Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh Lớp 5 yêu thích học Lịch sử

Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh Lớp 5 yêu thích học Lịch sử

* Mục tiêu của môn lịch sử lớp 5 :

Học xong lịch sử lớp 5, học sinh có một số kiến thức cơ bản về:

- Các sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu, tương đối có hệ thống theo dòng thời gian

lịch sử Việt Nam nửa thế kỉ XIX đến nay.

Nội dung phân môn Lịch sử lớp 5 là cung cấp cho học sinh một số kiến thức cơ bản

thiết thực về các sự kiện , nhân vật lịch sử tiêu biểu, sắp xếp theo thứ tự thời gian, đạidiện cho các thời kỳ lịch sử, không chứa đựng huyền thoại, truyền thuyết hay phóng

tác , hư cấu lịch sử. Về mức độ chỉ giới hạn ở mức biết lịch sử , còn yêu cầu về hiểu

lịch sử chỉ ở mức rất sơ đẳng , chủ yếu xem xét ý nghĩa của các sự kiện, các nhân vật

lịch sử đối với xã hội.

* Nội dung chương trình lịch sử lớp 5 :

Phân môn lịch sử ở lớp 5 cũng được không nằm ngoài cơ sở trên (29 bài

SKG, 2 tiết lịch sử địa phương; 2 tiết ôn tập và 2 tiết kiểm tra Học kì I và cuối năm

được dạy học trong 35 tuần), gồm có 4 giai đoạn lịch sử :

+ Hơn tám mươi năm chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ (1858-1945)

+ Bảo vệ chính quyền non trẻ, trường kì kháng chiến chống thực dân Pháp

(1945-1954)

+ Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước

(1954-1975)

+ Xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cả nước (từ 1975 đến nay)

 

pdf 33 trang Người đăng phuongnguyen22 Ngày đăng 04/03/2022 Lượt xem 1841Lượt tải 2 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh Lớp 5 yêu thích học Lịch sử", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
iết thực về xã hội. Đó là các sự kiện và nhân vật tiêu biểu trong lịch sử dựng nước 
và giữ nước của dân tộc. Từ đó hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng quan 
sát, mô tả, phân tích, so sánh, đánh giá mối quan hệ giữa các sự kiện trong xã hội, 
đồng thời vận dụng các tri thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Qua đó khơi dậy và 
bồi dưỡng tình yêu đất nước, hình thành thái độ đúng đắn đối với bản thân, gia đình, 
cộng đồng, kích thích tính ham hiểu biết khoa học của học sinh. Để từ đó các có lòng 
tự hào dân tộc phát huy mọi khả năng để xây dựng một tương lai xứng đáng với lịch 
sử của dân tộc. 
1.2. Cơ sở thực tiễn 
 Thực tế chất lượng dạy- học môn lịch sử ở nước ta nói chung đạt hiệu quả chưa 
cao. Điều đó được minh chứng qua kết quả thi tuyển vào đại học, cao đẳng hàng 
năm. Trong những năm gần đây, thống kê cho biết có phần lớn thí sinh bị điểm dưới 
trung bình môn lịch sử, trong đó có nhiều điểm 0. Những ai quan tâm đến giáo dục 
đều cảm thấy trăn trở về vấn đề này.Vì sao như vậy? Có nhiều nguyên nhân: Do giáo 
viên dạy, do học sinh học, do Chương trình lịch sử mỗi tuần chỉ dạy có một tiết, bài 
thì dài, chủ yếu là nghe, ghi chép, đọc sách giáo khoa nên học sinh học mà không 
nhớ nổi bài hoặc nhớ một cách không đầy đủ chính xác về các nhân vật, sự kiện lịch 
sử dẫn đến trả bài các em không thuộc, thi thì không nhớ nên làm không được bài. 
Có khi không nắm được câu hỏi muốn hỏi gì. Một số học sinh học vẹt nên thi không 
nắm được yêu cầu của câu hỏi, viết lan man những gì mình thuộc dẫn đến kết quả 
không cao. 
Thực tế ở trường Tiểu học nơi tôi công tác cũng có nhiều học sinh điểm thi lịch sử 
thấp hơn các phân môn, môn học khác. Riêng lớp 5A1 (năm học 2016-2017) khi tôi 
mới nhận lớp, qua trao đổi và thông qua 1 số tiết dạy lịch sử đầu năm, tôi nhận thấy 
thực trạng học sinh ở lớp chỉ có khoảng một số ít em học môn này một cách tích 
cực còn lại nhiều em học rất thụ động. 
 CHƯƠNG II 
ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN LỊCH 
SỬ Ở NHÀ TRƯỜNG 
2.1. Tình hình chung và đặc điểm của nhà trường 
* Thuận lợi 
- Hiện nay đã có nhiều nguồn thông tin, sách báo để GV tham khảo, nghiên cứu, tự 
học để nâng cao tay nghề. Nội dung chương trình đã được lựa chọn biên soạn phù 
hợp với học sinh lớp 5 giúp các em dễ dàng tiếp cận và ham thích môn Lịch sử. 
- Luôn được sự quan tâm của các cấp và nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi về đồ 
dùng dạy học; động viên, khích lệ tinh thần dạy và học của giáo viên và học sinh. 
- Học sinh đã có ý thức học tập, ham học hỏi, chuyên cần. 
* Khó khăn: 
- Cơ sở vật chất còn thiếu thốn. Đồ dùng dạy học tuy được trang bị nhưng chưa đủ và 
phong phú. 
-Trang thiết bị phục vụ cho môn học còn ít, giáo viên chưa đi sâu nghiên cứu tài liệu 
giảng dạy. Các hình thức dạy học còn đơn điệu, khô cứng . Bản thân giáo viên có 
phần xem nhẹ phân môn này so với Toán và Tiếng Việt. 
- Do phần lớn giáo viên trong giảng dạy vẫn còn nặng với phương pháp đã cũ là 
thuyết trình cốt sao cho học sinh chỉ cần nhớ tên nhân vật và sự kiện lịch sử là đủ. 
Chính vì vậy học sinh không hứng thú trong các giờ lịch sử và đặc biệt không hình 
dung được sinh động về các sự kiện lịch sử đã diễn ra cách các em rất xa. Từ đó dễ 
tạo cho các em có thói quen ỷ lại, thụ động, dễ quên và trì trệ trong tư duy. 
- Do quan niệm sai lệch về vị trí, chức năng của môn lịch sử trong đời sống xã hội. 
Một số học sinh có thái độ xem thường bộ môn lịch sử, coi đó là môn học phụ. Vì 
vậy dẫn đến hậu quả học sinh không nắm đựơc những sự kiện lịch sử cơ bản, nhớ sai, 
nhầm lẫn kiến thức lịch sử là hiện tượng khá phổ biến trong thực tế ở lớp, ở trường. 
- Do ảnh hưởng của thời kì hội nhập, của phim truyện nước ngoài, của mạng Internet, 
của các trò chời điện tử Đã ảnh hưởng không nhỏ đến những học sinh thiếu động 
cơ thái độ học tập, sao nhãng việc học hành ít đọc sách, ít học bài, nhất là bộ môn 
lịch sử. 
Trên đây là một số tình hình thực tế việc dạy học môn lịch sử lớp 5 ở trường tôi đang 
công tác.Tất nhiên còn nhiều tồn tại ở giáo viên và học sinh. Vậy khi hướng dẫn học 
sinh lĩnh hội kiến thức môn lịch sử như thế nào để phát huy được tính tích cực của 
học sinh là một điều mà tôi và các đồng nghiệp rất quan tâm. 
2.2. Điều tra thực trạng công tác dạy- học môn phân môn Lịch sử ở nhà trường 
Qua thực tế nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy: Chất lượng giảng dạy môn lịch 
sử ở trường Tiểu học còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với đặc trưng của môn lịch sử. 
Giáo viên ít đầu tư cho môn học này, dạy học còn nặng về giảng giải lý thuyết. Giáo 
viên thường dùng phương pháp hỏi - đáp: nêu câu hỏi gọi học sinh trả lời. Vì vậy, 
học sinh tiếp thu bài một cách thụ động, dẫn đến học sinh không hứng thú, không 
thích học lịch sử. Thậm chí có những em chán học, sợ học phân môn này. 
Số liệu thống kê cụ thể qua phiếu điều tra về số lượng học sinh yêu thích 
hoặc không yêu thích học lịch sử (đầu năm học) với học sinh 2 lớp 5A1và 5A2 
trường tiểu học Chu Minh: 
Lớp 
Sĩ 
số 
 Điểm từ 5 trở lên 
Điểm dưới 5 
9 -10 7 - 8 5 - 6 
SL 
% 
SL 
% 
SL 
% 
SL 
5A1 35 7 20,0 12 34,3 16 45,7 0 
5A2 35 7 20,0 12 34,3 16 45,7 0 
CHƯƠNG III : CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ 
3.1. Các biện pháp thực nghiệm 
3.1.1.Hình thành và rèn luyện cho học sinh kĩ năng thu thập, tìm kiếm tư liệu 
lịch sử từ các nguồn khác nhau. 
Môi trường học tập của các em đối với môn lịch sử quả thật là rộng lớn, nơi các em 
ở, vui chơi học tập: một cái tên đường, một áp phích tuyên truyền, một di vật, một 
địa danh lịch sử cũng đủ làm gợi trí tò mò của các em. Chính vì vậy các em cần có 
thói quen quan sát cuộc sống xung quanh mình. Vì đây là nguồn tư liệu vô cùng quý 
giá không chỉ đối với môn lịch sử nói riêng, mà của tất cả các môn học khác. Như 
vậy, giáo viên sẽ là người giúp các em hình thành thói quen đó thông qua việc giao 
nhiệm vụ cụ thể, phù hợp qua từng tiết dạy, chủ điểm tháng, tuần. Ngay từ đầu năm 
học, tôi đã hướng dẫn mỗi học sinh có một quyển “Sổ tay lịch sử” để ghi chép những 
thông tin quan trọng về lịch sử mà em khám phá được, ghi lại những anh hùng dân 
tộc hay mốc thời gian tương ứng với các sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc qua 
mỗi bài học,... 
Ví dụ : Tìm hiểu di tích lịch sử địa phương, tôi đã giao nhiệm vụ cho học sinh tìm 
hiểu qua những câu hỏi để gợi trí tò mò cho học sinh: 
- Nghĩa trang liệt sĩ xã ta là để ghi công của những ai? Có tất cả bao nhiêu bia mộ 
liệt sĩ ở đó? 
- Đình ở địa phương em có từ khi nào, thờ vị anh hùng dân tộc nào, được nhà nước 
xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia năm nào? 
 Không những giao nhiệm vụ qua những câu hỏi, giáo viên còn khích lệ các nhóm 
(các tổ) học sinh thi đua sưu tầm tranh ảnh về địa phương, nhóm nào, học sinh nào 
sưu tầm được nhiều tranh, ảnh, đồ dùng nhất thì sẽ được nhiều lá cờ nhất. 
 Vì muốn khẳng định mình, muốn được thưởng nhiều lá cờ để lập nhiều thành tích 
nên học sinh rất thích thú, hào hứng muốn được tìm hiểu, khám phá để giải quyết 
những thắc mắc từ các thông tin mà cô giáo đưa ra qua nhiều nguồn khác nhau: Hỏi 
ông bà, cha mẹ, tìm kiếm trên sách báo, tìm kiếm trên mạng Internet,Tìm được rồi, 
các em ghi lại những thông tin, những hình ảnh sưu tầm được vào cuốn “sổ tay lịch 
sử”. Ví dụ 1em học sinh đã viết trong sổ tay của mình: “Đình ở thôn em được xây 
dựng vào cuối thế kỉ XVII (Thời hậu Lê) , thờ Nhã Lang, (tương truyền là con rể của 
Triệu Quang Phục), và là con trai của Lý Phật Tử,” . Có học sinh khác lại 
ghi: “Xã của em được thành lập vào tháng 3 năm 1946, khi đó có 4 thôn với tổng 
diện tích là 5,2 km2. Người dân quê em có lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm chống 
giặc ngoại xâm, cần cù lao động,” . Tất cả các thông tin đó đều chính xác và được 
cô giáo khen ngợi. Đó càng là động lực cho các em ham học hỏi và tḿ kiếm thông tin 
để chuẩn bị tốt cho bài học. 
Đây là một số tranh ảnh tiêu biểu mà học sinh đã sưu tầm được khi học bài Lịch sử 
địa phương: 
Ảnh HS sưu tầm được về đình, chùa địa phương mình 
Ví dụ : Ở bài “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước”, nội dung của bài học này 
khá gần gũi với các em, tôi giao nhiệm vụ cho các em sưu tầm tư liệu về tiểu sử 
của Bác, trao đổi trình bày trong nhóm và trước lớp. Đây chính là cách giúp học 
sinh chủ động tiếp cận kiến thức thông qua sự dẫn dắt của giáo viên. học 
Việc thầy và trò chuẩn bị sưu tầm tài liệu, tranh ảnh, tư liệu lịch sử tất cả đều nhằm 
phục vụ cho việc dạy học ở trên lớp với mục đích qua bài học học sinh phát huy được 
tính tích cực của mình thông qua phân môn lịch sử. 
Những bài văn, hình ảnh, một câu chuyện nhân vật lịch sử do chính các em sưu tầm, 
viết ra sẽ góp phần làm cho tâm hồn các em phong phú, và có tác động đến tất cả bạn 
bè xung quanh. 
3.1.2. Phát huy tính tích cực, chủ động cho học sinh qua việc phối hợp linh hoạt, 
Ảnh HS sưu tầm được về Ủy ban nhân dân địa phương mình 
hài hòa các phương pháp dạy học. 
 Để phát huy tính tích cực của học sinh trong phân môn lịch sử lớp 5 thì việc lựa 
chọn phương pháp dạy học và hướng dẫn học sinh cách học là rất quan trọng. Giáo 
viên phải lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp với từng bài, với từng đối tượng 
học sinh, sao cho học sinh phải tự khám phá ra kiến thức (dưới sự hướng dẫn của 
giáo viên) vì hoạt động của trò là quá trình tự giác, tích cực, tự vận động, nhận thức 
và phát triển nhưng phải được điều khiển. 
a. Phương pháp nêu vấn đề 
Phương pháp dạy học nêu vấn đề là một trong những phương pháp dạy học được 
nhiều người đánh giá là có hiệu quả cao, sử dụng phương pháp dạy học này sẽ 
kích thích tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trên lớp. 
Đặc trưng cơ bản của dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là "tình huống gợi vấn 
đề" vì "Tư duy chỉ bắt đầu khi xuất hiện tình huống có vấn đề" (Rubinstein) 
Ví dụ bài : Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. 
Phần giới thiệu giáo viên dẫn lời câu hát trong bài Em là mầm non của Đảng: “ Có 
sách mới áo hoa đây là nhờ ơn Đảng ta - Vui tung tăng em ca có Đảng cuộc đời nở 
hoa!” Vậy Đảng là tổ chức có vai trò to lớn như thế nào? Đảng đã ra đời ở đâu? Ai 
là người giữ vai trò quan trọng trong việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam? Bài 
học hôm nay sẽ giúp các em trả lời những câu hỏi này. 
Ví dụ bài : Bài “Chiến dịch Việt Bắc thu - đông 1947” phần giới thiệu bài giáo viên 
nói: Sau tiếng súng mở đầu ở Hà Nội ngày 19-12-1946, quân dân ta đã phá tan kế 
hoạch tấn công Việt Bắc của địch trong chiến dịch thu- đông 1947. Vì sao lại xuất 
hiện chiến dịch này? Diễn biến của chiến dịch ra sao? Ý nghĩa của chiến dịch là gì? 
Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu qua bài hôm nay “Chiến dịch Việt Bắc thu – đông 
năm 1947”. 
Với cách nêu vấn đề để giới thiệu bài hấp dẫn như vậy, học sinh vô cùng thích thú, 
có tâm thế sẵn sàng đến với bài học.. 
b. Phương pháp trực quan 
Một trong những phương pháp dạy học không thể thiếu được khi dạy phân môn lịch 
sử là phương pháp trực quan. Những phương tiện trực quan được sử dụng nhiều để 
dạy môn lịch sử là: 
- Tranh ảnh. 
- Bản đồ lịch sử. 
- Các phương tiện nghe nhìn. 
- Di tích lịch sử. 
Phương pháp này thường áp dụng đối với những bài có nội dung về nhân vật lịch sử: 
(Trong chương trình SGK- Lịch sử lớp 5, Dạng bài này có ở các bài: bài 1; bài 2; bài 
5; bài 6). 
Các bài có nội dung đề cập tới các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến, chiến thắng, chiến 
dịch, phản công, tiến công ( các bài: ) 
Ví dụ: Khi dạy bài “Bài 6: Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” (trang 15) 
- Giới thiệu bài: Mở đầu cho bài học giáo viên dán hình ảnh bến nhà Rồng và hỏi: Đố 
các em biết hình ảnh trên là địa danh nào? 
+HS sẽ hào hứng trả lời, lôi cuốn các em tham gia vào tiết học, tìm hiểu xem bức 
tranh trên là địa danh nào. Sau đó GV dùng nó để giới thiệu bài mới. 
Áp dụng phương tiện trực quan là bản đồ vào dạy học, các em sẽ có sự tri giác cụ thể 
hơn, có thể ghi nhớ và khắc sâu được nội dung hơn. 
Hình 2: Nguyễn Tất Thành ( 1890 – 1969) Hình 3: Bản đồ Việt Nam 
- Giới thiệu một số hình ảnh về quê hương của Bác cho HS xem: 
Hoàng Trù quê ngoại Làng Sen quê nội 
Ngôi nhà Bác sống thời niên thiếu Nhà sàn của Bác 
+ Qua các hình ảnh này, HS sẽ thấy được Bác sinh ra từ vùng quê của xứ Nghệ nghèo 
khổ : “ Làng Sen đóng khố thay quần. 
 Ít cơm nhiều cháo xoay quần quanh năm” 
Với những hình ảnh sinh động, đa dạng và phong phú đó sẽ đọng mãi trong kí ức HS, 
các em sẽ thích thú với tiết học Lịch sử vì kiến thức chẳng hề khô khan mà trái lại rất 
dễ nhớ. 
Ví dụ: “ Bài 26: Tiến vào dinh Độc Lập” ( tr 55) 
Hình 10: Lữ đoàn xe tăng 203 tiến vào dinh H 11: Xe tăng 390 húc đổ cổng dinh 
Lá cờ tung bay trên nóc dinh Độc Lập, Tiếng reo hò sung sướng mừng giờ phút lịch 
sử đất nước được thống nhất và độc lập. Bắc Nam sum họp một nhà. Qua đó các em 
thấy được tinh thần hào hùng, oanh liệt trong chiến dịch này. Những hình ảnh đó sẽ 
khắc sâu vào trí nhớ của các em. 
Ví dụ: Tìm hiểu về đường Trường Sơn, GV cho HS quan sát những hình ảnh dưới 
đây và đặt câu hỏi : Em có nhận xét gì về khi quan sát hình ảnh dưới đây? 
 Phương pháp này giúp cho HS có biểu tượng sinh động, cụ thể về sự kiện lịch sử, 
kết hợp với việc đối chiếu với sách giáo khoa, phân tích, tổng hợp để tìm ra câu trả 
lời. Chứ không phải chỉ tưởng tượng suông và đọc sách trả lời, mang cái nhìn cụ thể 
cho hs, bồi dưỡng cảm xúc, tình cảm yêu nước, thương nòi cho học sinh. 
c.Phương pháp kể chuyện 
- Áp dụng với những dạng bài có nội dung về nhân vật lịch sử: ( Trong chương 
trình SGK- Lịch sử lớp 5, Dạng bài này có ở các bài: bài 1; bài 2; bài 5; bài 6). 
Thông thường đối với dạng bài này giáo viên nên sử dụng các phương pháp 
như kể chuyện, sắm vai .... Giáo viên có thể vừa là người dẫn chuyện, trực tiếp kể 
chuyện có thể là người dẫn dắt, gợi ý giúp học sinh nắm vững cốt truyện. 
Ví dụ: Khi dạy bài “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước”, giáo viên kể 
chuyện “Hai bàn tay”. Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người 
quen cũ lúc còn ở Phan Thiết . Người tâm sự với Tư Lê: Tôi muốn ra các nước 
phương Tây xem họ làm như thế nào sau đó trở về giúp đồng bào chúng ta . Nhưng 
chúng ta lấy tiền đâu để đi Tư Lê nói lại. Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói: 
“Đây tiền đây, tiền đây! Chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi.” Tư Lê không 
giữ lời hứa, Bác một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngoài tìm 
đường cứu nước.Bác đã bôn ba hơn 30 năm ở nước ngoài, làm đủ mọi nghề để sống 
như phụ bếp, bồi bàn, quét tuyết, phóng ảnh, vẽ đồ cổ mĩ nghệ Trung Quốc, dạy học, 
viết báovà tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc.Thông qua việc lồng ghép giáo 
dục tư tưởng cứu nước, học sinh càng biết ơn Bác đã tìm ra con đường cứu nước 
đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc sống như ngày nay. 
Ví dụ: “ Bài 17: Chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ” ( trang 37) 
GV dùng phương pháp kể chuyện kể cho HS nghe câu chuyện anh hùng: Tô Vĩnh 
Diện lấy thân mình chèn pháo, Phan Đình Giót lấy thân mình lấp lỗ châu mai, Bế 
Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng,.. 
Sau đó cho HS quan sát những bức hình sau: 
H17: Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng H18: Tô Vĩnh Diện lấy thân 
 mình chèn pháo 
 HS Tiểu học rất thích nghe kể chuyện, Giáo viên vận dụng phương pháp kể 
chuyện vào dạy học đã giúp các em tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, dễ nhớ, 
và thú vị. 
3.1.3. Tạo hứng thú học tập cho học sinh qua việc đổi mới các hình thức tổ chức 
dạy học. 
Trong hoạt động học tập, hứng thú là yếu tố quan trọng thôi thúc học sinh nắm bắt 
tri thức một cách nhanh hơn, sâu sắc hơn. Khi có hứng thú học tập, học sinh sẽ say 
mê trong học tập, việc lĩnh hội tri thức trở nên dễ dàng hơn và ngược lại, khi nắm bắt 
được vấn đề, tức hiểu được bài thì người học lại có thêm hứng thú học tập, nhờ đó 
kết quả học tập của các em ngày càng được nâng cao, phát triển một cách tích cực. 
Như đại văn hào Macxim Goocki khái quát: “Tài năng, nói cho cùng là tình yêu đối 
với công việc”. Chính vì vậy, việc tạo hứng thú học tập cho người học là một trong 
những yêu cầu nhất thiết đối với việc dạy học. Với các kiểu bài có dạng bài ôn tập, 
tổng kết; các bài về nhân vật, sự kiện, tôi đã vận dụng tổng hợp phương pháp như 
hoạt động nhóm, hỏi đáp, quan sát,.. thông qua hình thức tổ chức trò chơi tạo hứng 
thú học tập cho các em. 
* Trò chơi giải mật mã 
 Phần củng cố bài học, giáo viên đưa ra một bông hoa bằng giấy có 4 cánh, mỗi 
cánh hoa là mỗi dữ kiện, nhụy hoa là một “mật mã” : 
* GV nêu câu hỏi để học sinh tìm ra các dữ kiện trên mỗi cánh hoa: 
- Cánh hoa 1: Ngày 5/6/1911 đã diễn ra sự kiện lịch sử gì? 
- Cánh hoa 2: Cách mạng tháng Tám thành công vào thời gian nào? 
- Cánh hoa 3: Ngày khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa? 
- Cánh hoa 4: “ Hỡi đồng bào cả nước. Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình 
đẳng. Tạo hóa đã cho họ những quyền không ai xâm phạm được,...quyền được sống, 
quyền được tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc...” là đoạn trích trong tác phẩm nào? 
* Cho học sinh lựa chọn cánh hoa để trả lời. 
* Khi đã tìm được tất cả câu trả lời ở các cánh hoa, giáo viên cho học sinh tìm mối 
liên hệ giữa các dữ kiện đó để giải mật mã ở nhụy hoa. 
* Đáp án: 
- Cánh hoa 1: Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước 
- Cánh hoa 2: 19/8/1945. 
- Cánh hoa 3: 2/9/1945. 
- Cánh hoa 4: Tuyên ngôn Độc lập. 
- Nhụy hoa: “Mật mã: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” 
* Trò chơi ô chữ 
Sau phần ôn tập, hệ thống hoá có thể cho học sinh chơi trò chơi “Ô chữ” để củng cố 
kiến thức. 
Ví dụ: Khi dạy bài “Ôn tập: Chín năm kháng chiến, bảo vệ độc lập dân tộc (1945-
1954)” ( trang 40), GV có thể cho HS chơi trò chơi ô chữ như sau: 
a/ Chuẩn bị: 
- Ô chữ gồm 8 ô hàng ngang và 1 ô hàng dọc 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
- Dựa vào các gợi ý sau để tìm chữ cái : 
1- Để đẩy lùi giặc đói, Bác Hồ tổ chức ngày này ? 
2- Để đẩy lùi giặc dốt, Bác Hồ tổ chức lớp học này ? 
3- Nhân dân Phú Thọ đã làm gì để chống quân Pháp nhảy dù ? 
4- Thu - Đông 1947, Việt bắc trở thành: “......Giặc Pháp”. 
5- Ngày 16/09/1950, quân ta nổ súng tấn công cứ điểm này ? 
6- Tên của người anh Hùng “Chặt cánh tay phá đồn địch” ? 
7- Ngày 01/05/1954, ta mở.... tấn công lần thứ 3 đánh chiếm các cứ điểm 
còn lại trong chiến dịch Điện Biên Phủ. 
8- Tên của người anh hùng lấy thân mình lấp lỗ châu mai 
- Đáp án: 
1 N G À Y Đ Ồ N G T Â M 
2 B Ì N H D Â N H Ọ C V Ụ 
3 C Ắ M C H Ô N G 
4 M Ồ C H Ô N 
5 Đ Ô N G K H Ê 
6 L A V Ă N C Ầ U
7 Đ Ợ T 
8 P H A N Đ Ì N H G I Ó T 
- Tất cả các chữ cái ghép lại thành từ “ Thắng lợi”. 
Đây là phương pháp học mà chơi, chơi mà học có hiệu quả giáo dục cao. Học sinh 
phát tận dụng hết vốn kiến thức của mình để có thể trả lời đúng câu hỏi. Khuyến 
khích được tất cả các Hs trong lớp được tham gia, tạo không khi sôi nổi, vui tươi, hào 
hứng trong các em. 
* Hình thức tổ chức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp 
 Ngoài việc đổi mới hình thức tổ chức dạy học qua một số trò chơi học tập như đã 
nêu, tôi còn tổ chức cho học sinh được đi thăm quan các di tích lịch sử địa phương 
như : đình, chùa Chu Quyến - di tích lịch sử cấp quốc gia. Học sinh còn được vào 
viếng các anh hùng liệt sĩ tại nghĩa trang liệt sĩ xã nhà. Tất nhiên là giáo viên không 
quên nhắc học sinh đem theo sổ tay lịch sử để ghi chép và lưu giữ những điều thu 
thập được. Học sinh rất phấn khởi, hào hứng với hoạt động này. Qua mỗi chuyến 
thăm quan như vậy, các em được hiểu thêm về truyền thống lịch sử địa phương nói 
riêng và lịch sử của dân tộc ta nói chung. Từ đó giáo dục cho học sinh lòng yêu nước 
và tự hào dân tộc, ý thức và trách nhiệm của bản thân đối với quê hương, đất nước. 
Mặt khác, góp phần giúp học sinh thêm yêu lịch sử và thích học phân môn lịch sử. 
 Ảnh học sinh lớp 5A1 thăm di tích lịch sử địa phương 
 Như vậy, qua việc đổi mới hình thức tổ chức dạy học bằng một số trò chơi và 
thăm quan thực tế các di tích lịch sử địa phương đã tạo cho các em hứng thú học tập 
rất lớn. Các em nắm nội dung bài nhanh hơn, hiểu sâu hơn và khắc sâu- nhớ lâu hơn. 
Nhiều em bày tỏ mon

Tài liệu đính kèm:

  • pdfsang_kien_kinh_nghiem_mot_vai_bien_phap_giup_hoc_sinh_lop_5.pdf