Sáng kiến kinh nghiệm Tạo môi trường học tập trong lớp cho trẻ 5 tuổi hoạt động một cách tích cực

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN
Giáo dục Mầm non là một khoa học và là một nghệ thuật. Khoa học này dạy trẻ không ngừng phát triển. Do vậy đòi hỏi làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ phải có năng lực toàn diện, có những phẩm chất cần thiết mới hoàn thành được nhiệm vụ giao phó, nhiệm vụ đó là đào tạo cho thế hệ trẻ dưới 06 tuổi phát triển một cách toàn diện.
Trong những năm gần đây, nền kinh tế - xã hội của đất nước ta có sự phát triển không ngừng làm cho ngành Giáo dục nói chung và ngành học mầm non nói riêng cũng đẩy dần từng bước củng cố và phát triển.
 Để chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào thời đại của nền văn minh trí tuệ, thời đại của công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, và mục đích chung của của Giáo dục mầm non là phát triển tất cả các khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người, một mặt đáp ứng các nhu cầu phát triển tổng thể hài hoà của trẻ về các mặt: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức,thẩm mỷ, tình cảm-xã hội. Mặt khác chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 01. 
II- CƠ SỞ THỰC TIỄN
Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ: Tuổi 5 - 6, đây là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học, học mà chơi”. 
Trẻ là chủ thể tích cực, giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở các hoạt động tìm tòi khám phá của trẻ. Trẻ chủ động tham gia các hoạt động đó để phát 
triển khả năng, năng lực của mình. Trước những vấn đề trên, không chỉ cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học mà còn phải cho trẻ hoạt động tích cực ở giờ chơi và mọi lúc mọi nơi, Cho nên việc tạo môi trường học tập xung quanh lớp cho trẻ là rất cần thiết, nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân nhiều hơn, được tự do khám phá theo ý thích, theo khả năng của mình giúp trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các kiến thức kỷ năng của trẻ được củng cố và bổ sung . Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài “ Tạo môi trường học tập trong lớp cho trẻ 5 tuổi hoạt động một cách tích cực”góp phần thực hiện tốt phương pháp đổi mới giáo dục mầm non của trường nói riêng và ngành học nói chung..
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của BGH nhà trường, các cấp lãnh đạo, ban ngành và hội phụ huynh
- Trong lớp bố trí đủ 02 giáo viên.
- Bản thân đã tốt nghiệp TH sư phạm Mầm non và đang theo học lớp Cao đẳng sư phạm mầm non.
2. Khó khăn:
- Trường chia làm nhiều khu lẻ, trường xuống cấp, cơ sở vật chất còn thiếu thốn.
- Lớp thuộc khu lẻ, phòng học chật hẹp.
* Về phía cháu: Một số cháu chưa qua trường lớp mẫu giáo nên nề nếp chưa đồng đều, trẻ còn nhút nhát, chưa chủ động tham gia các hoạt động.
Kết quả tham gia vào các hoạt động trong lớp một cách tích cực còn hạn chế chưa hứng thú vào môi trường trong lớp. Cụ thể qua khảo sát đầu vào như sau:
II/ KHẢO SÁT THỰC TẾ TRẺ
STT
TIÊU CHÍ
CHƯA CÓ
THỈNH THOẢNG
THƯỜNG XUYÊN
GHI CHÚ
1
2
3
- Trẻ hoạt động tích cực vào môi trường đã tạo trong lớp ( kiến thức được bổ sung và củng cố phong phú)
- Kỹ năng sử dụng môi trường trong lớp 
- Hứng thú tham gia hoạt động
5/17
5/17
4/17
8/17
9/17
10/17
4/17
3/17
3/17
Từ thực trạng trên bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm ra những biện pháp triển khai để trẻ được hoạt động cá nhân một cách tích cực, kiến thức của trẻ được bổ sung và củng cố phong phú, giúp trẻ phát hiện ra nhiều điều mới lạ hơn.
III/ LẬP KẾ HOẠCH
Muốn thực hiện các hoạt động một cách có khoa học và có hiệu quả bản thân tôi trước hết lập ra kế hoạch cho mình: Gồm có: kế hoạch năm, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần và kế hoạch hàng ngày
Ví dụ:Kế hoạch tháng 10: “ Chủ đề: Gia đình”
TUẦN
NỘI DUNG
KẾT QUẢ
Tuần 1
- Trang trí chủ đề “ Gia đình” với chủ đề nhánh” Gia đình của bé”
- Trang trí các mảng tường ở các góc chơi theo chủ đề nhánh
- Chuẩn bị đồ chơi ở các góc theo chủ đề nhánh
- Vệ sinh lớp học
Tuần 2
- Trang trí nhánh 2 “ Các bộ phận trên cơ thể bé”
- Trang trí các mảng tường ở các góc chơi theo chủ đề nhánh
- Chuẩn bị đồ chơi ở các góc theo chủ đề nhánh
- Vệ sinh lớp học
Tuần 3
- Trang trí nhánh 3: “ Một số đồ dùng trong gia đình”
- Trang trí các mảng tường ở các góc chơi theo chủ đề nhánh
- Chuẩn bị đồ chơi ở các góc theo chủ đề nhánh
- Vệ sinh lớp học
Tuần 4
- Trang trí nhánh 4: “ Phân loại đồ dùng trong gia đình”
- Trang trí các mảng tường ở các góc chơi theo chủ đề nhánh
- Chuẩn bị đồ chơi ở các góc theo chủ đề nhánh
- Vệ sinh lớp học
Những công việc nào chưa thực hiện được bản thân tôi rút kinh nghiệm cho tháng sau thực hiện tốt hơn
IV/ NỘI DUNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi có các nguồn thông tin phong phú, khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Muốn làm tốt điều đó bản thân tôi đã đưa ra những biện pháp như sau:
1/ Trang trí các hình ảnh xung quanh lớp:
- Trang trí hình ảnh phù hợp với chủ đề
 Ví dụ : Chủ đề : “Thế giới động vật” thì phải dán hình ảnh những con vật lên
- Phải trang trí theo hình thức cuốn chiếu theo các chủ đề nhánh của từng tuần
 Ví dụ : Chủ đề : “Thế giới động vật” thì có các chủ đề nhánh là: 
 + Nhánh1: Vật nuôi trong gia đình
 + Nhánh 2: Động vật sống trong rừng
 + Nhánh 3: Động vật sống dưới nước
 + Nhánh 4: Chim - Côn trùng
Mỗi tuần phải trang trí 1 nhánh với hình ảnh phù hợp ( Có thể là sản phẩm của trẻ). Khi trang trí 4 nhánh xong qua chủ đề khác thì lột dần từng nhánh một và dán chủ đề mới vào
 - Hình ảnh sưu tầm phải rõ ràng, màu sắc đẹp, có thể dán tên gọi ở mỗi bức tranh để tích hợp chữ viết vào. Khuyến khích sản phẩm của trẻ tự làm
 - Hình ảnh dán phải vừa tầm mắt của trẻ : Không quá cao, không quá thấp
 2/ Xây dựng các góc hoạt động trong lớp:
Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn .Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng.
 - Trong lớp tôi đã bố trí các góc như sau: Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào
 Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây
dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoaì hiên
 - Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ.
 - Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động
 Ví dụ : Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên
 - Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ.
 - Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc sách có thể đặt “ Thư viện của gia đình bé” nhưng khi sang chủ đề “ thế giới thực vật” góc sách có thể đặt “ Thư viện của các loại cây”..
 3/ Đồ chơi, đồ dùng ở các góc 
 - Mỗi đồ dùng đồ chơi phải phù hợp với độ tuổi và mục đích giáo dục trẻ theo từng chủ điểm, kích thích trẻ phát triển các lĩnh vực vận động, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm và mối quan hệ xã hội
 - Đồ dung, đồ chơi, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn
 Ví dụ : Những thiết bị đồ chơi nặng đặt ở dưới, những đồ chơi có nhiều bộ phận phải đặt theo bộ
 - Màu sắc, hình dáng đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn trẻ, đảm bảo an toàn 
 - Thường xuyên vệ sinh các giá và đồ dùng, đồ chơi sạch sẽ
 - Các loại đồ dùng của trẻ có nhãn hoặc ký hiệu bằng chữ cái, số nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tự lấy đồ dùng mà không cần sự trợ giúp của cô, Trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình
 Ví dụ: Tôi đã chuẩn bị bì đựng hồ sơ màu trong để trẻ để tất cả đồ dùng như: Sách các loại, bút, sáp màu .. và ghi ký hiệu ngoài bìa. Đến giờ học trẻ chỉ tự lấy tự mở bì hồ sơ lấy sách cần học và tự cất gọn gàng, sạch sẽ.
 - Làm đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên phù hợp với từng chủ đề nhưng có thể sử dụng cho nhiều hoạt động khác nhau
 Ví dụ: làm chiếc thuyền bằng xốp có thể cho trẻ học đếm, cũng có thể cho trẻ chơi xây dựng, cũng có thể cho trẻ chơi thả vật chìm, nổi..
4/ Trang trí trong các góc chơi
- trang trí phải linh hoạt, hấp dẫn và thay đổi nội dung theo từng chủ đề, không dán cố định.
 Ví dụ : Góc học tập dán những ô bìa gương để gắn chữ cái, số thay đổi theo chủ đề ( Chủ đề nào học đến chữ cái nào thì gắn chữ cái đó kết hợp với tranh có từ ) hay ở góc sách học đến bài thơ nào thì dán bài thơ đó lên
- Không dán khít các mảng tường mà phải để dành khoảng trống để trẻ dán sản phẩm của mình theo chủ đề 
5/ Hướng dẫn trẻ hoạt động
 - Muốn trẻ được chơi tích cực, chơi sáng tạo, nghĩ ra nhiều cách chơi trong các góc hoạt động ngay từ đầu tôi phải biết cách giới thiệu các góc chơi và quản lý tốt qua trình trẻ chơi trong các góc. Biện pháp này giúp trẻ chủ động tìm kiếm đồ chơi khi cần, triển khai trò chơi, thu dọn và cất đồ chơi đúng quy định.
 - Việc giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi tiến hành chủ yếu vào đầu năm học, khi trẻ còn bỡ ngỡ, chưa quen với đồ dùng đồ chơi quanh lớp, chưa biết tên đồ 
chơi, vị trí đồ chơi và các chỗ để chơi vì vậy tôi phải giúp trẻ biết nơi để các đồ chơi, các góc chơi bắt đầu từ đâu, kết thúc ở đâu
 - Giới thiệu góc chơi nên tiến hành ngay đầu giờ chơi hoặc vào giờ sinh hoạt chiều
 - Khi trẻ đã quen dần với các góc chơi và vị trí các đồ chơi thì cứ mỗi đầu chủ đề nên giới thiệu nội dung chơi của từng chủ đề( từng nhánh chủ đề)
 - Khi trẻ chơi cô phải bao quát trẻ, động viên, hướng dẫn những trẻ còn nhút nhát. Cô có thể nhập vai chơi cùng trẻ để hướng dẫn trẻ chơi sáng tạo hơn 
 Ví dụ: Cô nhập vai vào người mua hàng: “ Chào cô! bán cho tôi bông hoa
Bao nhiêu vậy cô?.. Cho tôi xin, tôi cám ơn” Trẻ thấy cô làm như vậy trẻ sẽ bắt chước cách mua hàng giống cô để giáo dục trẻ phải biết lễ phép, phải biết cách xưng hô
 - Trong giờ chơi luôn giáo dục trẻ chơi ngoan, cất dọn đồ chơi gọn gàng ngăn nắp
 - Ngoài giờ hoạt động góc phải nên cho trẻ hoạt động mọi lúc mọi nơi để trẻ khám phá hết những điều mới lạ xung quanh trẻ
 - Phải làm kí hiệu ở các góc để cho trẻ chơi tất cả các góc. Kí hiệu của trẻ bằng số hoặc bằng chữ cái
 6/ Các hoạt động khác
 - Ngoài ra bàn ghế, đồ dùng trong lớp phải đặt vị trí hợp lý, thuận tiện cho trẻ hoạt động
Ví dụ: Các đồ dùng vệ sinh cá nhân của trẻ như bàn chải đánh răng, khăn mặt, khăn lau.. phải để nơi mà thường ngày trẻ rửa mặt, rửa tay, đánh răng với độ cao vừa tầm tay trẻ
 7/Phối hợp với phụ huynh:
 - Để Phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác một cách tự giác và có hiệu quả. Tôi đã thông qua chương trình giảng dạy đổi mới cho phụ huynh nắm về mục đích, yêu cầu của phương pháp dạy mới, về chương trình ứng dụng công nghệ thông tin qua bảng tuyên truyền của các lớp, của trường, qua các cuộc họp phụ huynh định kỳ, để phụ 
huynh hiểu được tác dụng của việc dạy đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ 5 tuổi như thế nào.
 - Tôi thông báo với phụ huynh về thời gian biểu của lớp, tuyên truyền nội dung giảng dạy đến phụ huynh, mời phụ huynh tham quan lớp, dự giờ một số tiết dạy, tham quan triển lãm đồ dùng để phụ huynh hiểu rừ những khó khăn hạn chế về cơ sở vật chất trang thiết bị để đáp ứng kịp thời cho nhu cầu dạy và học hiện nay. Qua đó vận động phụ huynh tham gia đóng góp ủng hộ thêm các nguồn sách báo tranh truyện, cây xanh cho trường nhằm thực hiện tốt việc chăm sóc giáo dục cháu.
8/ Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ:
Phải nói rằng việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn ngiệp vụ cho bản thân là điều đặt lên hàng đầu đối với mỗi giáo viên. Muốn thực hiện được điều đó mỗi giáo viên phải tự tìm tòi sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng để trau dồi bản thân.
Luôn nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ, không để trẻ nhàm chán im lặng, phải giúp trẻ hoạt động tích cực vào các hoạt động, gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ.
Thực hiện đầy đủ các đợt chuyên đề. Ngoài ra tôi còn tranh thủ nghiên cứu sách báo, sưu tầm các loaị tranh ảnh, xem các kênh truyền hình, truy cập mạng để có vốn kiến thức được đầy đủ và phong phú hơn
Luôn có ý thức học hỏi những người đi trước, dự giờ, tham quan các lớp, trường bạn nhằm trau dồi kiến thức, học những điều hay, điều mới lạ để thực hiện dạy trẻ có hiệu quả nhất.
V/ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
 1/ Đối với cô 
- Trình độ chuyên môn được nâng lên rõ rệt
- Qua các tiết dự giờ đạt kết quả khá, giỏi
 2/ Đối với trẻ
- Trẻ hứng thú, tích cực vào hoạt động cô đã tạo ở trong lớp, có kỹ năng tham gia vào các hoạt động, bổ sung kiến thức khá phong phú, cũng có kiến thức vững vàng.
STT
TIÊU CHÍ
CHƯA CÓ
THỈNH THOẢNG
THƯỜNG XUYÊN
GHI CHÚ
1
2
3
- Trẻ hoạt động tích cực vào môi trường đã tạo trong lớp ( kiến thức được bổ sung và củng cố phong phú)
- Kỹ năng sử dụng môi trường trong lớp 
- Hứng thú tham gia hoạt động
1/17
1/17
0
3/17
5/17
2/32
13/17
11/17
15/17
3/ Kết quả làm đồ dùng đồ chơi
- Làm được 5 con lợn, 10 bành trưng, 2 bộ tranh KPKH.
- Làm được 30 bộ nhạc cụ gõ phách, 20 chậu hoa. 10 cái đàn, 10 bộ ghép tranh, 8 bức tranh cho các chủ đề
 PHẦN III-KẾT LUẬN
I/ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM
- Từ những việc làm trên bản thân tôi tự rút ra cho mình bài học kinh nhệm sau: 
Muốn tạo môi trường xung quanh lớp phong phú và có hiệu quả đòi hỏi phải tìm tòi các phương pháp, thích hợp có khoa học, sáng tạo linh hoạt qua các chủ đề.
- Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý và khả năng nhận thức và kỹ năng hoạt động của trẻ để lựa chọn phương pháp thích hợp
- Đồ chơi, hình ảnh, cách bố trí trong lớp phải phù hợp với độ tuổi và khả năng phát triển của trẻ
- Cải tiến đồ dùng, đồ chơi phải đẹp hấp dẫn, sáng tạo có tác dụng thu hút, lôi cuốn trẻ, tạo cho trẻ niềm say mê, húng thú học và hoạt động. Đồ dùng nhiều loại, đa dạng và thay đổi thường xuyên.
- Cô hướng dẫn trẻ, tổ chức cho trẻ phải nhẹ nhàng, thoải mái, tránh gò ép. Mặt khác có sự phối hợp với phụ huynh cùng nhau dạy trẻ.
II/ PHƯƠNG HƯỚNG TRIỂN KHAI VẬN DỤNG
Tiếp tục thực hiện áp dụng những biện pháp trên, phát huy những thành tích đã đạt được vào trong hoạt động thực tiễn, khắc phục những thiếu sót trong quá trình thực hiện.
 Bản thân không ngừng rèn luyện , học tập và bồi dưỡng về đạo đức cũng như nghiệp vụ sư phạm
Dự giờ tham quan các lớp, trường bạn để tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân
 Tổ chức tốt các, hoạt động trong lớp, tạo môi trường học tập trong lớp thân thiện, phù hợp, có khoa học
- Lên kế hoạch thực hiện đầy đủ, làm đồ dùng, đồ chơi chu đáo
 Cố gắng khắc phục những mặt hạn chế.
 Trên đây là một số kinh nghiệm bản thân tôi đã đúc rút được trong những năm qua. Song tôi cần nghĩ rằng bản thân phải cố gắng nhiều hơn nữa để góp một phần nhỏ của mình trong công tác giáo dục.