Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn lớp Một

Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn lớp Một

I. PHẦN MỞ ĐẦU:

1.Lý do chọn sáng kiến

Trong các môn học ở tiểu học thì môn toán có vị trí rất quan trọng vì Toán

với tư cách là một môn khoa học nghiên cứu một số mặt của thế giới thực, hệ

thống kiến thức và phương pháp nhận thức cơ bản. Bậc tiểu học được coi là bậc

học nền tảng của cả hệ thống giáo dục, trong đó lớp Một chính là phần móng của

cái nền tảng ấy. Nền móng chắc thì mới đảm bảo cho phần kiến trúc bên trên được

bền vững. Bởi vì môn toán ở lớp 1 mở đường cho trẻ đi vào thế giới diệu kì của

Toán học, rồi mai đây các em lớn lên sẽ trở thành một bác sĩ giỏi, một nhà giáo,

nhà khoa học, trở thành những người lao động sáng tạo trên mọi lĩnh vực đời sống,

sản xuất. Là một giáo viên dạy lớp 1, tự bản thân tôi nhận thấy môn Toán là một

trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt, nhất là học sinh lớp 1 lại càng

quan trọng hơn. Môn Toán cung cấp những kiến thức cơ bản về số, những phép

tính trong đại lượng và khái niệm cơ bản về hình học, bên cạnh đó nó còn góp phần

vào phát triển tư duy, khả năng suy luận, phát triển ngôn ngữ, trau dồi trí nhớ, kích

thích cho các em trí tưởng tượng, óc khám phá, hình thành nhân cách cho các em.

Thấy được tầm quan trọng của môn Toán nên tôi đã đi sâu tìm hiểu, học hỏi và

nghiên cứu ra những biện pháp mới để giảng dạy môn Toán thật tốt giúp học sinh

chủ động tiếp thu môn Toán một cách nhẹ nhàng thông qua hoạt động học tập. Để

“học mà chơi - chơi mà học”, đó cũng là nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu

học nói chung và dạy học môn Toán nói riêng. Mong các em trở thành những con

người có ích giúp cho “non sông Việt Nam trở nên tươi sáng hơn, dân tộc Việt

Nam có thể sánh vai với các cường quộc năm châu” như trích thư của Bác Hồ

muôn vàn kính yêu của chúng ta đã gửi lại. Chính vì vậy việc nâng cao chất lượng

dạy và học ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp Một nói riêng luôn là vấn đề thời sự,

nó được các cấp giáo dục từ Trung ương đến cơ sở hết sức quan tâm và đặt lên

nhiệm vụ hàng đầu. Tuy nhiên, để nâng cao được chất lượng dạy và học thì ngoài

việc áp dụng những quan điểm lý luận, những hướng dẫn mang tính định hướng về

nội dung và phương pháp dạy - học của các nhà khoa học giáo dục, còn đòi hỏi

người giáo viên trực tiếp đứng lớp luôn phải tự tìm tòi, nghiên cứu và sáng tạo để

không ngừng cải tiến phương pháp dạy – học sao cho vừa phải phù hợp với đối

tượng học sinh ơ từng vùng miền, từng lớp, từng thời điểm , vừa phải đạt được4

những yêu cầu chung được đặt ra về mặt kiến thức. Việc cải tiến phương pháp dạy

học càng đặc biệt cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Là một người giáo viên, bản

thân tôi cũng luôn mong muốn góp những kinh nghiệm nhỏ bé của mình về kiến

thức về phương pháp dạy – học của nền giáo dục nước nhà. Trong phạm vi nhỏ hẹp

của đề tài này, tôi muốn đưa ra để trao đổi với các đồng nghiệp một số kinh nghiệm

về “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn

lớp một” nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Toán trong nhà trường

pdf 13 trang Người đăng phuongnguyen22 Ngày đăng 04/03/2022 Lượt xem 759Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn lớp Một", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC 
GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN LỚP MỘT" 
 Lệ Thuỷ, tháng 4 năm 2020 
 2
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC 
GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN LỚP MỘT" 
 Họ và tên: Trần Thị Sương 
 Chức vụ: Tổ phó chuyên môn 
 Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phú Thuỷ 
 Lệ Thuỷ, tháng 4 năm 2020 
 3
 I. PHẦN MỞ ĐẦU: 
 1.Lý do chọn sáng kiến 
 Trong các môn học ở tiểu học thì môn toán có vị trí rất quan trọng vì Toán 
với tư cách là một môn khoa học nghiên cứu một số mặt của thế giới thực, hệ 
thống kiến thức và phương pháp nhận thức cơ bản. Bậc tiểu học được coi là bậc 
học nền tảng của cả hệ thống giáo dục, trong đó lớp Một chính là phần móng của 
cái nền tảng ấy. Nền móng chắc thì mới đảm bảo cho phần kiến trúc bên trên được 
bền vững. Bởi vì môn toán ở lớp 1 mở đường cho trẻ đi vào thế giới diệu kì của 
Toán học, rồi mai đây các em lớn lên sẽ trở thành một bác sĩ giỏi, một nhà giáo, 
nhà khoa học, trở thành những người lao động sáng tạo trên mọi lĩnh vực đời sống, 
sản xuất. Là một giáo viên dạy lớp 1, tự bản thân tôi nhận thấy môn Toán là một 
trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt, nhất là học sinh lớp 1 lại càng 
quan trọng hơn. Môn Toán cung cấp những kiến thức cơ bản về số, những phép 
tính trong đại lượng và khái niệm cơ bản về hình học, bên cạnh đó nó còn góp phần 
vào phát triển tư duy, khả năng suy luận, phát triển ngôn ngữ, trau dồi trí nhớ, kích 
thích cho các em trí tưởng tượng, óc khám phá, hình thành nhân cách cho các em. 
Thấy được tầm quan trọng của môn Toán nên tôi đã đi sâu tìm hiểu, học hỏi và 
nghiên cứu ra những biện pháp mới để giảng dạy môn Toán thật tốt giúp học sinh 
chủ động tiếp thu môn Toán một cách nhẹ nhàng thông qua hoạt động học tập. Để 
“học mà chơi - chơi mà học”, đó cũng là nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu 
học nói chung và dạy học môn Toán nói riêng. Mong các em trở thành những con 
người có ích giúp cho “non sông Việt Nam trở nên tươi sáng hơn, dân tộc Việt 
Nam có thể sánh vai với các cường quộc năm châu” như trích thư của Bác Hồ 
muôn vàn kính yêu của chúng ta đã gửi lại. Chính vì vậy việc nâng cao chất lượng 
dạy và học ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp Một nói riêng luôn là vấn đề thời sự, 
nó được các cấp giáo dục từ Trung ương đến cơ sở hết sức quan tâm và đặt lên 
nhiệm vụ hàng đầu. Tuy nhiên, để nâng cao được chất lượng dạy và học thì ngoài 
việc áp dụng những quan điểm lý luận, những hướng dẫn mang tính định hướng về 
nội dung và phương pháp dạy - học của các nhà khoa học giáo dục, còn đòi hỏi 
người giáo viên trực tiếp đứng lớp luôn phải tự tìm tòi, nghiên cứu và sáng tạo để 
không ngừng cải tiến phương pháp dạy – học sao cho vừa phải phù hợp với đối 
tượng học sinh ơ từng vùng miền, từng lớp, từng thời điểm, vừa phải đạt được 
 4
những yêu cầu chung được đặt ra về mặt kiến thức. Việc cải tiến phương pháp dạy 
học càng đặc biệt cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Là một người giáo viên, bản 
thân tôi cũng luôn mong muốn góp những kinh nghiệm nhỏ bé của mình về kiến 
thức về phương pháp dạy – học của nền giáo dục nước nhà. Trong phạm vi nhỏ hẹp 
của đề tài này, tôi muốn đưa ra để trao đổi với các đồng nghiệp một số kinh nghiệm 
về “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn 
lớp một” nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Toán trong nhà trường. 
 2. Điểm mới của sáng kiến 
Qua đề tài này, tôi muốn đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng 
dạy học giải toán có lời văn lớp 1, góp phần nhỏ vào việc tìm ra phương pháp giúp 
giáo viên dạy môn Toán cho học sinh lớp 1 được tốt hơn. 
 Học sinh dễ dàng nhận biết về cấu tạo của một bài toán có lời văn lớp 1. Cách 
thực hiện các bước giải bài toán có lời văn: Đọc hiểu - phân tích - tóm tắt bài toán. 
Cách giải toán đơn về thêm (bớt) bằng một phép tính cộng (trừ). Trình bày bài giải 
gồm câu lời giải, phép tính, đáp số. Tìm lời giải phù hợp cho bài toán bằng nhiều 
cách khác nhau. 
 5
 II. PHẦN NỘI DUNG 
 1. Thực trạng việc dạy học giải toán có lời văn lớp một: 
 Trong chất lượng môn Toán ở lớp do tôi phụ trách nói riêng và trong toàn 
khối Một nói chung còn nhiều hạn chế. Các em thường xuyên sai ở một số điểm 
sau: Giải toán có lời văn còn nhầm lẫn hoặc chưa viết được câu lời giải. Theo tôi 
có thực trạng trên đây là do những nguyên nhân sau: 
 Giáo viên chưa thực sự nắm bắt được phương pháp giảng dạy để phát huy 
tính tích cực của học sinh. Trình độ học sinh không đồng đều: có em đã được học 
qua lớp Mẫu giáo, có em chưa bao giờ biết đến mặt chữ, sách vở trước khi vào lớp 
Một; có em chỉ dạy qua một lần, thậm chí chỉ nói sơ qua đã biết, nhưng cũng không 
ít học sinh giáo viên dạy đi dạy lại nhiều lần vẫn chưa hiểu hoặc hiểu rồi lại quên 
ngay. Xuất phát từ những vấn đề trên và trên cơ sở thực tiễn học sinh tiểu học, việc 
giải Toán của các em gặp nhiều khó khăn, nhiều em đọc bài toán không hiểu ý của 
bài toán yêu cầu gì, do đó các em hay bị giải sai. Là một giáo viên, tôi luôn luôn 
suy nghĩ mình phải làm gì để giúp học sinh giải toán có lời văn tốt đặc biệt là bài 
toán hợp, vậy để giúp học sinh làm tốt thao tác phân tích, tổng hợp bài toán, từ đó 
các em giải được bài toán đơn. Trên cơ sở giải được toán đơn các em sẽ giải được 
bài toán hợp bằng nhiều cách phân tích bài toán hợp thành bài toán đơn để giải, 
trong việc tìm kế hoạch giải toán có nhiều phương pháp nhưng quan trọng nhất, 
hay vận dụng nhất là phương pháp tổng hợp do vậy tôi quyết định chọn và nghiên 
cứu “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn lớp 
một” 
2. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời 
văn lớp một 
Trước hết, chúng ta cùng xác định một cách tổng quát về mục tiêu dạy – học 
giải bài toán có lời văn môn Toán ở lớp Một. Để học sinh có thể đạt được những 
yêu cầu đã đặt ra ở trên không phải là khó nhưng cũng hề dễ nếu giáo viên không 
có những cải tiến thích hợp về phương pháp hướng dẫn giải toán có lời văn cho học 
sinh lớp Một. Đó cũng chính là điều làm tôi luôn băn khoăn, trăn trở tìm cách để 
nâng cao chất lượng dạy – học, nâng dần trình độ tiếp thu của học sinh. Với thực tế 
kinh nghiệm giảng dạy lớp một nhiều năm liên tục, tôi đã có một số biện pháp để 
khi học xong lớp Một các em biết thực hiện giải bài toán có lời văn đạt kết quả cao, 
tôi đưa ra một số giải pháp sau: 
 6
 Biện pháp 1: Sử dụng đồ dùng trực quan dạy học giải toán có lời văn của 
học sinh lớp 1. 
Trong quá trình nghiên cứu, tôi có dự giờ của các giáo viên trong khối và 
tham khảo ý kiến của ban giám hiệu cho thấy: Trong giờ dạy Toán : Bài toán có lời 
văn, giáo viên thường ngại cho học sinh lấy đồ dùng học môn Toán không tập 
trung ngay vào việc sử dụng vì trong bộ thực hành học Toán có rất nhiều hình ảnh 
minh hoạ như cam, táo, chim, cá, . . . màu sắc đẹp nên học sinh rất thích dẫn đến 
hay nghịch đồ dùng. Phải mất nhiều thời gian ổn định tổ chức lớp giáo viên mới có 
thể tiếp tục bài giảng của mình hoặc có sử dụng nhưng sơ sài trong việc hướng dẫn 
học sinh đọc đề bài, tìm hiểu đề bài, quan sát hình minh hoạ, hướng dẫn tóm tắt bài 
toán. Giáo viên chỉ chú trọng đi sâu vào phần hướng dẫn học sinh trình bày và giải 
bài toán. Bên cạnh đó học sinh luyện giải toán trong bảng con chưa nhiều ,chưa 
nhận xét kĩ những lỗi sai của học sinh. Giáo viên chưa giúp đỡ kịp thời những học 
sinh học chậm tiến bộ. 
Tôi đã đưa ra một số các câu hỏi sau: 
 - Trong tiết dạy giải Toán có lời văn thường chú trọng những bước nào? Vì sao? 
- Thường sử dụng phương pháp nào trong tiết dạy Toán đó? 
- Trong quá trình dạy giải Toán có lời văn thường gặp những khó khăn gì? 
- Học sinh thường mắc những lỗi gì trong bài khi học giải Toán có lời văn? 
- Cần có cách nào để đổi mới phương pháp dạy học Toán? 
 Biện pháp 2. Khảo sát kĩ năng học giải Toán có lời văn của học sinh lớp 1. 
Tôi đã tìm hiểu và quyết định yêu cầu học sinh làm 1 số yêu cầu sau: 
 Trả lời các câu hỏi sau: 
- Em có thích học giải Toán có lời văn không? 
- Sau khi thầy cô hướng dẫn giải toán có lời văn em thấy mình có thể làm được bài 
không? 
- Khi giải bài toán có lời văn em thường mắc những lỗi gì? 
Kết quả: 
Thời gian 
Hs viết 
đúng câu 
lời giải 
HS viết 
đúng phép 
tính 
HS viết 
 đúng đáp số 
HS viết đúng 
cả 3 bước 
 Trên 
Trước khi thực 
hiện đề tài 
65% 65% 70% 
65% 
 7
 Biện pháp 3: Các giai đoạn chuẩn bị học giải toán có lời văn: 
 Giai đoạn 1: Quan sát tranh, nêu phép tính thích hợp. 
 Ở giai đoạn đầu tiên này học sinh được thường xuyên làm quen với dạng 
toán quan sát tranh nêu phép tính thích hợp. Tôi hiểu đó chính là yêu cầu: tập biểu 
thị tình huống trong tranh bằng 1 phép tính thích hợp. 
 Bài đầu tiên rất quan trọng nên tôi cho học sinh quan sát kĩ tranh trên màn 
hình hoặc vật thật để học sinh biết được” Có mấy quả bóng? Thêm mấy quả bóng? 
Hỏi có tất cả mấy quả bóng?”. Sau đó tôi giúp học sinh nêu thành bài toán đơn với 
1 phép tính cộng: “ Hà có 1 quả bóng. Bình có 2 quả bóng. Hỏi cả hai bạn có mấy 
quả bóng?”. Cho nhiều học sinh nêu lại bài toán theo ý hiểu của mình, không bắt 
buộc phải giống y nguyên bài toán mẫu của cô. 
 Tôi nhấn mạnh vào từ: “có, thêm, có tất cả” để học sinh dần hiểu được: “ 
thêm” có nghĩa là: “cộng” và cụm từ: “ có tất cả” để chắc chắn rằng chúng ta sẽ 
thực hiện viết phép tính cộng vào ô trống đó. Tôi cũng không áp đặt học sinh cứ 
phải nêu phép tính theo ý giáo viên mà có thể nêu: 
 1 + 2 = 3 hoặc 2 + 1 = 3 
 Tôi đã hướng dẫn học sinh làm theo đúng mục tiêu của dạng bài tập này là: 
Giúp học sinh hình thành kĩ năng biểu thị một tình huống của bài toán bằng một 
phép tính tương ứng với mỗi tranh vẽ. 
VD: Bài 5( b) . Viết phép tính thích hợp. 
Cho học sinh xem tranh, nêu bài toán: Có 1 con thỏ, 1 con thỏ nữa đi đến. 
Hỏi tất cả có mấy con thỏ? 
Học sinh có thể nêu: 
 Có 1 con thỏ, 1 con nữa đi đến. Hỏi có tất cả mấy con thỏ? 
Học sinh viết: 1 + 1 = 2 
 VD: Bài 4 (b) trang 63. Viết phép tính thích hợp 
 Có 5 con chim, bay đi 2 con. Hỏi còn lại mấy con chim? 
Học sinh viết phép tính: 5 - 2 = 3 
Có tất cả 5 con chim, có 3 con chim đậu trên cành. Hỏi có mấy con chim đã bay 
đi? 
VD: Học sinh viết phép tính: 5 - 3 =2 
1 + 2 = 3 
 8
 Có rất nhiều cách để nêu, giải bài, có nhiều kết quả đúng, tôi thường xuyên 
khuyến khích học sinh làm như vậy. nhưng với bức tranh của bài 4b trang 63. Tôi 
sẽ hướng dẫn để học sinh có thể viết: 
 5 – 2 = 3 hoặc 5 - 3 = 2 
 để phép tính phù hợp với tình huống của bài toán nêu ra. 
Như vậy qua giai đoạn 1 học sinh của tôi đã hình thành tốt kĩ năng khi làm dạng bài 
tập như trên. Đó là: Xem tranh vẽ. 
 Nêu bài toán bằng lời 
 Nêu câu trả lời 
 Điền phép tính thích hợp với tình huống trong tranh. 
Giai đoạn 2: Tuần 16: (Từ tiết 62 trang 87 đến hết tiết 83 trang 113) Từ giai 
đoạn này, học sinh không quan sát tranh để nêu phép tính thích hợp nữa mà chuyển 
sang: “ Viết phép tính thích hợp” dựa vào tóm tắt bài toán. 
Ví dụ: Bài 3( b) trang 90: Có : 7 lá cờ 
 Bớt đi: 2 lá cờ 
 Còn : . . .lá cờ? 
Tương tự như ở giai đoạn 1.Tôi tiếp tục cho học sinh đọc nhiều lần tóm tắt bài 
toán rồi căn cứ vào thuật ngữ: “Có, Bớt đi, còn” để tiếp tục hướng dẫn học sinh 
“bớt đi” và từ “còn” là chúng ta phải thực hiện phép tính trừ vào ô trống. 
 7 - 2 = 5 
Như vậy ở giai đoạn này học sinh đã quen dần với cách nêu bài toán, câu trả 
lời bằng miệng. Rèn luyện thành thạo kĩ năng này sẽ rất thuận lợi khi học sinh bước 
vào giai đoạn học: “ giải toán có lời văn” 
Giai đoạn 3: Từ (tiết 84: bài toán có lời văn) trang 115 đến cuối năm học sinh 
chính thức học, rèn luyện giải bài toán có lời văn. 
 Nhận biết cấu tạo bài toán có lời văn. 
Tiết 84: Bài toán có lời văn. Học sinh được học với đề toán chưa hoàn thiện. Tiếp 
tục sử dụng kĩ năng quan sát tranh, học sinh đã rất thành thạo ở giai đoạn 1 vậy nên 
hoàn thiện nốt đề bài toán là điều không khó đối với học sinh lớp tôi. Tiếp tục tôi 
giảng để học sinh nắm chắc một bài toán có lời văn ở lớp 1 gồm 2 phần: 
+ Phần cho biết ( Phần cho biết gồm 2 ý: Có . . .bạn, có thêm .bạn đang đi tới. 
Phần hỏi: Hỏi có tất cả bao nhiêu bạn?) 
 9
 Bài toán có lời văn còn thiếu số và câu hỏi: ( cái đã cho, cái cần tìm) 
 Gồm 4 bài toán có yêu cầu khác nhau. 
 VD: Bài 1 ( trang 115).Viết số thích hợp vào chỗ chấm để có bài toán. 
 Bài toán : Có bạn, có thêm bạn đang đi tới. Hỏi có tất cả bao nhiêu 
bạn ? 
Bài 2: 
 Bài toán : Có  con thỏ , có thêm  con thỏ đang chạy tới. Hỏi có tất cả bao 
nhiêu con thỏ ? 
 * Bài toán còn thiếu câu hỏi ( cái cần tìm) 
Bài 3 Viết tiếp câu hỏi để có bài toán. 
 Bài toán : Có 1 gà mẹ và có 7 gà con. 
 Hỏi .? 
 * Bài toán còn thiếu cả số cả câu hỏi ( cái đã cho và cái cần tìm) 
Bài 4. 
Bài toán : Có  con chim đậu trên cành, có thêm.con chim bay đến. 
 Hỏi .? 
 - Dạy dạng toán này tôi phải xác định làm thế nào giúp các em điền đủ được các 
dữ kiện (cái đã cho và cái cần tìm) còn thiếu của bài toán và bước đầu các em hiểu 
được bài toán có lời văn là phải đủ các dữ kiện; đâu là cái đã cho và đâu là cái cần 
tìm. 
Bước 1: GV đặt câu hỏi - HS trả lời và điền số còn thiếu vào chỗ chấm để có bài 
toán. Giáo viên kết hợp dùng phấn màu ghi số còn thiếu vào bài toán mẫu trên bảng 
lớp. 
Bước 2: Hướng dẫn các em xác định cái đã cho và cái cần tìm. (dữ kiện và yêu cầu 
bài toán). Dùng phấn màu gạch chân dữ kiện và từ quan trọng (tất cả) của bài toán. 
 Sau khi hoàn thành 4 bài toán giáo viên nên cho các em đọc lại và xác định 
bài 1 và bài 2 thiếu cái đã cho; bài 3 thiếu cái cần tìm; bài 4 thiếu cả cái đã cho và 
cái cần tìm. Qua đó giúp các em hiều được đây là dạng toán có lời văn phải có đủ 
dữ kiện. 
 10
 b.Quy trình giải toán có lời văn. 
 Gồm các bước: 
 - Tìm hiểu bài toán. 
 - Tóm tắt bài toán. 
 - Giải bài toán.( gồm 3 phần: câu lời giải, phép tính, đáp số). 
 Ví dụ: Dạy bài: Giải bài toán có lời văn 
Bài 1 trang 151: Lan gấp được 14 cái thuyền, Lan cho bạn 4 cái thuyền. Hỏi lan 
còn bao nhiêu cái thuyền? 
Bước 1: Tìm hiểu bài: Tôi yêu cầu học sinh 
 - Đọc bài toán. 
 - Đặt câu hỏi tìm hiểu bài. 
 + Bài toán cho biết gì? (Lan gấp được 14 cái thuyền ) 
 + Bài toán còn cho biết gì nữa? (Lan cho bạn 4 cái thuyền) 
 + Bài toán yêu cầu tìm gì? ( Lan còn lại bao nhiêu cái thuyền) 
 Tôi gạch chân dữ kiện, yêu cầu của bài toán. 
Bước 2: Tóm tắt bài toán. 
 Tôi hướng dẫn để học sinh hoàn thiện tóm tắt của bài toán. Lúc này học sinh chỉ 
cần dựa vào bài toán cho biết gì và bài toán hỏi gì là đã hoàn thiện tóm tắt. 
 Có : 14 cái thuyền 
 Cho bạn: 4 cái thuyền 
 Còn lại :  cái thuyền? 
 -Yêu cầu học sinh đọc lại tóm tắt. 
Bước 3: Giải bài toán. 
 Có thể lồng câu lời giải vào trong tóm tắt để dựa vào đó học sinh dễ viết câu 
lời giải hơn. Chẳng hạn dựa vào dòng cuối tóm tắt học sinh có thể viết ngay câu lời 
giải với nhiều cách khác nhau chứ không bắt buộc học sinh phải viết theo một kiểu. 
Tôi có thể hướng dẫn các em viết câu lời giải theo 1 số cách sau: 
Cách 1: Dựa vào câu hỏi của bài toán rồi bỏ bớt từ đầu (Hỏi) và cuối (bao nhiêu 
cái thuyền?) để có câu lời giải: “ Lan còn :” hoặc thêm từ là để có câu lời giải Lan 
còn số cái thuyền là:” 
Cách 2: Đưa từ “ cái thuyền” ở cuối câu hỏi lên đầu thay thế cho từ “Hỏi” và thêm 
từ Số (ở đầu câu), là ở cuối câu để có “ Số cái thuyền Lan còn lại là:” 
 11
Cách 3: Dựa vào dòng cuối cùng của câu tóm tắt coi đó là “từ khoá” của câu lời 
giải rồi thêm thắt chút ít. Vídụ: Từ dòng cuối của tóm tắt “ Lan còn bao nhiêu cái 
thuyền?”. Học sinh viết câu lời giải: Còn lại là:”. 
Cách 4: Giáo viên nêu miệng câu hỏi: “ Hỏi còn lại bao nhiêu cái thuyền?” để học 
sinh trả lời miệng: “ Lan còn lại là” rồi chèn phép tính vào để có cả bước giải (gồm 
câu lời giải và phép tính): 
 Lan còn lại là: 
 14 - 4 = 10 (cái thuyền) 
Cách 5: Sau khi học sinh tính xong: 14 - 4 = 10 (cái thuyền) 
 Giáo viên chỉ vào 10 rồi hỏi: “ 10 cái thuyền này là của ai? ” ( số cái thuyền 
của Lan còn lại). Từ câu trả lời của học sinh ta giúp các em chỉnh sửa thành câu lời 
giải: “ Số cái thuyền của Lan còn lại là”. Vậy là có rất nhiều câu lời giải khác nhau. 
Tiếp tục hướng dẫn học sinh viết các phép tính. 
- Tôi nêu tiếp: “Muốn biết Lan còn lại mấy cái thuyền ta làm tính gì? (tính trừ); 
Mấy cộng với mấy? (14 – 4 = 10). Tiếp tục tôi gợi ý để học sinh nêu tiếp “ 10 này 
là 10 cái thuyền) nên ta viết “ cái thuyền” vào dấu ngoặc đơn: 14 – 4 = 10 ( cái 
thuyền). Để bài toán đầy đủ các bước giáo viên hướng dẫn các em viết đáp số. 
Không phải ngay từ đầu học sinh đã quen với cách giải này, để giúp học sinh 
nắm vững các bước giải tương tự để học sinh được luyện tập thành thạo. Đối với 
các bài toán luyện tập chung nhằm củng cố kiến thức về giải giải toán có lời văn. 
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh vận dụng mô hình trường học mới mức 1. Tổ 
chức cho học sinh hoạt động nhóm, nhóm tưởng điều hành nhóm đọc, phân tích bài 
toán theo nhóm và thực hành giải bài toán cá nhân. Sau hoạt động cá nhân, chia sẻ 
cặp đôi và nhóm huy động kết quả chung thống nhất kết quả và hoạt động chung 
cả lớp. 
 12
 III. PHẦN KẾT LUẬN 
 1. Ý nghĩa, phạm vi áp dụng của sáng kiến. 
 Để có được kinh nghiệm dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1, người 
giáo viên phải dày công nghiên cứu tài liệu và theo dõi HS qua quá trình dạy học, 
nắm bất được điểm yếu của HS để tập trung khắc phục. Có như vậy mới đạt được 
đích của việc đổi mới phương pháp dạy học. 
Mặt khác, giáo viên tạo bầu không khí vui tươi, sôi nổi để học sinh luôn được: 
Học mà chơi - chơi mà học. Như vậy trẻ sẽ nhớ lâu, làm đúng, làm nhanh những 
bài học trên lớp. Người giáo viên càng vận dụng linh hoạt, sáng tạo, sử dụng các 
phương pháp dạy học thích hợp, các hình thức tổ chức dạy học và hấp dẫn phù hợp 
với từng đối tượng học sinh, gây hứng thú tích cực học tập cho các em. Tạo điều 
kiện thuận lợi cho các em chủ động sáng tạo vận dụng hết khả năng lực trí tuệ của 
mình khi học toán. 
 Giáo viên cần có sự phối hợp hài hoà các phương pháp dạy học mới, tạo cho 
học sinh tham gia vào bài học bằng nhiều cách và nhiều mức độ khác nhau. 
 Kết quả thực hiện: 
Thời gian 
Hs viết 
đúng câu lời 
giải 
HS viết 
 đúng phép 
tính 
HS viết đúng 
đáp số 
HS viết đúng 
cả 3 bước 
 trên 
Sau khi 
thực hiện đề tài 
98% 100% 98% 
 98% 
Tuy nhiên việc làm đó không chỉ dừng lại một thời gian nhất định mà còn là 
một quá trình rèn luyện lâu dài. Bản thân tôi tin tưởng rằng với các giải pháp này 
chất lượng và hiệu quả dạy học không những đối với lớp 1 mà còn đối với lớp học 
bậc tiểu học ngày càng được nâng cao hơn, góp phần vào việc đổi mới phương 
pháp dạy học trong giai đoạn mới hiện nay. 
 2. Những kiến nghị, đề xuất. 
* Về phía giáo viên: 
- Mỗi giáo viên phải biết sử dụng và lựa chọn linh hoạt các phương pháp , hình 
thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình. 
 13
- Thường xuyên quan tâm , nhắc nhở , ân cần dạy bảo và có biện pháp giáo dục phù 
hợp với các em. 
 2. Về phía phụ huynh: 
- Thường xuyên quan tâm đến việc học của con em mình. Phối hợp chặt chẽ 
với giáo viên để tìm ra biện pháp giáo dục học sinh tốt nhất. 
 Trên đây là ý kiến của bản thân về Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng 
dạy học giải toán có lời văn lớp một”, rất mong bạn đọc đóng góp ý kiến. 
 Xin chân thành cảm ơn! 

Tài liệu đính kèm:

  • pdfsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_chat_lu.pdf