SKKN Ứng dụng dạy học dự án bài tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy tại trường THPT Nghi Lộc 5

áo và những thành viên trong lớp, trong cộng đồng để giải quyết vấn đề, hiểu sâu nội dung hơn. Các phƣơng tiện kỹ thuật cũng đƣợc sử dụng để hỗ trợ việc học. Trong quá trình thực hiện dự án có thể vận dụng nhiều cách đánh giá khác nhau để giúp học sinh tạo ra những sản phẩm có chất lƣợng. Những đặc điểm của bài học đƣợc thiết kế theo dự án một cách hiệu quả Có rất nhiều kiểu dự án đƣợc tiến hành trong lớp học. Một dự án đƣợc coi là hiệu quả khi nó đạt đƣợc sự cân bằng giữa khả năng thực hiện của học sinh với ý đồ thiết kế của giáo viên, chỉ rõ những công việc học sinh cần làm.
Các bước học theo dự án
Bƣớc 1: Lựa chọn chủ đề
Giáo viên tìm hiểu chủ đề học sinh quan tâm để tạo cơ sở cho cả lớp tham gia tích cực vào một chủ đề trong một khoảng thời gian đủ dài. Việc hỏi các học sinh các câu hỏi khai thác những chủ đề mà học sinh quan tâm có lẽ là cách tốt nhất để chọn một chủ đề thú vị với các em. Nhƣng trƣớc khi giáo viên có thể đƣa ra ý kiến về chủ đề, việc quan trọng là học sinh có cơ hội tham gia vào quá trình lựa chọn và đƣợc khuyến khích để tích cực tham gia.
Bƣớc 2: Lập kế hoạch
Là bƣớc” thƣơng thảo” học sinh sẽ động não về các yếu tố cần giải quyết trong chủ đề. Học sinh có thắc mắc gì ? học sinh muốn tìm hiểu gì về chủ đề ? học sinh có thể làm gì với chủ đề này? Trong bƣớc này học sinh và giáo viên sẽ hình thành các câu hỏi cụ thể phân công và thống nhất nhiệm vụ.
Bƣớc 3: Thu thập thông tin
Bƣớc này hay còn gọi là “thu thập tài liệu” học sinh sẽ bắt đầu tìm câu trả lời cho câu hỏi nghiên cứu. Việc tập hợp các số các hoạt động: nghiên cứu khảo sát thực tế, tìm tài liệu, phỏng vấn, tìm hiểu và khám phá các tài liệu khác... Trong bƣớc này giáo viên có thể hỗ trợ để học sinh khai thác sâu các yếu tố cho dự án, giúp học sinh có cách tiếp cận sâu hơn với dự án.
Bƣớc 4: Xử lý thông tin
Bƣớc này học sinh sẽ xử lý các tài liệu thu thập đƣợc. Bƣớc này đƣợc gọi là bƣớc “phát triển”. Học sinh sẽ kết hợp với các yếu tố, giải nghĩa các yếu tố đơn lẻ và cái nhìn toàn cảnh về những gì đã khám phá và tìm hiểu. Sự phát triển của dự án cũng có thể đƣợc đánh giá nhiều cách, không chỉ dƣới dạng các báo cáo viết, mà có thể là các bài báo, ảnh, hoặc các sản phẩm kèm nhận xét...
Bƣớc 5: Trình bày kết quả
Học sinh sẽ trình bày kết quả công việc của mình. Đây là giai đoạn quan
trọng trong hoạt động dự án. Việc học sinh cảm thấy tự hào với kết quả của mình có ý nghĩa quan trọng giúp các em tự nhận thức năng lực của bản thân mình, đồng thời giúp áp dụng những điều đã học vào thực tế.
Các hình thức báo cáo thực hiện theo nhiều cách khác nhau: triển lãm, thuyết trình, góc trƣng bày trong lớp, múa rối, tác phẩm nghệ thuật...
Bƣớc 6: Đánh giá kết quả
Học sinh sẽ nhìn lại những hoạt động đã thực hiện và đánh giá lẫn nhau. Mỗi cá nhân đều có cơ hội phát triển năng lực, tài năng của mình vì các em đều nhận đƣợc cơ hội nhƣ nhau để rèn luyện. Đó là lý do bƣớc báo cáo trở thành bƣớc quan trọng và sôi nổi, mỗi nhóm đều đƣợc tạo cơ hội để bộc lộ năng lực cá nhân, thực hiện những gì các em có thể làm đƣợc và tự hào về thành quả của mình. Do đó, học tập trở thành một phần của những trải nghiệm thú vị.
CƠ SỞ THỰC TIỄN
Thực tiễn về nội dung chƣơng trình
Nội dung bài đƣợc xây dựng trên cơ sở các quan điểm, chủ trƣơng đƣờng lối của Đảng, pháp luật Nhà nƣớc về phòng chống ma túy. Và nội dung bài đƣợc xây dựng dựa trên nền tảng lý luận và thực tiễn liên quan đến các vấn đề ma túy, tác hại của ma túy, nguyên nhân nghiện ma túy, trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy...
Nội dung bài với thời lƣợng 4 tiết, mỗi tiết 45 phút xác định rõ các phẩm chất, năng lực có thể hình thành và phát triển ở học sinh khối 10 qua nội dung học: một mặt nội dung căn cứ vào yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực làm cơ sở và xuất phát điểm để lựa chọn nội dung truyền đạt; mặt khác nội dung hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực cốt lõi cho học sinh khối 10 thông qua việc hƣớng dẫn học sinh tiếp thu, vận dụng nội dung khái niệm ma túy, tác hại của ma túy, nguyên nhân nghiện ma túy, trách nhiệm cũng nhƣ kỹ năng của học sinh trong phòng chống ma túy... vào thực tiễn.
Nội dung xác định lƣợng kiến thức đƣợc học sẽ đƣợc, luyện tập, vận dụng có hiệu quả để phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Giúp học sinh thấy đƣợc trách nhiệm trong trách nhiệm trong công tác phòng chống ma túy, thấy đƣợc những kỹ năng cơ bản khi có ngƣời lôi kéo, rủ rê sử dụng chất ma túy...
Thực trạng về giáo viên
Môn học GDQP - AN là môn học kết kiến thức quân sự, dân sự mà trong khi đó giáo viên giảng dạy lại là giáo viên ghép môn từ môn Thể dục, Lịch sử, Công dân... Việc phải thực hiện hai nhiệm vụ cùng một lúc khiến cho nhiều giáo viên gặp khó khăn và ngại nghiên cứu.
Nhiều giáo viên đang dạy theo phƣơng pháp truyền thống đang truyền tải kiến thức theo một chiều, không thay đổi phƣơng pháp, các bài lý thuyết nội dung nhiều và lại liên quan đến lịch sử, địa lý, công dân... dẫn đến giờ học kém sôi nổi, hứng thú, hấp dẫn đƣợc học sinh. Không giao nội dung về cho học sinh chuẩn bị
nghiên cứu bài
Số lƣợng giáo viên quốc phòng đƣợc chuẩn hóa theo yêu cầu của Bộ, Sở, các ban ngành chƣa cao, nhiều giáo viên chỉ chuẩn hóa trên hồ sơ, thực tế họ không quan tâm đến chất lƣợng giảng dạy.
Đại đa số giáo viên nghỉ môn quốc phòng là môn học phụ nên cũng là yếu tố ảnh hƣởng đến tâm lý giáo viên dạy, và giáo viên dạy vô tình cũng xem nhẹ môn mình đang dạy nên cũng không quan tâm đến chất lƣợng dạy học.
Thực trạng về học sinh
Do tƣ tƣởng học sinh xem môn học này là môn phụ nên không tích cực học dẫn tới kết quả học tập chƣa cao nhƣ: không học bài cũ, không chuẩn bị bài trƣớc khi đến lớp, không tập trung chú ý, chán học,
Phần lớn học sinh, phụ huynh luôn chọn môn học nhƣ Toán, Lý, Hóa, Văn, Anh... học để thi tốt nghiệp và đại học, chứ học môn quốc phòng mang hình thức đối phó.
Sự yêu thích môn học ảnh hƣởng trực tiếp đến sự nhận thức của đại đa số học sinh. Sau khi học xong kiến thức vừa học hầu nhƣ các em không nhập tâm, không vận dụng đƣợc nhiều trong kiểm tra và thực tiễn cuộc sống.
Thực trạng về cơ sở vật chất
Là môn GDQP - AN mang tính chất đặc thù của bài học, một số loại là trang thiết bị vũ khí cấp và nhà trƣờng mua bổ sung song vẫn chƣa đáp ứng đƣợc đầy đủ thiết bị dạy. Trong đó các bài lý thuyết giáo viên phải tự tìm hiểu thêm tranh ảnh, bản đồ để dạy. Hệ thống máy chiếu cũng đang còn hạn chế chƣa đáp ứng kịp việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy và học...
2.5 . Thực trạng tệ nạn ma túy địa phƣơng
Trƣớc vấn nạn ma túy trên thế giới và tại Việt Nam đang ngày càng diễn biến phức tạp, sự trẻ hóa về độ tuổi ngƣời sử dụng ma túy cũng nhƣ sự gia tăng tỷ lệ nữ giới trong số lƣợng ngƣời sử dụng ma túy, trong những năm gân đây đã và đang là thách thức với cả nhân loại. Tại Nghệ An, với đặc thù là một tỉnh có diện tích rộng lớn, địa hình đồi núi phức tạp, những năm qua, công tác phòng, chống ma túy gặp rất nhiều khó khăn. Trên địa bàn, có tình trạng học sinh sử dụng ma túy và cá biệt có cả những trƣờng hợp giáo viên ở vùng sâu, vùng xa tham gia vào việc buôn bán, vận chuyển ma túy.Là địa bàn hoạt động sản xuất trái phép chất ma túy phức tạp, là địa bàn thẩm lậu, mua bán ma túy lớn (với đặc điểm là tỉnh có đƣờng biên giới dài (419,5 km) tiếp giáp với 3 tỉnh nƣớc CHDCND Lào mà nƣớc bạn Lào nằm trong khu vực “tam giác vàng” đƣợc xem là “công xƣởng vàng đen” có sản lƣợng thuốc phiện lớn nhất Đông Nam Á), là địa bàn trung chuyển ma túy lớn (sau khi ma túy đƣợc mua bán, thẩm lậu vào Nghệ An, một phần lớn đƣợc chuyển đi các địa phƣơng khác trong cả nƣớc để tiêu thụ), là địa bàn tiêu thụ ma túy lớn(qua khảo sát, đến nay 100% đơn vị huyện, thành, thị đều đã có ma túy xâm nhập nhƣng tính chất phức tạp và mức độ xâm nhập khác nhau. Số ngƣời nghiện ma túy trên
địa bàn toàn tỉnh còn nhiều, có xu hƣớng tăng). Và huyện Nghi Lộc nơi trƣờng đóng nằm trong địa bàn tỉnh Nghệ An có nhiều tuyến đƣờng liên tỉnh, liên huyện chạy qua, có nhiều khu công nghiệp đóng trên địa bàn là điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nhƣng đây cũng chính là môi trƣờng để các đối tƣợng ma túy lợi dụng để hoạt động, dễ phát sinh, phát triển. Những năm gần đây, tệ nạn ma túy trên địa bàn huyện có chiều hƣớng phức tạp, số lƣợng ngƣời nghiện mới và số vụ việc bị phát hiện liên quan đến ma túy có chiều hƣớng gia tăng.
Đặc biệt, trong thời gian gần đây bọn tội phạm ma túy đã len lỏi tìm mọi thủ đoạn để dụ dỗ, mua chuộc, thậm chí khống chế các em học sinh đang học tập tại các trƣờng phổ thông, thậm chí là học sinh THCS đến bậc tiểu học cũng nhƣ mầm non,... trên địa bàn tỉnh tham gia vào việc vận chuyển, mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy nhằm tránh sự chú ý của cơ quan chức năng, tăng lƣợng tiêu thủ vì lợi nhuận, thủ thuật dƣới nhiều loại ma túy “trá hình” để qua mắt cả phụ huynh và học sinh. Thực trạng này đã và đang gây không ít hoang mang, lo lắng cho các bậc phụ huynh và nhà trƣờng.Trƣớc thực trạng trên, đòi hỏi các sở, ban, ngành, cơ quan chức năng, các cấp chính quyền, đoàn thể,.... tại các địa phƣơng trong tỉnh cần có những biện pháp kiên quyết để đấu tranh ngăn chặn kịp thời, hiệu quả. Đặc biệt, nhà trƣờng cần quan tâm lồng ghép những kiến thức pháp luật, đặc biệt là kiến thức pháp luật về ma túy vào trong chƣơng trình học tập để các em thấy đƣợc hiểm họa và tác hại của việc sử dụng ma túy đối với sức khỏe, tinh thần, nhân cách con ngƣời. Từ đó nâng cao ý thức phòng ngừa, tránh xa ma túy, góp phần giảm tệ nạn ma túy trong đời sống xã hội nói chung và trong học đƣờng nói riêng, tạo môi trƣờng học tập an toàn, lành mạnh.
ỨNG DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN
Quy trình tổ chức cho học sinh học theo dự án bài tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy
Để thuận lợi trong việc tổ chức các hoạt động dạy học theo dự án với 6 bƣớc đƣợc gói lại thành 3 bƣớc chính:
Bƣớc 1: Lập kế hoạch
* Mục tiêu:
Nêu và lựa chọn đƣợc chủ đề cho dự án
Xây dựng đƣợc tiểu chủ đề của dự án
Lập đƣợc kế hoạch nhiệm vụ cho từng nội dung dự án
*Kỹ năng: