra chủ quan, hời hợt về nhận thức và tư tưởng. Điều kiện so sánh càng cụ thể, phong phú thì giá trị giáo dục và giáo dưỡng càng cao vì bản thân sự so sánh là cụ thể nên vấn đề giáo viên đưa ra so sánh cũng phải cụ thể và phong phú để học sinh tiếp thu nhanh chóng và húng thú. Số liệu đưa ra so sánh phải là số liệu chính xác, đầy đủ và chọn lọc để giúp các em nhận thức cụ thể bản chất sự kiện Lịch sử.
 Chẳng hạn khi dạy bài “Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới 1918-1939” Lịch sử 8 giáo viên có thể đưa ra biểu đồ về sản lượng cộng nghiệp và trữ lượng vàng của Mĩ và thế giới để học sinh so sánh và rút ra nhận xét về nền kinh tế Mĩ sau chiến tranh thế giới thứ nhất phát triển mạnh mẽ, Mĩ đã trở thành trung tâm công nghiệp, tài chính của thế giới.
Trữ lượng vàng của Mĩ
Sản lượng công nghiệp của Mĩ
 Hoặc khi dạy bài 14 “ Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất” lớp 9 . Các em được tìm hiểu Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của Pháp có tính toàn diện nhưng ta lại đi sâu vào tìm hiểu trong lĩnh vực nông nghiệp, ta chỉ cần lấy diện tích cao su mà Pháp kinh doanh đủ nói lên tai hoạ của cuộc khai thác ấy đối với nông dân Việt Nam.
Thời gian
1918
1930
Diện tích cao su
15.000 ha
120.000 ha
 Chỉ trong vòng 12 năm diện tích cao su tăng 8 lần, biết bao ruộng đất bị cướp đoạt và bao nhiêu sinh mạng nông dân đã bón vào gốc cao su để mạng lại những món lời kếch sù cho tư bản Pháp. Từ đó giáo dục cho các em tinh thần đấu tranh chống chính sách áp bức bóc lột của thực dân Pháp và bọn địa chủ phong kiến đã gây ra biết bao nỗi cực nhọc cho người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám 1945. Từ đó giáo viên cũng có thể đưa ra hình ảnh người nông dân Việt Nam điển hình mà học sinh đã được học trong tác phẩm “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố. Qua đây chúng ta giáo dục cho các em tinh thần cảm thông, chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống đặc biệt là bồi đắp cho các em tinh thần yêu lao động, chống bất công trong xa hội. 
 	Thứ hai vấn đề đưa ra so sánh cần được phân tích sâu sắc và biện chứng thì mới đi đến những nhận xét, kết luận chính xác khoa học.
 	Ví dụ khi dạy bài 27 “Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc ( 1953-1954)” của lớp 9. Giáo viên dùng câu nói của đồng chí Lê Duẩn để nêu ý nghĩa lớn lao của chiến thắng chấn động địa cầu Điện Biên Phủ “như một Bạch Đằng, một Chi Lăng, một Đống Đa của thế kỷ XX.” Vì Điện Biên Phủ là một trận quyết chiến chiến lược kết thúc cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp xâm lược như Bặch Đằng vùi chôn quân Nguyên, một Chi Lăng đánh bại quân Minh, và một Đống Đa vùi xác quân Thanh - những kẻ thù truyền kiếp phương Bắc đã liên tục xâm lược nước ta nhưng cũng liên tiếp thất bại nhục nhã . 
Hay khi dạy Lịch sử 7 bài 20 “Nước Đại Việt thời Lê Sơ” tới mục 3 Luật pháp giáo viên nêu vấn đề yêu cầu học sinh so sánh điểm giống và khác nhau giữa bộ luật Hồng Đức với các bộ luật đã học trong thời kỳ phong kiến. Sau khi học sinh trình bày giáo viên nhận xét và chốt điểm giống nhau: Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc; bảo vệ quyền lợi của quan lại và giai cấp thống trị, địa chủ phong kiến; khuyến khích phát triển sản xuất kinh tế; bảo vệ của công và tài sản của nhân dân. Khác nhau: Bộ Quốc triều hình luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, qui định cụ thể việc mua bán ruộng đất. Bộ luật Hồng Đức có những điều luật về bảo vệ chủ quyền quốc gia, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc, bảo vệ một số quyền lợi của phụ nữ. Như vậy qua so sánh giáo viên đã giúp các em thấy được bộ luật Hồng Đức là bộ luật tiến bộ nhất trong thời kì phong kiến Việt Nam.
Khi dạy lớp 6 bài “ Xã hội nguyên thủy” giáo viên cho học sinh so sánh điểm khác nhau giữa tổ chức xã hội, đặc điểm hình dáng của người tối cổ với người tinh khôn.
Đặc điểm
Người tối cổ
Người tinh khôn
Tổ chức xã hội
Sống thành từng bầy trong các hang động, săn bắt, hái lượm, công cụ bằng đá, tìm ra lửa
Sống thành thị tộc gồm vài chục gai đình có cùng huyết thống, biết trồng trọt chăn nuôi, làm đồ trang sức
Đặc điểm hình dáng
Dáng hơi đi còng lao về phía trước, trán thấp và bợt ra phía sau, u mày nổi cao, cơ thể nhiều lông ngắn, thể tích sọ não từ 850Cm3 đến 1100cm3
Dáng thẳng, trán cao, không còn lớp lông trên người, mặt phẳng, bàn tay nhỏ, khéo léo, thể tích sọ não lớn 150cm
 Sauk hi so sánh các em sẽ nhận thấy tổ chức xã hội cũng như đặc điểm hình dáng của người tinh không có nhiều điểm tiến bộ và thay đổi so với người tối cổ , có được điều đó là nhờ quá trình lao động của người nguyên thủy.
Thứ ba hình thức so sánh phong, sinh động, thích hợp tạo điều kiện tốt cho nhận thức khoa học và tư tưởng của học sinh. Bởi cuộc sống và sự thật Lịch sử vô cùng phong phú và sinh động nên muốn cho học sinh nhận thức được bản chất của Lịch sử giáo viên cần nhiều hình thức để so sánh, tránh so sánh đơn điệu, ít gây hứng thú cho học sinh. So sánh Lịch sử có thể dùng hình tượng để cụ thể hoá như sau 9 năm kháng chiến chống Pháp xâm lược thắng lợi nhân ngày vui của nhân thủ đô chào đón Đảng, chính phủ và Hồ Chủ Tịch về Hà Nội( 10/10/1954) Người đã nói:
 Xưa: Ta là rừng núi đêm tối
 Nay: Ta là đồng bằng, biển cả và ban ngày 
 	Sự so sánh cụ thể, thuyết phục cao là việc sử dụng bảng thống kê với những số liệu điển hình cho từng vấn đề cụ thể, từng giai đoạn tiêu biểu. Cách so sánh này vừa có tính khoa học vừa có tính tư tưởng cao.
 	 Ví dụ khi dạy Lịch sử 8 bài “ Chiến tranh thế giới thứ hai( 1939-1945)” giáo viên đưa ra bảng số liệu sự thiệt hại về người và của mà cuộc chiến tranh thế giới thứ hai gây ra để học sinh so sánh với hậu quả của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.
Nội dung
Số người chết
Số người bị thương
Số tiền chi phí cho chiến tranh
 Chiến tranh thế giới thứ nhất
10 triệu
20 triệu
85 tỷ USD
 Chiến tranh thế giới thứ hai
60 triệu
90 triệu
850 tỷ USD
 	 Nhìn vào bảng số liệu trên chắc chắn các em sẽ nhận xét được hậu quả tàn khốc mà cuộc chiến tranh thế giới thứ hai gây ra cho nhân loại bằng tất cả các cuộc chiến tranh của 1000 năm trước đó cộng lại. Từ đó giáo dục cho học sinh thái độ căm ghét chiến tranh, yêu chuộng hoà bình. Chống lại những âm mưu diễn biến hòa bình của kẻ thù.
 	Thứ tư chọn thời điểm so sánh đúng cũng là điều cần chú ý để nâng cao chất lượng giáo dục. 
 	Thời điểm so sánh phải được giáo viên đưa ra cụ thể trong giáo án, phải tiến hành đúng lúc, không quá sớm khi chưa hình thành khái niệm Lịch sử, cũng không quá muộn khi đã trình bày cụ thể và đầy đủ các yếu tố, các điều kiện Lịch sử. Phương pháp so sánh có thể tiến hành ở bất kỳ chỗ nào phần nào trong bài giảng nhưng nơi so sánh, thời điểm so