SKKN Sử dụng phương pháp lớp học đảo ngược nhằm nâng cao kỹ năng cho học sinh trong dạy học trực tuyến môn Giáo dục công dân cấp Trung học Phổ thông

iệu đã được gửi đến các nhà trường, thầy cô. Tài liệu này 
không chỉ có các bài hướng dẫn, mà trong đó, có cả video clip cụ thể, hướng dẫn 
thầy cô sử dụng công nghệ thông tin, từ việc tổ chức bài học như thế nào, xây dựng 
các video bài giảng hỗ trợ ra sao, giao cho học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập 
như thế nào để trước giờ dạy trực tuyến, các em đã có sản phẩm thảo luận, mục 
đích r t ngắn thời gian ngồi trong lớp học ảo, tương tác trực tiếp với thầy cô, bạn 
bè để giờ học hiệu quả, tích cực hơn, không bê nguyên bài học, thời khóa biểu học 
trực tiếp sang học trực tuyến. Hiện nay, các thầy, cô giáo sử dụng phổ biến các 
phần mềm hội họp trực tuyến để dạy trên Internett, ví dụ như: Zoom, Microsoft 
Team, Google meet, K12 online Có rất nhiều phần mềm được sử dụng hiện nay, 
nhưng đa số đều không bám sát sách giáo khoa, đặc biệt là chương trình giáo dục 
phổ thông 2018. Có thể nói rằng trong thời gian ngắn các nhà trường và thầy cô 
giáo đã tiếp cận nhanh chóng với công nghệ dạy học trực tuyến, nhất là các công 
nghệ nước ngoài nổi bật như Zoom, Google Meet. Ưu điểm là vẫn đảm bảo việc 
dạy học diễn ra xuyên suốt, không để việc ngừng đến trường mà dừng việc học. 
Các sản phẩm này chất lượng khá tốt, từ hình ảnh, nghe nhìn, đến các tính năng cơ 
bản như chia sẻ màn hình, trò chuyện đều được thực hiện dễ dàng. Tuy nhiên về 
công nghệ cho dạy và học trực tuyến tuy còn không ít khó khăn, nhất là hệ thống 
18 
đường truyền mạng, nhưng c ng đã cơ bản được khắc phục và dần đi vào ổn định. 
Qua thống kê từ các trường, các đơn vị trong tỉnh cho thấy, có 100% học sinh khối 
lớp 10, 11 và lớp 12 đã đủ điều kiện và học tập trực tuyến; có 98% học sinh trung 
học phổ thông đã tham gia học trực tuyến. Với những học sinh không có thiết bị 
học trực tuyến, đã có nhiều giải pháp bằng việc vận động hỗ trợ máy tính, chương 
trình “Sóng và máy tính cho em”, giáo viên gửi phiếu học tập đến cho học sinh, 
2.1. Thực trạng của việc học sinh học trực tuyến hiện nay 
Năm học 2021-2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương tăng cường dạy 
học trực tuyến ở những vùng có Covid-19. Riêng ở tỉnh Nghệ An hiện nay c ng 
đang thực hiện 2 phương án: Dạy học trực tiếp (như lâu nay) và dạy học trực tuyến 
cho những địa phương chưa an toàn dịch bệnh. Với phương châm “tạm dừng đến 
trường, không dừng việc học”, học sinh các cấp học đã được tiếp cận với kiến 
thức, với thầy cô qua môi trường mạng. Dạy học từ xa đã được triển khai từ lâu 
nhưng làm bài bản, rộng khắp thì đây là lần đầu tiên làm được. Mặc dù vừa qua là 
giai đoạn khó khăn đối với ngành Giáo dục nhưng c ng chưa bao giờ lại có cơ hội 
như vừa rồi để ứng dụng công nghệ trong dạy và học. Ngành Giáo dục coi đây là 
cơ hội để quyết tâm đẩy nhanh chuyển đổi số. Quá trình triển khai dạy và học trực 
tuyến vừa qua khẳng định ngành Giáo dục có nhiều tiềm năng, thế mạnh để tiên 
phong ứng dụng công nghệ. Đồng thời, khẳng định phương thức dạy học trực 
tuyến không chỉ là giải pháp tạm thời trong mùa dịch mà còn là giải pháp quan 
trọng nâng cao chất lượng giáo dục từ mầm non đến đại học; qua đó giải phóng 
năng lượng lớn cho giáo viên, giảm tải các thủ tục hành chính, nhiều kiến thức, 
kinh nghiệm được chia sẻ, nâng lên. 
Đối với dạy học trực tuyến thì giáo viên chỉ là người hướng dẫn các em 
phương pháp, còn học sinh sẽ là người thực hành, vận dụng các phương pháp để 
học tập tốt. Điều cốt lõi vẫn là ý thức học tập của học sinh, các em phải chủ động 
tìm kiếm tài liệu c ng như qua hoạt động thực tế, thí nghiệm để chiếm lĩnh kiến 
thức cho riêng bản thân". 
Nhân vật trung tâm của quá trình học tập vẫn là học sinh. Học sinh nên tận 
dụng những ngày học trực tuyến ở nhà trở thành cơ hội trong học tập, bằng chính 
sự tự học. Việc tự học ở nhà của học sinh sẽ bao gồm các công việc như: Giải các 
bài tập, giải các bộ đề mà giáo viên đã giao, ôn lại kiến thức đã học ở các bộ 
môn Nếu cần sự hỗ trợ của giáo viên, thì học sinh hãy mạnh dạn liên hệ để được 
sự trợ gi p hiệu quả trong quá trình tự học. 
Ngoài ra, để học sinh có nền nếp và ý thức học tập tốt thì không thể nào 
không nhắc đến vai trò của phụ huynh. Các bậc phụ huynh phải xác định điểm 
mạnh, điểm yếu của con mình để có giải pháp học trực tuyến phù hợp, hiệu quả. 
Bên cạnh đó, ý thức, nề nếp học tập của học sinh c ng khiến nhiều người 
băn khoăn. Bởi vì, thái độ sẵn sàng học trực tuyến của học sinh hiện nay phụ thuộc 
rất nhiều vào những điều kiện, như: Độ tuổi, học lực học sinh, điều kiện vùng, 
19 
miền, hoàn cảnh của gia đình Theo đánh giá chung, đa phần học sinh khá thích 
th với phương pháp học này, tuy nhiên, vẫn còn không ít học sinh chểnh mảng 
trong việc học, học không đ ng giờ, không ch ý làm bài tập theo hướng dẫn của 
giáo viên... 
2.2. Thực trạng của việc sử dụng các phương pháp dạy học trực truyến 
nói chung và việc sử dụng phương pháp đảo ngược trong giảng dạy môn Giáo 
dục công dân tại các trường trung học phổ thông Cờ Đỏ - Huyện Nghĩa Đàn; 
Trường trung học phổ thông Kỳ Sơn - Huyện Kỳ Sơn; Trường trung học phổ 
thông Cửa Lò - Thị Xã Cửa Lò 
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi c ng đã tiến hành khảo sát việc học trực 
tuyến của học sinh nói chung việc dạy học môn Giáo dục công dân ở các trường 
trung học phổ thông trên địa bàn Huyện Nghĩa Đàn. Huyện Kỳ Sơn và Thi Xã Cửa 
Lò. Tổng 3 trường gồm 8 giáo viên) kết quả như sau: 
2.2.1. Đối với giáo viên 
*Kết quả khảo sát như sau (số lượng giáo viên khảo sát: 8 người) 
Câu 1: Cách thức hướng dẫn học sinh học trực tuyến 
Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ % 
1. Chỉ hướng dẫn một số ài cần thiết 
- Có thực hiện 
- Không thực hiện 
6 
2 
75 
25 
2. Hướng dẫn theo nội dung kế hoạch giáo dục 
- Hướng dẫn chi tiết, cụ thể 
- Hướng dẫn chung chung 
6 
2 
75 
25 
3. Nội dung hướng dẫn 
- Chỉ hướng dẫn phần quan trọng 
- Hướng dẫn các nội dung theo yêu cầu 
5 
3 
62,5 
37,5 
Câu 2: Những khó khăn mà giáo viên gặp phải khi hướng dẫn học sinh học 
trực tuyến 
Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ % 
1. Chưa có phương pháp hợp lí 2 25 
2. Chưa có biện pháp để kiểm tra kiến thức học sinh 4 50 
3. Thiếu sự hướng dẫn cụ thể cho việc học bằng 
phương pháp lớp học đảo ngược 
2 25 
20 
Câu 3: Việc tiến hành hướng dẫn cho học sinh các phương pháp học trực tuyến 
Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ % 
1. Thực hiện hướng dẫn học sinh học trực tuyến 
- Có 
- Không 
7 
1 
87,5 
12,5 
2. Cơ sở tiến hành hướng dẫn học trực tuyến 
- Xuất phát từ nội dung 
- Từ các nội dung liên quan đến bài học 
- Từ nội dung liên quan đến tên bài học 
4 
2 
2 
50 
25 
25 
3. Mục đích việc hướng dẫn học trực tuyến 
- Kiểm tra và thống kê kiến thức của học sinh 
- Tạo hứng th cho học sinh 
- Tạo tình huống có vấn đề để vào bài 
3 
3 
2 
37,5 
37,5 
25 
4. Cách thức tiến hành hoạt động trong các ài dạy 
học trực tuyến 
- Tổ chức thành hoạt động 
- Dẫn dắt 
- Khác 
5 
3 
0 
62,5 
37,5 
0 
5. Mức độ thu hút và hiệu quả 
- Cao 
- Trung bình 
- Thấp 
4 
2 
2 
50 
25 
25 
* Nhận xét: 
Kết quả khảo sát cho thấy đa số các giáo viên Giáo dục công dân trên phạm 
vi 3 trường: THPT Cờ Đỏ; THPT Kỳ Sơn; THPT Cửa Lò đều đã có sự đổi mới đầu 
tư cải tiến phương pháp giảng trong việc hướng dẫn học sinh học trực tuyến bằng 
phương pháp lớp học đảo ngược. Tuy nhiên vẫn còn một số ít giáo viên có những 
hạn chế nhất định như: giáo viên vẫn chưa mạnh dạn vận dụng phương pháp, kỹ 
thuật dạy học tích cực vào việc hướng dẫn học sinh học trực tuyến. Do đó đang tạo 
cảm giác thụ động đối với học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức. Một số giáo 
viên tâm lí môn mình là môn phụ nên chưa chịu đầu tư trong việc soạn giáo án, tìm 
hiểu những nội dung kiến thức mới thành ra bài dạy gây nhàm chán, không tạo 
được sự hứng th cho người học. Chính vì lẽ đó bản thân tôi nghĩ người giáo viên 
21 
dạy môn Giáo dục công dân luôn phải tìm tòi, đổi mới để tìm ra phương pháp phù 
hợp cho từng bài đặc biệt phải biết cách hướng dẫn học sinh tự học để đem lại hiệu 
quả khi giảng dạy. Bên cạnh đó nhiều bài học trong sách giáo khoa môn Giáo dục 
công dân còn khô khan, một số kiến thức triết học, kinh tế, chính trị, chủ nghĩa xã 
hội khoa học... khá trừu tượng, khó hiểu đối với học sinh phổ thông nên việc lựa 
chọn hình thức, phương pháp như thế nào để hướng dẫn học sinh học trực tuyến 
quả là vấn đề không mấy dễ dàng đối với mỗi giáo viên. Vì vậy, trong quá trình 
dạy, dù rất cố gắng, nhiều giáo viên c ng không thể lôi kéo sự tập trung của học 
sinh, hiệu quả giờ học bị giảm s t. Chính vì lẽ đó trong quá trình giảng dạy bộ môn 
Giáo dục công dân bậc trung học phổ thông chúng tôi luôn luôn trăn trở để tìm ra 
giải pháp hướng dẫn học sinh học trực tuyến bằng phương pháp lớp học đảo ngược 
một cách hiệu quả nhằm tạo hứng th cho các em khi học bộ môn này. 
2.2.2. Đối với học sinh 
Ch ng tôi tiến hành khảo sát về số lượng học sinh đảm bảo các thiết bị máy 
tính, máy điện thoại sử dụng cho việc học tập theo phương pháp lớp học đảo ngược 
như sau: 
Tên trƣ ng 
Số học sinh tham 
gia khảo sát 
Học sinh s dụng 
máy tính 
Học sinh s dụng 
điện thoại 
THPT Cờ Đỏ 572 170 402 
THPT Kỳ Sơn 402 0 360 
THPT Cửa Lò 583 327 256 
Như vậy về cơ bản học sinh có đa số đầy đủ trang thiết bị đảm bảo cho việc 
học tập theo phương pháp lớp học đảo ngược chỉ một số em ở trường Kỳ Sơn là 
thiết bị chưa có. Có thể nói khi thực hiện phương pháp này học sinh phải có máy 
điện thoại thông minh hoặc máy tính để xem/nghiên cứu bài giảng, tài liệu, video ở 
nhà mà giáo viên chuyển lên và hoàn thành các nhiệm vụ học tập được giáo viên 
giao trước khi vào học trực tuyến hoặc chuẩn bị cho các tiết học sẽ học trên lớp. 
Học sinh dành thời gian để thảo luận nhóm, trao đổi với nhau và trao đổi với giáo 
viên (các học sinh khác vẫn theo dõi được) trên lớp học trực tuyến. Đồng thời học 
sinh sẽ làm bài tập và thực hiện các nhiệm vụ của giáo viên giao sau mỗi buổi học. 
3. Một số biện pháp nâng cao kỹ năng s dụng phƣơng pháp đảo ngƣợc 
trong dạy học tr