SKKN Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao môn Giáo dục quốc phòng và an ninh học sinh Trung học Phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học

i thao có tác dụng to lớn đối với nâng cao chất lượng dạy học. Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên v n còn coi nhẹ vị trí, vai trò của môn học GDQP/AN trong nhà trường, nên công tác bố trí đội ngũ, bố trí thời gian dạy học chưa đảm bảo theo yêu cầu mới.
Chƣơng II. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học
Những thuận lợi
Trong những năm qua, bộ môn GDQP - AN nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành. Bộ GDĐT đang hoàn chỉnh và ban hành chương trình SGK môn GDQP - AN theo kế hoạch chương trình mới trong năm học 2022 - 2023 của BGD&ĐT. Hàng năm SGD - ĐT Nghệ An tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ cốt cán về thực hiện chương trình, đổi mới PPDH, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, ứng dụng CNTT vào dạy học, sử dụng đồ dùng, trang thiết bị dạy học, cập nhật những sửa đổi bổ sung của Điều lệnh quản lí, Điều lệnh đội ngũ  Đặc biệt, trong năm học 2021-2022 SGD – ĐT đã phối hợp với các ban ngành tổ chức thành công hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất đã tạo điều kiện thuận lợi cho các trường THPT tham gia học hỏi kinh nghiệm l n nhau trong công tác tổ chức hội thao các cấp, đánh giá kết quả học sinh thông qua hội thao và từ đó bồi dưỡng học sinh tham gia thi học sinh giỏi quốc phòng các cấp.
Ban giám hiệu luôn dành sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra đối với tổ chuyên môn và GV trong thực hiện chương trình, thực hiện việc đổi mới PPDH, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, tổ chức hội thao cấp trường, khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho GV tham dự các lớp bồi dưỡng chuyên môn cấp Sở (nếu có). Nhà trường đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học, chế độ trang phục, chế độ bồi dưỡng giờ dạy giúp GV an tâm công tác.
Bản thân tôi được cử đi làm nhiệm vụ tham gia giám khảo hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất do Sở GD và ĐT Nghệ An tổ chức. Qua đó được học hỏi kinh nghiệm trong cách thức tổ chức hội thao quốc phòng an ninh, cũng như nâng cao hơn nữa về bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ trong quá trình giảng dạy của bản thân. Hiểu được tầm quan trọng trong công tác hội thao quốc phòng góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Quá trình công tác luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo, tổ chuyên môn, sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự tin tưởng, hợp tác của HS. Bản thân tôi cùng đồng nghiệp tâm huyết với bộ môn, luôn nổ lực, tìm tòi, áp dụng những biện pháp, phương pháp dạy học tích cực để nâng cao chất lượng bộ môn, góp phần giáo dục toàn diện cho HS.
Những hạn chế
Qua thực tế giảng dạy, dự giờ và tìm hiểu đồng nghiệp bộ môn GDQP - AN ở các trường THPT trong Tỉnh, tôi nhận thấy bước đầu GV đã áp dụng một số PPDH mang tính tích cực vào trong bài giảng nói chung và đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nói riêng. Cụ thể, qua hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất hay ở trường THPT Thanh Chương, THPT Nghi lộc 5  mà tôi đã được tham dự năm trước đã mang lại hiệu quả và
thành công cho công tác hội thao cấp trường. Tuy nhiên, nhìn chung việc thực hiện đổi mới PPDH theo hướng tích cực, trong đó có hội thao cấp trường còn chậm chuyển biến. Việc vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học còn bị GV và nhiều trường THPT trong tỉnh xem nhẹ. Một bộ phận HS chưa mạnh dạn, chủ động tham gia vào các hoạt động học tập cũng như trong công tác tổ chức hội thao ảnh hưởng đến chất lượng bộ môn, lâu dần hình thành thói quen trong học tập thụ động.
Nguyên nhân: Một bộ phận GV chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của phương pháp vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, còn hạn chế về chuyên môn (chỉ qua lớp đào tạo ngắn hạn sáu tháng), ngại áp dụng các PPDH tích cực vào trong tiết dạy, hiệu quả từ học tập đổi mới PPDH chưa cao, do nhiều áp lực 
HS có tâm lí coi nhẹ môn học GDQP - AN do phải tập trung cho các môn thi tốt nghiệp, các môn thi Đại học, Cao Đẳng  trang thiết bị phục vụ cho dạy học chưa đáp ứng đủ số lượng, đảm bảo về chất lượng.
Đối với bản thân tôi cùng đồng nghiệp với số năm công tác giảng dạy đôi khi chưa mạnh dạn lên kế hoạch trình ban giám hiệu về vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào bài giảng nhiều, nhất là khâu đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học
Các bƣớc thực hiện giải pháp mới
GIẢI PHÁP 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao với tƣ duy mới, cách làm mới
Xác định mục đích của hội thao
Hội thao GDQPAN được coi là hình thức kiểm tra đánh giá cuối kỳ, cuối năm học nhưng ở quy mô lớn hơn, được tổ chức theo kế hoạch đã được Ban Giám hiệu phê duyệt, với sự huy động vật chất, thiết bị và đội ngũ giáo viên tham gia đông đảo. Để hội thao thực sự là sân chơi bổ ích, hấp dan chúng ta cần có tư duy mới, cách làm mới. Phải xuất phát từ việc xác định mục tiêu rõ ràng, yêu cầu của hội thao. Nếu các điều kiện cho phép, chúng ta có thể nâng hoạt động hội thao thành “ngày hội quốc phòng” trong nhà trường. Với tư duy đó, việc đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao trong nhà trường sẽ trở nên thuận lợi hơn rất nhiều.
Theo thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT ngày 28/09/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ mục đích của hội thao:
Nâng cao chất lượng môn học GDQP/AN gắn liền học tập với hoạt động thực tiễn; tổ chức, quản lý thực hiện nội dung chương trình môn học GDQP/AN trong các trường trung học phổ thông; đẩy mạnh phong trào thi đua học tập, rèn luyện giữa nhà trường và các địa phương
Phát hiện cá nhân và tập thể có thành tích cao trong học tập và rèn luyện, từ đó có kế hoạch nhân rộng điển hình, đề ra những giải pháp thiết thực tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ GDQP/AN những năm tiếp theo.
Từ việc xác định mục tiêu trên chúng ta thấy, hội thao GDQP có các mục đích đó là: nâng cao chất lượng môn học GDQP/AN, gắn học tập với hoạt động thực tiễn; tăng cường công tác quản lý nhà nước của các cấp, các ngành và của ban giám hiệu nhà trường đối với hoạt động dạy và học; đẩy mạnh phong trào thi đua học tập và rèn luyện; phát hiện những cá nhân, tập thể có thành tích cao; nhân rộng các điển hình. Như vậy, hoạt động hội thao GDQP/AN có ý nghĩa không chỉ gói gọn trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập bộ môn mà còn có tác dụng đối với các hoạt động giáo dục khác của nhà trường. Vì vậy, việc xác định mục tiêu của hội thao để cho phép chúng ta có thể xây dựng kế hoạch hành động được sát hợp với tình hình hình nhà trường, địa phương nhằm đảm bảo tính khả thi trong thực hiện.
Xây dựng kế hoạch hành động (tác nghiệp) trình Ban Giám hiệu phê duyệt
Kế hoạch tác nghiệp là việc xác định phương hướng, nhiệm vụ, chỉ tiêu, biện pháp tiến hành một lĩnh vực, một nhiệm vụ công tác của Nhà nước nói chung hoặc của từng ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương nói riêng.
Kế hoạch hội thao GDQP/AN cần được xây dựng vào đầu năm học hoặc đầu học kỳ trên cơ sở kế hoạch chung của SGD&ĐT Nghệ An và kế hoạch nhà trường.
Trong quá trình xây dựng kế hoạch hội thao phải làm xác định được những căn cứ pháp lý nào cho phép tổ chức hoạt động hội thao trong nhà trường (Luật Giáo dục QPAN, Thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT, Công văn hướng dan thực hiện nhiệm vụ của Sở, kế hoạch giáo dục của Ban giám hiệu), mục đích của hoạt động hội thao là gì? Xác định nội dung chương trình hội thao, thành phần tham gia, thời gian, địa điểm, hình thức tổ chức, phân công nhiệm vụ cho các tổ chức, cá nhân, vật chất kinh phí bảo đảm (có kế hoạch kèm theo ở phụ lục).
Để hội thao thực sự quy mô, trang trọng và hiệu quả cần xác định thêm một số yếu tố như: về thành phần tham dự hội thao ngoài đại biểu là Ban giám hiệu, cần mời thêm đại diện lãnh đạo Ban Chỉ huy quân sự, Ban Chỉ huy công an huyện, thị xã, thành phố; chuyên viên phụ trách bộ môn và lãnh đạo Sở GD&ĐT và đại diện các đơn vị có liên quan. Về nội dung, bên cạnh những nội dung chính bám sát chương trình sách giáo khoa, cần bổ sung các nội dung khác nếu điều kiện nhà
trường cho phép như: Võ cổ truyền dân tộc; chạy vũ trang – thể thao; các trò chơi theo nhóm, tập thể; hoạt động văn nghệ, thi đấu thể thao 
Sau khi xây dựng và hoàn thiện kế hoạch phải trình kế hoạch lên Ban Giám hiệu nhà trường để phê duyệt. Đây là khâu rất quan trọng, hoạt động hội thao có được thực hiện hay không, thực hiện ở quy mô, cấp độ nào nằm ở khâu phê duyệt của BGH nhà trường. Khi kế hoạch được phê duyệt đồng nghĩa với việc hoạt động hội thao sẽ được triển khai.
GIẢI PHÁP 2: Xây dựng nội dung, xác định hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao GDQP/AN phù hợp với điều kiện nhà trƣờng và khuyến khích đa số học sinh ở các lớp tham gia
Về nội dung
Nội dung chương trình GDQP/AN cấp THPT bao gồm rất nhiều. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao, thuận lợi cho học sinh trong ôn tập, luyện tập chúng ta cần chọn những nội dung cơ bản nhất, phù hợp. Tùy thời lượng để lựa chọn các nội dung. Để nội dung thêm phần phong phú, cần xác định thành 02 phần thi chính. Đó là: phần thi chung giữa ba khối 10,11,12 và nội dung thi riêng từng khối để tạo sự thi đua trong các em học sinh. Cụ thể nội dung mà chúng tôi thực hiện trong những năm qua như sau:
* Khối 12 (4 nội dung)
Duyệt đội hình đội ngũ. (Diễu hành qua khán đài). Phần thi chung.
Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy.
Tư thế, động tác vận động trên chiến trường.
+ Đi khom (khom cao; khom thấp).
+ Bò cao (2 chân 1 tay; 2 chân 2 tay).
+ Lê (Lê cao; Lê thấp).
Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK (tư thế nằm bắn có bệ tì).
hối 11 (4 nội dung)
Duyệt đội hình, đội