Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Việt Lớp 1 phát huy tính tích cực chủ động của học sinh

Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
PHÒNG GD-ĐT YÊN LẠC
TRƯỜNG TH HỒNG PHƯƠNG
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ 
ĐỔI MỚI PPDH MÔN TIẾNG VIỆT LỚP 1
 PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CHỦ ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Bài dạy: Đầm sen
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
 Năm học 2010 – 2011 – năm học được xác định: “tiếp tục đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục”. Năm học đầu tiên thực hiện Nghị quyết đại hội Đảng các cấp nhiệm kì 2011 – 2015. Muốn vậy ngành GD – ĐT phải tiếp tục thực hiện triệt để đổi mới toàn diện và đồng bộ đ ể nâng cao chất lượng dạy – học. Một trong những đổi mới cơ bản quan trọng của ngành giáo dục hiện nay là đổi mới PP dạy học, áp dụng những phương pháp DH tích cực nhằm phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tìm tòi ra cái mới của HS, từ đó HS có năng lực tư duy sáng tạo, tự giải quyết vấn đề trở thành những con người có bản lĩnh, dÔ thích nghi với thực tiễn cuộc sống.
 H¬n n÷a, lớp 1 được coi là nền móng cña cấp tiÓu học, nó đóng một vai trò hết sức quan trọng trong qu¸ tr×nh nhËn thøc cña häc sinh khi häc phæ th«ng. Vì vậy PPDH đối với khối lớp này cµng cần được quan tâm ®ặc biệt là môn Tiếng Việt lớp 1 để làm cơ sở nâng cao chất lượng và hiệu quả GD toàn diện cho HS vµ gióp c¸c em học tốt các môn học, lớp học tiếp theo.
 MÆt kh¸c, trong nhiều năm qua, ngµnh GD cũng đã triÓn khai chỉ đạo ®æi míi PPDH để nâng cao chất lượng và hiệu quả GD. Song việc tiếp cận đổi mới PPDH của nhiều giáo viên còn hạn chế. Giáo viên vẫn lệ thuộc vào khuôn mẫu có sẵn, làm HS học tập thụ động, dập khuôn, máy móc chưa phát huy tính tích cực, chủ đọng, sáng tạo. Cô thÓ một số em đọc, viết còn chậm nên ảnh hưởng nhiều đến 
Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
các môn học khác. Đặc biệt một số em lớp 1 đọc còn ngọng dẫn đến viết sai chính tả ở các lỗi sau: l – n, các dấu ‘?’, dấu ‘~’, dấu ‘.’. Chưa phân biệt được: ch – tr; x – s; d - gi – r. Viết nhầm ở các chữ có vần uôn – uông; uôm – uôn. Các chữ có vần khó như: uya – uyên; uyêt. Việc đọc ngắt, nghỉ hơi đúng chỗ, đọc hiểu bài tập đọc còn hạn chế
. Víi nh÷ng lÝ do trªn, viÖc ®æi míi PPDH trong mçi tiÕt häc lu«n lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi mçi gi¸o viªn, mçi nhµ tr­êng gãp phÇn thùc hiÖn tèt môc tiªu gi¸o dôc tiÓu häc
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A. Nh÷ng gi¶i pháp thực hiện ®æi míi khi dạy môn Tập đọc líp 1:
1. Cần nắm vững nội dung, yêu cầu, kiến thức cơ bản của ph©n môn Tập đọc.
 * Với HS lớp 1: Chương trình môn Tiếng Việt được coi trọng đồng thời cả 4 kỹ năng: Nghe, nói, đọc, viết. Trong đó coi trọng hơn về kỹ năng đọc và viết.
 * Yêu cầu các em: 
 - Đọc thành tiếng: 
 + Biết cầm sách đọc đúng tư thế.
 + Đọc đúng và đọc trơn tiếng: Đọc liền từ, cụm từ và câu. Biết ngắt, nghỉ hơi đúng chỗ.
 - Đọc hiểu: Hiểu nghĩa các từ thông thường, hiểu được ý diễn đạt trong câu.
 - Học thuộc lòng một số bài thơ, ca dao trong SGK
 - Đọc to vừa phải, rõ ràng
 - Trả lời câu hỏi rõ ràng, thành câu
 - Biết đặt và trả lời câu hỏi lựa chọn về đối tượng
2. Cần sö dông hiÖu qu¶ các hình thức tổ chức dạy học tập đọc cho HS
 Nội dung và phương pháp tổ chức DH bao giờ cũng gắn bó với nhau. Mỗi nội dung cần đòi hỏi một hình thức tổ chức dạy học thích hợp, không có một hình thức tổ chức dạy học là tối ưu nên GV cần biết kết hợp giữa các hình thức tổ chức 
Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
dạy học sao cho phù hợp với từng bài dạy, từng bước dạy. Các kỹ năng giao tiếp không thể phát triển được bằng con đường thụ động mà phải được hoạt động, bộc lộ mình và phát triển. Trong mỗi HS đều được tham gia vào hoạt động, đều được bộc lộ mình.
 Các h×nh thức tổ chức dạy học có thể thay đổi túy theo đặc điểm của tiết học, phần học, bài học
 - Có thể học theo lớp
 - Học theo cặp đôi, nhóm, tổ
 - Học cá nhân
 Việc phối hợp các hình thức tổ chức học tập tọa điều kiện cho toàn thể HS được tham gia hoạt động, được bày tỏ ý kiến, tự tin hơn, biết tự đánh giá mình và đánh giá bạn.
3. CÇn sö dông hiÖu qu¶ c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc tr­ng cña m«n TiÕng ViÖt: PP trùc quan, PP trß ch¬i häc tËp, PP c¸ thÓ ho¸ s¶n phÈm cña häc sinh, PP cïng tham gia, PP luyÖn tËp thùc hµnh, PP ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, PP ®ãng vai ®Æc biÖt lµ c¸c PP: PP luyÖn tËp theo mÉu, PP ph©n tÝch ng«n ng÷, PP thùc hµnh giao tiÕp..
4.Cần coi trọng việc rèn đọc
 Hoạt động đọc là một hoạt động ngôn ngữ, là quá trình chuyển dạng hình thức từ chữ viết sang lời nói có âm thanh (đó là đọc thầm). Cũng có trường hợp không có hình thức chữ viết trước mắt (đó là đọc thuộc lòng). Vậy đọc là một công cụ lao động để tiếp xúc với tác phẩm là một cách trò truyện với tác phẩm. Ở lớp 1 yêu cầu đọc phải chú trọng hơn vì thời lượng học tập đọc chỉ có vài tuần cuối năm học nên GV cần phải®Æc biÖt quan t©m.
 - Việc đọc mẫu của GV phải chuẩn nhằm hướng dẫn gợi ý, tạo cảm hứng, gây cảm xúc để HS nhận xét tự tìm ra cách đọc.
- Luyện đọc thành tiếng, đọc trơn câu, ngắt nghỉ hơi đúng dấu câu.
- GV nắm được các lỗi của HS nhầm lẫn để sửa sai cho HS đọc từng câu, bài.
Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
Hướng dẫn HS cách phát âm để phân biệt các âm dễ lẫn hoặc các dấu thanh ‘?’, ‘.’, ‘~’ trong bài đọc, đọc theo yêu cầu không được lướt, đọc bằng mắt, bỏ thói quen đọc thầm; hướng dẫn HS nên dùng mắt để đọc, không nên dùng tay chỉ.
- Luyện đọc trôi chảy
 Hướng dẫn HS đọc ngắt, nghỉ hơi đúng dấu câu. Đối với các câu văn dài GV hướng dẫn ngắt các cụm từ. Biết cách đọc để khỏi bị ngắt quãng giữa các âm tiết
5. Đổi mới hệ thống câu hỏi và hướng dẫn tìm hiểu bài
- Xác định từ ngữ cần tìm hiểu. Có thể giải nghĩa đơn giản, cụ thể hoặc sử dụng đồ dùng, vật thật để mô tả diễn đạt từ đó hoặc dùng cử chỉ, điệu bộ, động tác.
* HD ôn vần
 GV đưa ra những câu hỏi ngắn gọn, cụ thể từ ngữ dùng phải rõ ràng.
* HD HS tìm hiểu nội dung bài
 - Tránh đặt câu hỏi khai thác nội dung bài quá dài. Căn cứ vào các câu hỏi SGK có thể chẻ nhỏ ra để HS dễ trả lời.
 - Bằng nhiều hình thức tổ chức khác nhau GV tạo điều kiện cho HS luyện tập một cách tích cực trả lời câu hỏi, trao đổi ý kiến, báo cáo kết quả.
 - Trong quá trình tìm hiểu bài GV hướng dẫn cho HS cách trả lời câu hỏi, cách diễn đạt thành câu rõ ràng, ngắn gọn.
B. Vận dụng vào bài dạy: Bài tập đọc: ĐẦM SEN
I. Yêu cầu: 1. Đọc 
 - HS đọc trơn được cả bài
 - Phát âm đúng các tiếng từ khó HS đưa ra.
 - Nghỉ hơi đúng sau dấu chấm, dấu phảy
2. Ôn các vần en, oen
 - Tìm được tiếng trong bài có vần en
 - Tìm được tiếng ngoài bài có vần en, oen.
 - Nói được câu chứa tiếng có vần en hoặc oen
3. Hiểu được các từ ngữ: đài sen, nhị, thanh khiết, ngan ngát
Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
II. Phương pháp – phương tiện:
 PP chủ yếu: Trực quan, đàm thoại, gợi mở
 Nêu vấn đề, giảng giải, phân tích, luyện tập, thực hành
 Phương tiện: Giáo án, SGK, màn chiếu
III. Các hoạt động dạy - học:
1. Ổn định tổ chức: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 4 – 5 phút
3. Bài mới: 30 phút
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
Hoạt động 2: HD HS luyện dọc
a. Đọc mẫu: Giọng chậm rãi, khoan thai
b. Luyện đọc:
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
-Dùng PP gợi mở, nêu vấn đề HD HS t×m ra c¸c tõ khã ®äc vµ luyÖn ®äc
-Dùng PP nêu vấn đề, PP giảng giải HD HS t×m hiÓu nghÜa c¸c tõ
-Dùng PP luyÖn tËp thùc hµnh, luyÖn tËp theo mÉu ®Ó luyÖn cho HS ®äc c©u, ®o¹n, bµi.
C, Ôn các vần en, oen
Tìm tiếng trong bài có vần en
-PP gợi mở, nêu vấn đề, phân tích ng«n
-HS tìm và luyện đọc từ: xanh mát, cánh hoa, xoè ra, ngan ngát, thanh khiết.
-Giải nghĩa từ: đài sen, nhị, thanh khiết, ngan ngát
-Luyện đọc câu, mỗi HS đọc 1 câu theo hình thức đọc nối tiếp cho đến hết bài.
-Luyện đọc đoạn, bài 
-Mỗi HS đọc 1 đoạn
-Nhiều HS được đọc
-Thi đọc bài
-Đọc đồng thanh
-HS tìm được tiếng trong bài: sen, ven, chen 
Chuyªn ®Ò §MPP d¹yTËp ®äc líp 1 -Tr­êng TiÓu häc Hång Ph­¬ng
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
ng÷
* Tìm tiếng ngoài bài có vần en, oen
- PP gợi mở nêu vấn đề
*Nói câu chứa tiếng có vần en hoặc oen
-PP trực quan, gợi mở, nêu vấn đề, thùc hµnh gio tiÕp
-HS phân tích tiếng: sen, ven, chen
-Hs nói tiếng có vần en, oen
-HS thi nói câu chứa tiếng có vần en, oen
4. Củng cố, dặn dò:
 GV tóm tắt nội dung bài, HD về quan sát Đầm sen.
PHẦN III. KẾT LUẬN
 B­íc sang thËp niªn thø hai cña thÕ kØ XXI, nh©n lo¹i ®ang b­íc vµo nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, thÕ giíi ®· chuyÓn sang thêi k× kinh tÕ tri thøc nªn vÊn ®Ò hiÖn ®¹i ho¸ GD, d¹y häc theo lèi míi ®· trë thµnh v¸n ®Ò quan t©m kh«ng chØ trªn b×nh diÖn quèc gia mµ lµ cña mäi quèc gia trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi, phôc vô c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi.
 §æi míi PPDH ®· vµ ®ang trë thµnh b¾t buéc ë tÊt c¶ c¸c tr­êng häc trªn ®Êt ViÖt. C¸c gi¶i ph¸p chóng t«i ®óc rót ®­îc qua thùc tÕ ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng tr©n träng: c¸c giê häc lu«n nhÑ nhµng – tù nhiªn – hiÖu qu¶. GV thùc sù ®· trë thµnh ng­êi h­íng dÉn, trë thµnh cè vÊn, träng tµi khoa häc ®Ó HS ®­îc chñ ®éng t×m tßi, kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ra tri thøc míi, tÝch cùc cïng b¹n bÌ rÌn luyÖn kÜ n¨ng, kÜ x¶o, cã niÒm tin, niÒm vui høng thó khi ®Õn tr­êng, ®Õn líp.
 §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, kh«ng Ýt khã kh¨n,®ßi hái mçi GV ph¶i kiªn tr×, bÒn bØ vµ cã quyÕt t©m cao, ®ßi hái c¸c cÊp qu¶n lÝ ph¶i quan t©m triÖt ®Ó, ®Çu t­ thÝch ®¸ng vµ cã sù ®¸nh gi¸ nghiªm tóc, chÝnh x¸c ®Ó chØ ®¹o c«ng t¸c ®æi míi PPDH ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u, ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho c«ng t¸c d¹y häc.
 §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc thùc hiÖn tèt ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i g­¬ng mÆt míi, søc sèng míi cho GD tiÓu häc.
 Xin chân thành cảm ơn!
 Người viết 
 Nguyễn Thị Phúc