Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh Lớp 4

 chất từng bài hát, kết hợp hoạt động khi tập hát.
- Giúp học sinh phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc, bồi dưỡng tình cảm phong phú, lành mạnh, mạnh dạn tự tin khi tham gia các hoạt động âm nhạc ở trong và ngoài nhà trường.
2. Nội dung chương trình
 Môn Âm nhạc lớp 4 gồm có 35 tiết, được thực hiện trong 35 tuần(Học hì I: 18 tiết; Học kì II: 17 tiết), mỗi tuần 1 tiết, mỗi tiết 35 phút. Nội dung chương trình có 10 bài hát thiếu nhi ( trong đó có 2 bài dân ca Việt Nam và 1 bài dân ca nước ngoài). Ngoài ra các em còn được biết một vài nhạc cụ dân tộc phổ biến và được nghe âm sắc các nhạc cụ đó. Các em được biết và hiểu thêm một vài truyện kể, được nghe 4-5 tác phẩm âm nhạc.
 Khác với nội dung chương trình âm nhạc các lớp 1,2,3 môn Âm nhạc ở lớp 4 các em bắt đầu dược làm quen với nội dung Tập đọc nhạc. 
 Môn Âm nhạc ở lớp 4 có 3 nội dung là:
a, Học hát
- Học sinh được học 10 bài hát trong đó có 2 bài dân ca Vệt Nam và 1 bài hát nước ngoài. Các kĩ năng ca hát đã học ở lớp 1,2,3 được củng cố và nâng cao hơn một bước như:
+ Tập hát rõ lời, phát âm gọn tiếng, tập giữ hơi, những câu hát dài hát liền mạch, tập hát đúng những chỗ có luyến
+ Hát có sắc thái, diễn cảm và hát đúng với tốc độ.
+ Hát kết hợp vận động phụ họa.
- 10 bài hát được lựa chọn theo danh mục:
 1. Em yêu hòa bình (Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn)
 2. Bạn ơi lắng nghe (Dân ca Ba –na)
 3. Trên ngựa ta phi nhanh (Nhạc và lời: Phong Nhã)
 4. Khăn quàng thắm mãi vai em ( Nhạc và lời: Ngô Ngọc Báu)
 5. Cò lả (Dân ca đồng bằng Bắc Bộ)
 6. Chúc mừng (Nhạc: Nga – Lời Hoàng Lân)
 7. Bàn tay mẹ(Nhạc Bùi Đình Thảo – Lời thơ: Tạ Hữu Yên)
 8. Chim sáo ( Dân ca Khmer Nam Bộ)
 9. Chú voi con ở Bản Đôn (Nhạc và lời: Phạm Tuyên)
 10. Thiếu nhi thế giới liên hoan (Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước)
b, Tập đọc nhạc (TĐN)
 Học sinh được tiếp cận với 8 bài Tập đọc nhạc
- Những bài TĐN được lựa chọn ngắn gọn, đơn giản, hầu hết từ 8 đến 16 nhịp có lời ca, cao độ trong phạm vi 1 quãng 8 (Đô1-Đô2) 
- Thang âm Đô có4, 5 hoặc 6 âm (Đô – Rê – M i - Son - La hoặc Đô – Rê - Mi - Pha – Son - La)
- Các bài TĐN được viết ở nhịp 2/4.
- Các hình nốt gồm: Hình nốt đen, nốt trắng, lặng đen, nốt móc đơn, lặng đơn.
c, Phát triển khả năng nghe nhạc.
- Nghe và nhận biết một số bài gồm dân ca, bài hát thiếu nhi chọn lọc hoặc nhạc không lời.
- Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc Việt Nam như: đàn nhị, tàn tam, đàn tứ, đàn tì bà và cho học sinh nghe âm sắc các nhạc cụ này qua băng, đĩa các trích đoạn.
- Nghe kể chuyện về âm nhạc có câu chuyện Tiếng hát Đào Thị Huệ.
3.Các biện pháp dạy ôn một bài hát cho học sinh Tiểu học
- Xây dựng nề nếp học tập: Để có một giờ học âm nhạc thành công thì giáo viên và học sinh cần xây dựng nề nếp học tập ngay từ buổi đầu tiên: vào học đúng giờ; chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập; thân thiện yêu quý thầy cô bạn bè; tích cực giao lưu học hỏi; mạnh dạn tự tin; đoàn kết, trung thực; yêu thích môn học; 
- Giáo viên phải nắm vững bài hát đó, hát đúng cao độ, trường độ và diễn cảm. Xác định tầm cữ giọng phù hợp với lứa tuổi của các em, giúp các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ khác nhau, tốc độ thể hiện khác nhau từ đó phát triển năng lực nghe nhạc và khả năng cảm thụ âm nhạc.
- Tạo cho các em có được thái độ, tâm thế thoải mái và hứng thú cho giờ học âm nhạc. Để làm được điều này người giáo viên cần phải truyền tải chính xác giai điệu bài hát, giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được các tình cảm tươi vui, trong sáng, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu bài hát.
- Khởi động giọng hát: trong giờ âm nhạc trước khi hướng dẫn các em hát một bài hát thì khởi động giọng là một bước quan trọng, nó giúp các em có giọng hát ổn định, do các câu hát có cao độ và trường độ cao thấp khác nhau và thay đổi thường xuyên khi hát dễ ảnh hưởng đến thanh quản, thanh đới của các em. Tuy nhiên khi luyện thanh cho các em chỉ cần luyện những bài đơn giản, dễ thực hiện hoặc các em có thể hát lại các bài hát các em đã được học.
- Xây dựng phương pháp luyện tập: Giáo viên đưa ra những yêu cầu, cần nêu rõ các nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ cả tập thể lớp, rồi từng nhóm, từng bàn thậm chí từng cá nhân. Giáo viên phải lắng nghe, quan sát để sửa chữa từng lỗi chưa đúng của các em như lỗi về cao độ, tiết tấu,hoặc giáo viên có thể hướng dẫn để học sinh có thể tự sửa lỗi. 
- Biểu diễn bài hát: Đây là hoạt động không thể thiếu trong giờ ôn tập. Tùy vào nội dung từng bài học, điều kiện dạy học cụ thể, năng lực học tập của học sinh mà giáo viên lựa chọn các hình thức biểu diễn phù hợp với các hình thức khác nhau (đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca, tổ, dãy, nhóm, học sinh nam, học sinh nữ), thi đua giữa các nhóm thể hiện sắc thái bài hát, hát kết hợp gõ đệm hoặc hát kết hợp vận động theo nhạc. 
4. Quy trình dạy một tiết ôn bài hát
* Bước 1: Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra các kiến thức đã học từ bài trước
* Bước 2: Giới thiệu bài mới
- Giáo viên có thể dùng tranh ảnh để minh họa cho sinh động ( nội dung các bài hát, chân dung nhạc sĩ)
- Giáo viên đặt câu hỏi gợi mở cho học sinh nhận xét, trả lời qua quan sát tranh ảnh.
- Giáo viên giới thiệu nội dung bài học.
* Bước 3: Khởi động giọng
- Giáo viên đàn từng chuỗi âm ngắn, đơn giản rồi cho học sinh hát lại bằng các nguyên âm: A, I, Ô hoặc MA, MI, MÔ, LA. Giáo viên cũng có thể cho các em hát lại một bài hát các em đã được học.
- Giáo viên phải dịch giọng cho phù hợp với đối tượng học sinh của lớp mình (Không được để học sinh hát theo giọng của giáo viên)
* Bước 4: Ôn tập bài hát
- Giáo viên đệm hoặc mở nhạc cho học sinh nghe lại giai điệu, tiết tấu của bài hát một lần.
- Hướng dẫn cho học sinh ôn bài hát với các hình thức khác nhau như thi đua theo tổ nhóm, cá nhân, hát nối tiếp, hòa giọng. Cho học sinh nhận xét, đánh giá lẫn nhau. Giáo viên là người quan sát, giúp đỡ và kết luận.
- Hướng dẫn hát kết hợp gõ đệm, tùy vào tính chất từng bài mà giáo viên có thể hướng dẫn hát và gõ đệm với từng hình thức khác nhau như: hát kết hợp gõ đệm theo nhịp, theo phách và theo tiết tấu lời ca.
- Hát kết hợp vận động theo nhạc: Giáo viên có thể gợi mở hoặc khuyến khích các em tự tìm ra các động tác phù hợp với ca từ, tính chất, nội dung của bài hát.
* Bước 5: Biểu diễn bài hát
- Tổ chức biểu diễn bài hát với các hình thức khác nhau như: đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca, các bạn nam, các bạn nữ, ,..
* Bước 6. Củng cố
- Giáo dục thẩm mĩ cho các em thông qua nội dung tiết học.
- Đặt câu hỏi để các em trả lời nhằm giáo dục các em nhớ và khắc sâu kiến thức trong bài.
- Dặn học sinh chuẩn bị cho bài tiếp theo.
5. Vận dụng vào bài dạy
Âm nhạc
ÔN TẬP 3 BÀI HÁT
I. Mục tiêu
- Học sinh hát thuộc lời ca 3 bài hát, hát đúng giai điệu, tiết tấu và thể hiện được tình cảm bài hát.
- Biết hát kết hợp gõ đệm theo bài hát. Biểu diễn bài hát tự tin.
- Giáo dục học sinh yêu thiên nhiên đất nước tươi đẹp, yêu các làn điệu dân ca của Việt Nam.
II. Đồ dùng dạy học
1. Giáo viên: 
- Đàn phím điện tử, thanh phách, phiếu làm bài tập.
2. Học sinh
- Đồ dùng học tập, thanh phách.
III. Các hoạt động dạy và học
1. Ổn định tổ chức: - Trước khi đi vào nội dung bài học cô trò chúng ta sẽ hát 1 bài để khởi động cho tiết học các em nhé. Mời các em đứng lên và cùng hát bài Gà gáy nào. (GV mở nhạc)
2. Kiểm tra bài cũ: Giáo viên nêu câu hỏi.
Câu hỏi: Em hãy kể tên các bài hát đã học ở kì 1 và ai là tác giả các bài hát đó?
 - Nhận xét, đánh giá.
3. Bài mới: Ôn tập 3 bài hát
- Trong học kì I của chương trình lớp 4 các em đã được học 5 bài hát. Hôm nay lớp chúng mình sẽ đi ôn 3 trong 5 bài hát đó, đó là các bài:
1. Bài Em yêu hòa bình (Nguyễn Đức Toàn)
2. Bài Bạn ơi lắng nghe (dân ca Ba – na)
3. Bài Cò lả (dân ca Đồng bằng Bắc Bộ)
a. Hoạt động 1: Ôn bài hát Em yêu hòa bình.
- Cho học sinh nghe lại giai điệu bài hát 1 lần.
- Yêu cầu cả lớp cùng hát lại bài hát.Nhắc nhở học sinh thể hiện đúng tính chất nhẹ nhàng, tha thiết của bài.
- Tổ chức ôn luyện theo nhóm, cá nhân.
- Theo dõi, nhận xét.
- Cho học sinh hát kết hợp gõ đệm theo nhịp.
Em yêu hòa bình yêu đất nước Việt Nam
 x x x x
- Ôn theo dãy bàn, cá nhân,
- Nhận xét, đánh giá.
- Cho HS hát kết hợp vận động theo nhạc
- Tổ chức biểu diễn bài hát theo các hình thức; đơn ca, song ca, tốp ca,
- Quan sát, nhận xét, tuyên dương học sinh.
=> Tiểu kết.
b. Hoạt động 2: Ôn bài hát Bạn ơi lắng nghe
- Hướng dẫn học sinh ôn bài, cho học sinh nghe lại giai điệu 1 lần.
- Yêu cầu học học sinh hát lại bài hát. Nhắc học sinh hát chuẩn xác những chỗ cao độ cách nhau nửa cung.
- Cho học sinh hát kết hợp gõ đệm theo phách.
Hỡi bạn ơi cùng nhau lắng nghe
 x x x x
- Tổ chức thi đua theo dãy bàn
- Nhận xét, đánh giá, tuyên dương.
- Mời 1 em lên hát và làm động tác phụ họa phù hợp với lời ca.
- Nhận xét
- Cho cả lớp hát và vận động theo nhạc.
- Tổ chức biểu diễn bài hát (khuyến khích các em biểu diễn tự nhiên, làm động tác phù hợp với lời ca theo sáng tạo của các em)
- Theo dõi, nhận xét, đánh giá, tuyên dương
=> Tiểu kết
c. Hoạt động 3: Ôn bài Cò lả
- Cho HS nghe lại giai điệu
- Cho HS ôn, yêu cầu các em hát đúng tính chất nhẹ nhàng mền mại của dân ca, thể hiện chính xác những chỗ luyên láy của bài hát.
- HS ôn theo các hình thức nhóm, dãy bàn, cá nhân,
- GV theo dõi, quan sát, nhận xét.
- Tổ chức biểu diễn bài hát theo các hình thức đơn ca, song ca, tốp ca,
- Nhận xét, tuyên dương.
4. Củng cố dặn dò
- GV đặt câu hỏi: Sau khi ôn 3 bài hát các em thấy 3 bài hát vừa rồi có điểm gì giống nhau không? 
- Nhận xét về tiết học
- Liên hệ thực tế: Âm nhạc là một môn nghệ thuật dùng âm thanh để diễn tả những tâm tư nguyện vọng của con người, là món ăn tinh thần giúp ta xua tan những mệt mỏi,hay sau những giờ học căng thẳng thì một tiết học âm nhạc sẽ lấy lại cân bằng để chúng ta học tốt hơn những giờ học tiếp theo. Qua Âm nhạc các em còn thấy được cái hay cái đẹp của những vùng đất mà ta chưa hề đặt chân tới và rất nhiều những thú vị khác nữa,. 
- Dặn dò học sinh về nhà tiếp tục ôn lại các bài hát, đ