Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp dạy học trực quan và sử dụng kênh hình trong dạy học Địa lí Lớp 6 ở trường Trung học Cơ sở

n lợi cho việc dạy và học theo hướng phát huy tính 
tích cực chủ động của học sinh. Để có thể khai thác được tối đa hệ thống kiện 
thức của sách giáo khoa việc hướng dẫn cho học sinh phương pháp khai thác hệ 
thống kênh hình và đồ dùng trực quan là một trong những nhiệm vụ quan trọng 
của người giáo viên Địa lí. 
 Vì những lí do trên, năm học 2018-2019 bản thân tôi trên cơ sở kinh 
nghiệm giảng dạy của mình cũng như một số đồng nghiệp, tôi mạnh dạn nghiên 
cứu đề tài: “Phương pháp dạy học trực quan và sử dụng kênh hình trong dạy 
học Địa lý 6 ở trường Trung học cơ sở” 
I.1. Cơ sở lý luận: 
 Đất nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ từ một nền kinh tế nông nghiệp 
nay chuyển sang nền kinh tế công nghiệp. Trước sự phát triển đó đòi hỏi ngành 
Giáo dục- Đào tạo phải đổi mới phương pháp dạy học nhằm mục đích đào tạo 
con người mới, năng động sáng tạo, những chủ nhân khoa học tương lai của đất 
nước, phù hợp xu thế phát triển đi lên của đất nước . 
 Mục tiêu của Giáo dục Việt Nam là “Hình thành, phát triển phẩm chất, 
năng lực của công dân Việt Nam, tự chủ, năng động, sáng tạo có kiến thức văn 
hóa, khoa học công nghệ, có kĩ năng nghề nghiệp, có sức khỏe, có niềm tin và 
lòng tự hào dân tộc, có ý chí vươn lên, có khả năng tự học, tự rèn, biết vận dụng 
lý thuyết vào thực tiễn cuộc sống đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển đất 
nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa ”. 
 Để đạt được mục tiêu đó, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường học sinh 
phải luyện khả năng suy nghĩ, hoạt động một cách tự chủ, năng động và sáng 
tạo. Giáo viên cần từng bước áp dụng phương tiện dạy học tiên tiến hiện đại vào 
quá trình dạy học, đảm bảo thời gian tự học và tự nghiên cứu cho học sinh để 
các em biết ứng dụng những điều đã học vào thực tế. 
I.2. Cơ sở thực tiễn: 
 I.2.1. Về phía giáo viên: 
Sáng kiến kinh nghiệm 
4 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Từ trước đến nay, trong dạy học Địa lí, giáo viên chủ yếu sử dụng các 
phương pháp dạy học như phương pháp dùng lời, ảnh. Có thể nói một số không 
ít giáo viên có tâm huyết với nghề nghiệp, có hiểu biết sâu sắc về bộ môn đó sử 
dụng các phương pháp này khá tốt, khêu gợi được suy nghĩ, tìm tòi, tự lực của 
học sinh. Tuy nhiên, cũng không ít giáo viên còn ít quan tâm tới việc phát huy 
tính tích cực học tập của học sinh khi sử dụng các phương pháp dạy học nói 
trên. 
 Trong những năm qua, cùng với việc triển khai cải cách giáo dục, phương 
pháp dạy học Địa lí tuy đó có một số cải tiến, chú ý tới việc phát huy tính tích 
cực của học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức bằng cách tăng cường hệ 
thống câu hỏi có yêu cầu phát triển tư duy. Nhưng đó chỉ là những câu hỏi do 
giáo viên nêu ra và giáo viên dẫn dắt đến đâu thì giải quyết đến đó. Về mặt hình 
thức, các giờ học đó có vẻ sinh động vì học sinh tích cực hoạt động. Song nếu 
theo quan niệm về học tập tích cực thì những giờ học như vậy chưa thể nói rằng 
học sinh đã học tập một cách tích cực, bởi hoạt động của học sinh ở đây mới chỉ 
là việc trả lời thụ động các câu hỏi của giáo viên chứ bản thân học sinh chưa có 
nhu cầu nhận thức, chưa chủ động tìm tòi, suy nghĩ và giải quyết những vấn đề 
đặt ra trong bài học. 
Nguyên nhân của những tồn tại trên đó là chưa có sự thống nhất về quan 
điểm: Thế nào là đổi mới phương pháp dạy học Địa lí? Chưa có sự triển khai 
đồng bộ trong các khâu: Bồi dưỡng giáo viên; đổi mới cách viết sách giáo khoa, 
sách giáo viên, cơ sở vật chất kỹ thuật, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá; 
trong đó chế độ thi cử còn chia ra các môn “chính phụ” là những trở ngại lớn. 
Nhiều giáo viên chưa tâm huyết với nghề nghiệp, chưa đầu tư nhiều vào chuyên 
môn vì quan niệm môn Địa lí là môn phụ. 
Nhìn chung việc sử dụng dụng cụ trực quan đã được đưa vào thực hiện ở 
hầu hết ở các trường, đặc biệt từ khi đổi mới sách giáo khoa đến nay, hầu hết các 
trường đã có phòng thí nghiệm và rất nhiều đồ dùng dạy học phục vụ cho các 
bộ môn. Sách giáo khoa có số lượng kênh hình phong phú màu sắc phù hợp giáo 
viên có điều kiện phát huy tính tích cực, sáng tạo, học sinh có hứng thú học tập. 
Tuy nhiên không phải trường nào cũng làm được như vậy và việc sử dụng đã 
thực sự có chất lượng. 
Sáng kiến kinh nghiệm 
5 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Chúng ta cần nhìn thẳng vào vấn đề: Hầu hết các giáo viên có mượn dụng 
cụ trực quan, trong đó có kênh hình, nhưng chưa thường xuyên, sử dụng còn qua 
loa, nên vai trò và chức năng của chúng bị hạn chế rất nhiều mà chương trình 
lớp 6, chúng là yếu tố quyết định trong dạy học Địa lý. Đồ dùng trực quan nói 
chung và kênh hình nói riêng chất lượng chưa thực sự tốt, hư hỏng nhiều. 
 Đối với trường THCS Võng Xuyên những năm trước do tình hình chung 
nên dụng cụ trực quan còn thiếu thốn, phòng để đồ dùng trực quan còn chật 
chội, chưa thực sự gọn gàng ngăn nắp, giáo viên đôi khi chuẩn bị không kịp nên 
chỉ chuẩn bị được những dụng cụ đơn giản, dụng cụ qua nhiều năm sử dụng 
hỏng hóc, không còn chính xác .Vì vậy kết quả dạy và học còn chưa cao. Từ 
tháng 9/2002 đến nay đã được đổi mới phương pháp, các dụng cụ trực quan 
cũng được cung cấp nhiều hơn. Sách giáo khoa đổi mới có lượng kênh hình 
phong phú, nên việc dạy và học cũng có những thuận lợi đáng kể. Nhiều dụng 
cụ trực quan nói chung và kênh hình nói riêng rất phong phú, sinh động gây 
hứng thú cho học sinh, đặc biệt ở môn Địa lí 6. 
I.2.2 Về phía học sinh: 
Do quan niệm đây là bộ môn phụ nên học sinh chưa đầu tư thời gian thích 
đáng cho việc học tập bộ môn. Phần vì kiến thức Địa lý khá trừu tượng, nhiều 
mối quan hệ tự nhiên - xã hôị rất phức tạp, bản chất là một ôn học rất khô khan 
nên học sinh ít thích học. 
 Hầu hết các em học mang tính chất đối phó, học Địa lý nhưng chưa hiểu 
để làm gì, ứng dụng vào lĩnh vực nào của cuộc sống. Nói như vậy có nghĩa là 
học sinh chưa hiểu được vai trò, vị trí, tầm quan trọng của bộ môn 
phần vì giáo viên có lẽ chưa tạo được tình cảm yêu mến bộ môn cho các em, 
phần vì nhiều phụ huynh cũng có cùng quan niệm với các em. 
 Vì những lý do trên nên có thể khẳng định kết quả học tập môn Địa lý ở 
trường THCS nhìn chung còn chưa cao. 
Kết quả khảo sát đầu năm như sau: 
Lớp 
Sĩ số Giỏi Khá Trung bình Yếu 
SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) 
Sáng kiến kinh nghiệm 
6 
GV: Đoàn Thị Nhung 
6A1 45 18 40 20 44 7 16 0 0 
6A2 44 10 23 20 45 14 32 0 0 
6A3 45 6 13 18 40 18 40 3 7 
6A4 42 3 7 10 24 24 57 5 12 
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
. II.1. Khái quát chung 
 Phương pháp dạy học trực quan và sử dung kênh hình là phương pháp sử 
dụng các phương pháp trực quan trước, trong và sau khi lĩnh hội kiến thức,tài 
liệu học tập mới. Sử dụng các phương tiện trực quan và kênh hình nhằm gợi mở 
và hướng dẫn học sinh khai thác các nguồn tri thức và phát triển các năng lực tư 
duy, sáng tạo cho học sinh. 
 Phương pháp dạy học trực quan và sử dụng kênh hình có vai trò rất quan 
trọng đối với việc dạy và học Địa lý, đặc biệt là đối với dạy và học môn Địa lý 
theo phương pháp đổi mới. Kênh hình vừa là phương tiện để dạy học vừa chứa 
đựng nguồn tri thức cụ thể cho học sinh khai thác. Các kênh hình được thể hiện 
thông qua phương pháp dạy học trực quan, giúp học sinh hiểu bài nhanh chóng 
và nhớ lâu hơn, đặc biệt nó gây hứng thú học tập, kích thích trí tò mò, khả năng 
sáng tạo của học sinh, làm cho giờ học thêm sinh động. 
 Vai trò của phương tiện dạy học trực quan và sử dụng kênh hình đối với 
chức năng quan trọng nhất là cơ sở hình thành các biểu tượng địa lý và từ biểu 
tượng để đi đến khái niệm. Các thiết bị dạy học là điều kiện, phương tiện dạy 
học không thể thiếu được trong quá trình dạy học. Đặc biệt trước yêu cầu đổi 
mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo 
của học sinh, thiết bị dạy học lại càng có vai trò quan trọng, bởi chúng là cơ sở 
vật chất để giáo viên hướng dẫn học sinh hoạt động và tạo môi trường hoạt động 
cho học sinh nhất là trong quá trình thảo luận. 
 Các thiết bị dạy học Địa lý vừa là nguồn cung cấp kiến thức, vừa là 
phương tiện minh họa cho bài học, là nguồn kiến thức khi nó được sử dụng để 
khai thác kiến thức Địa lý, là phương tiện minh họa khi nó được sử dụng để 
minh họa nội dung đã được thông báo trước đó. 
 Tính trực quan trong kênh hình tạo cho học sinh có sự tin tưởng vào tính 
chân thực của sự vật được quan sát. Tuy nhiên bất kì sự tri giác thực sự nào 
Sáng kiến kinh nghiệm 
7 
GV: Đoàn Thị Nhung 
cũng không thể diễn ra ngoài điều kiện tư duy tích cực. Nói một cách khác trong 
dạy học sử dụng kênh hình thì ở bất cứ hoạt động tri giác nào cũng thống nhất 
với tư duy trừu tượng. Việc giảng dạy bằng kênh hình sẽ dễ dẫn tới khái quát 
hóa, quy nạp. 
 Như vậy, kênh hình trong dạy học có một chức năng quan trọng: Đó là 
làm chỗ dựa cho hoạt động tư duy, phát triển tư duy, phát triển trí tuệ. Kênh hình 
là một nguồn kiến thức quan trọng mà trong dạy học lấy học sinh làm trung tâm, 
người học dưới sự tổ chức, chỉ đạo của giáo viên khai thác tìm hiểu, từ đó những 
tri thức cần thiết phục vụ cho việc nhận thức các mối quan hệ, các khái niệm, 
các quy luật Địa lý. Sử dụng các phương tiện dạy học Địa lý, yêu cầu giáo viên 
phải rèn luyện cho học sinh các kĩ năng khai thác tri thức từ nguồn tri thức khác 
nhau như bản đồ, bảng thống kê, các số liệu, lát cắt, sơ đồ hình vẽ, tranh ảnh 
trong sách giáo khoa và các phương tiện khác. Chính nhờ vào các kĩ năng đó, 
học sinh có thể độc lập làm việc với các nguồn tri thức khác nhau để nhận thức 
nội dung học tập. 
 Như vậy, trong dạy học Địa lý còn chú ý nhiều hơn đến chức năng, nguồn 
kiến thức của các thiết bị dạy học, tranh ảnh, lược đồ, biểu đồ, bảng số liệu trong 
sgk đồng thời cũng tạo điều kiện để học sinh làm việc với phương tiện này. 
 Trong điều kiện kênh hình còn chưa được cung cấp đồng bộ, trước mắt 
người giáo viên phải biết linh hoạt vận dụng mọi biện pháp, mọi khả năng có thể 
để xây dựng kế hoạch hoạt động cho mình, tự thiết kế những đồ dùng đơn giản. 
Sưu tầm tranh ảnh minh họa, đặc biệt sử dụng quả địa cầu dạy được rất nhiều 
bài, cung cấp được rất nhiều thông tin cho học sinh hoặc vẽ những sơ đồ, hình 
vẽ trong sách giáo khoa phóng to để sử dụng và chuyển chúng sang dạng hình 
vẽ, sơ đồ, lược đồ câm để kiểm tra kiến thức. 
 Như vậy việc chuẩn bị của giáo viên ở nhà là rất quan trọng, giáo viên phải 
nghiên cứu thật kỹ nội dung bài dạy để sáng tạo cho mình những dụng cụ trực 
quan phù hợp sinh động nhất. 
 Đối với kênh hình đã có sẵn chúng ta cần khai thác trịêt để lượng kiến thức 
cho phép trong đó phát huy vai trò của chúng và kênh chữ trong một bài học, 
chú trọng vào chất lượng dạy và học, lựa chọn phương pháp phù hợp cần kết 
hợp giữa khai thác, kiểm tra và rèn luyện kỹ năng,đặc biệt là các kĩ năng sống 
cho học sinh 
Sáng kiến kinh nghiệm 
8 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Đối với chương trình Địa lí 6 được biên soạn theo tinh thần cung cấp các tình 
huống, thông tin đã được lựa chọn. Vậy giáo viên phải tổ chức học tập, phân 
tích, tổng hợp và xử lí thông tin, tạo điều kiện cho học sinh trong quá trình học 
tập vừa tiếp nhận được kiến thức vừa rèn luyện các kỹ năng và nắm được 
phương pháp học tập tạo điều kiện tự khám phá, tự phát hiện, tự tìm đến với 
kiến thức mới, phát huy tính tích cực, độc lập của học sinh. 
 Những tranh ảnh, hình vẽ trong sách giáo khoa không đơn thuần chỉ là 
minh họa cho bài giảng mà chúng còn gắn bó hữu cơ với bài học là một phần 
không thể thiếu được trong nội dung bài học, trong đó chứa đựng một dung 
lượng kiến thức của bài học. 
II.2. Một số ví dụ cụ thể. 
 Bài 1: Vị trí, hình dạng, kích thước của Trái Đất. 
Phần 1:Vị trí của Trái đất trong hệ Mặt trời. 
Nếu chỉ đơn thuần khai thác kênh chữ thì cả giáo viên và học sinh sẽ vô 
tình bỏ qua vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt trời. Như vậy phần quan trọng nhất 
trong mục 1 sẽ bị bỏ qua. 
Hình 1: Các hành tinh trong hệ Mặt Trời 
Trong phần này kênh hình đã thể hiện đầy đủ nội dung cơ bản của mục 1. 
Chỉ bằng một câu hỏi: Quan sát H1 em hãy kể tên 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời 
và cho biết Trái Đất nằm ở vị trí thứ mấy trong hệ Mặt trời tính theo thứ tự xa 
dần Mặt trời ? 
Sáng kiến kinh nghiệm 
9 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Học sinh sẽ quan sát H1 và dễ dàng trả lời được yêu cầu của giáo viên,sau 
đó giáo viên có thể tổng kết mục 1 như sau: 
- Trái đất là một trong 8 hành tinh của hệ Mặt trời. 
- Trái đất đứng vị trí thứ 3 tính theo thứ tự xa dần Mặt trời. 
Như vậy, kênh hình phải được giáo viên sử dụng tối đa, triệt để, để khai 
thác kiến thức. 
Từ thực tế trên thì công việc chuẩn bị bài giảng ở nhà của giáo viên là tối 
quan trọng, mang tính khoa học cao, hình vẽ, sơ đồ, lược đồ phải rõ ràng, dễ 
hiểu, dễ quan sát, câu hỏi phải gãy gọn, hàm ý rõ ràng, kích thích sự tìm tòi, 
hứng thú học tập của học sinh. Giáo viên không chỉ đơn thuần dạy bằng những 
thiết bị có sẵn, mà còn phải sáng tạo ra những hình vẽ đơn giản, sưu tầm tranh 
ảnh, minh họa tổ chức hoạt động có hiệu quả, phù hợp với đối tượng học sinh. 
Khi dạy giáo viên cần tận dụng việc khai thác kiến thức kết hợp kiểm tra kiến 
thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh. 
Bài 7: Sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả 
Đối với bài này phương tiện dạy học mang lại hiệu quả cao nhất là quả địa 
cầu 
Phần 1: Sự vận động của Trái Đất quanh trục 
Trước hết giáo viên lưu ý học sinh đến trục nghiêng quả địa cầu cho học 
sinh biết đó cũng là trục tự quay của Trái Đất 
Sáng kiến kinh nghiệm 
10 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Giáo viên dùng tay đẩy quả địa cầu quay đúng hướng một hai lần cho học 
sinh quan sát , sau đó gọi một hoặc hai học sinh lên làm lại động tác đẩy quả địa 
cầu theo đúng hướng từ tây sang đông. 
Giáo viên dùng quả địa cầu để minh họa thời gian tự quay một vòng của 
Trái Đất: lấy một mảnh giấy đỏ dán vào vị trí của Việt Nam trên quả địa cầu rồi 
quay quả địa cầu theo hướng tự quay của Trái Đất ta thấy Việt Nam khuất dần 
rồi lại xuất hiện ở vị trí ban đầu. như vậy là Trái Đất đã quay hết một vòng. Thời 
gian Trái Đất tự quay một vòng như vậy hết 24 giờ, vì thế người ta cũng chia bề 
mặt Trái Đất thành 24 khu vực giờ. Mỗi khu vực giờ nếu đi về phía đông sẽ 
nhanh hơn một giờ, còn nếu đi về phía tây sẽ chậm hơn một giờ. 
Phần 2: hệ quả sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ 
quả 
Giáo viên dựa vào quả địa cầu dùng phương pháp đàm thoại gợi mở để 
học sinh nêu được các ý: trái đất có dạng hình cầu. Mặt Trời chỉ chiếu sáng được 
một nửa. nửa được chiếu sáng là ngày nửa năm trong bóng tối là đêm, vì vậy 
trên Trái Đất có hiện tượng ngày đêm. 
Như vậy học sinh sẽ có cái nhìn trực quan về hình dạng Trái Đất và các 
vận động, nguyên tắc vận động và các hệ quả của Trái Đất giúp các em ghi nhớ 
kiến thức lâu hơn 
Bài 8 : Sự chuyển động trái đất quanh Mặt Trời . 
Phần 1 : Sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời. 
Giáo viên giới thiệu hình 23, giải thích các thuật ngữ : quỹ đạo, hình elip 
gần tròn. Lưu ý học sinh đến chiều mũi tên trên quỹ đạo 
Sáng kiến kinh nghiệm 
11 
GV: Đoàn Thị Nhung 
*) Khai thác kiến thức: GV yêu cầu HS quan sát hình và cho biết: 
- Hướng chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời ? 
- Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục Trái Đất ở các vị trí : 
Xuân phân, Hạ chí, Thu phân và Đông chí? 
*) HS quan sát hình rồi trả lời qua đó rèn các kĩ năng: tìm kiếm thông tin, tự tin, 
trình bày 1 phút 
*) GV chuẩn xác kiến thức (kết hợp với kênh chữ): 
 - Trái Đất chuyển động một vòng quanh Mặt Trời là 365 ngày 6 giờ trên 
một quỹ đạo hình e-lip gần tròn theo hướng từ Tây sang Đông với sự chuyển 
động tịnh tiến. 
Phần 2: Hiện tượng các mùa 
Yêu cầu học sinh quan sát tiếp hình 23 và lần này lưu ý học sinh đến hiện tượng 
nửa cầu bắc và nam ngả nhiều về phía mặt trời trong các ngày 22/6 và 22/12 rồi 
đặt câu hỏi: 
- Trong ngày 22/6 (hạ chí), nửa cầu nào ngả nhiều về phía Mặt Trời? 
- Trong ngày 22/12 (đông chí), nửa cầu nào ngả nhiều về phía Mặt Trời? 
Học sinh quan sát hình trả lời. Dựa vào câu trả lời của học sinh, giáo viên giải 
thích thêm về sự phân chia hai thời kì nóng lạnh của hai nửa cầu. 
Quan sát tiếp hình 23, học sinh trả lời câu hỏi 
- Trái Đất ngả cả hai nửa cầu như nhau vào ngày nào? 
- Khi đó ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào nơi nào trên bề mặt Trái 
Đất? 
Sáng kiến kinh nghiệm 
12 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Sau đó giáo viên dùng phương pháp đàm thoại gợi mở để gợi ý cho học sinh nói 
ra được một năm gồm có mấy mùa là những mùa nào 
Như vậy giáo viên dùng phương pháp đàm thoại gợi mở để hướng dẫn học sinh 
quan sát tìm ra kiến thức từ phương tiện trục quan đó. 
Bài 10 : Cấu tạo bên trong của Trái Đất . 
Phần 1 : Cấu tạo bên trong của Trái Đất (hình vẽ ) 
*)Khai thác kiến thức : 
- Dựa vào hình trên hãy trình bày cấu tạo bên trong của Trái Đất ? 
- Dựa vào bảng SGK trang 32 trình bày đặc điểm cụ thể từng lớp? 
 *)HS quan sát hình vẽ dễ dàng phát hiện các lớp cấu tạo nên Trái Đất. Qua 
đó GV rèn luyện cho HS các kĩ năng: Quan sát, đọc, trình bày các đối tượng Địa 
lý trên hình vẽ ?; HS quan sát bảng trong SGK/32 sẽ trả lời được câu hỏi thứ 2. 
*) Như vậy GV chuẩn xác kiến thức cho các em chỉ cần nhắc lại các ý HS 
vừa nêu ở trên 
Bài 12: Tác động của nội lực và ngoại lực trong việc hình thành bề 
mặt Trái Đất: 
Sáng kiến kinh nghiệm 
13 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Đối với bài này giáo viên sử dụng các hình ảnh trong sách giáo khoa và có 
thể dùng đoạn phim video về núi lửa, động đất để học sinh ghi nhớ kiến thức lâu 
hơn . 
Hình 31: Cấu tạo bên trong của núi lửa Hình 32: Núi lửa phun trào 
Giáo viên yêu cầu học sinh chỉ và đọc tên từng bộ phận của núi lửa. 
Gợi ý để học sinh phân biệt các loại núi lửa đã tắt và đang hoạt động. sau đó 
giáo viên treo bản đồ tự nhiên thế giới lên bảng và yêu cầu học sinh chỉ vòng dai 
lửa Thái Bình Dương, dải núi lửa Địa Trung Hải, các dãy núi ngầm trong Đại 
Tây Dương và Ấn Độ Dương. 
Yêu cầu học sinh tìm hiểu về tác hại của núi lửa 
Lưu ý học sinh liên hệ với thảm họa kép núi lửa – động đất – sóng thần ở In-đô-
nê-si-a ngày 28 tháng 9 năm 2018 vừa qua. 
Bài 13,14: Địa hình bề mặt Trái Đất 
Đối với bài này Gv có thể sử dụng hình ảnh in sẵn trong sách giáo khoa mô 
tả các loại địa hình: núi, bình nguyên, đồng bằng, đồi. 
Sáng kiến kinh nghiệm 
14 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Hình : núi Hình : hang động và thạch nhũ 
Hình: đồng bằng Hình:cao nguyên 
Cho học sinh quan sát tranh, sau đó đặt câu hỏi, học sinh thảo luận về đặc 
điểm, hình dạng các loại địa hình. 
 Giáo viên tổng hợp kết quả thảo luận rút ra kết luận chính xác cuối cùng rồi 
rút ra nội dung bài học. 
Sáng kiến kinh nghiệm 
15 
GV: Đoàn Thị Nhung 
Sau mỗi nội dung bài học GV có thể kiểm tra kiến thức HS bằng nhiều hình 
thức khác nhau trên cơ sở dựa trên các kênh hình trong SGK hoặc tự làm hay 
sưu tầm được. 
 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Để có được một giờ học sử dụng phương pháp trực quan và sử dụng kênh hình 
đạt hiệu quả ,Học sinh có hứng thú học tập thì theo tôi trong công tác giảng dạy 
nên làm theo những nguyên tắc sau: 
1. Chuẩn bị bài giảng chu đáo trước khi lên lớp để tránh lúng túng và mất 
thời gian trên lớp 
2. Bố trí thời gian phù hợp. 
3. Khuyến khích HS học tập sáng tạo, chủ động, đảm bảo cho mọi học 
sinh đều được quan sát, làm việc với đồ dùng trực quan 
4. Hướng dẫn HS phương pháp sử dụng kênh hình không phụ thuộc nhiều 
vào kênh chữ. 
5. Hướng dẫn HS tự học ở nhà,kết hợp kiến thức đã học vào thực tế sau 
mỗi bài học. 
Từ thực tế giảng dạy tôi có một vài phương pháp nhỏ và đã thực hiện đạt 
hiệu quả. 
Qua công tác dự giờ đồng nghiệp và thông qua kinh nghiệm giảng dạy tôi đã 
tìm ra phương pháp dạy có hiệu quả cao, các giờ học luôn gây hứng thú cho HS, 
các em hiểu bài, học tập chủ động, sáng tạo không nặng nề. Học sinh biết ứng 
dụng kiến thức đã học vào giải thích những hiện tượng tự nhiên trong đời sống. 
 Kết quả thưc nghiệm: 
Trải qua quá trình dạy học Địa lí 6 ở trường THCS Võng Xuyên kết quả cho 
thấy: 
Về kiến thức: Thông qua quan sát mô hình, hình vẽ, lược đồ, b