Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8

về độ lớn giữa các đối tượng hoặc cơ cấu thành phần của một tổng thể. 
 Mỗi bảng số liệu có thể dùng được với nhiều mục đích khác nhau. Đồng thời 
qua đề tài này, tôi cũng muốn hoàn thiện kiến thức chuyên môn và giúp một số 
giáo viên trẻ giống như tôi còn lúng túng trong việc rèn luyện kỹ năng biểu đồ 
cho học sinh sẽ biết cách đọc, hiểu, tính toán, nhận xét và giải thích kiến thức từ 
bảng số liệu cho các học sinh lớp 8 làm quen và nâng cao hơn kĩ năng này, để 
giúp các em học tập có hiệu quả hơn, đặc biệt là các em tham gia đội tuyển học 
sinh giỏi địa lý. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
3 
2. Đối tượng, phạm vi, và mục đích của đề tài : 
2.1. Đối tượng nghiên cứu : 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu địa lý lớp 8 cho học sinh. 
2.2. Phạm vi nghiên cứu : 
 Đề tài xây dựng trong phạm vị chương trình địa lý lớp 8 ở trường THCS. 
2.3. Mục đích của đề tài : 
 Mục đích chính của đề tài là giúp cho việc dạy và học địa lý lớp 8 có hiệu 
quả hơn qua việc rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu. Đây là 
cơ sở tốt để các em học lên THPT và ra trường trở thành người lao động mới. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
4 
PHẦN 2 
NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI 
A. Nội dung 
1. Cơ sở lý luận khoa học của đề tài 
Để giảng dạy địa lý theo phương pháp dạy học tích cực thì việc rèn luyện 
kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu cho học sinh là một việc rất quan 
trọng, đặc biệt đối với học sinh lớp 8, vì bảng số liệu chứa dựng nhiều nội dung 
kiến thức mà kênh chữ, kênh hình không biểu hiện hết. Rèn luyện kỹ năng nhận 
xét và giải thích bảng số liệu địa lý cho học sinh lớp 8 giúp các em hiểu và nắm 
bắt kiến thức một cách có hiệu quả hơn, chủ động hơn, nhớ kiến thức lâu hơn. 
Bên cạnh đó, còn rèn cho học sinh khả năng tư duy logic, kỹ năng so sánh các 
đối tượng địa lý, kỹ năng tính toán và rèn cho học sinh tính tỉ mỉ, cẩn thận, chính 
xác trong việc học địa lý từ đó giúp các em yêu thích bộ môn hơn, say mê 
nghiên cứu khoa học địa lý. 
 Việc rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu địa lý cho học 
sinh lớp 8 còn có khả năng bồi dưỡng cho học sinh thế giới quan duy vật biện 
chứng, bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học sinh giúp cho bộ môn 
địa lý bớt khô cứng, đồng thời giúp người thầy có điều kiện để phối hợp nhiều 
phương pháp dạy học và các hình thức dạy học đa dạng, hiệu quả hơn, nâng cao 
khả năng tư duy và khả năng độc lập sáng tạo của học sinh. Dựa vào biểu đồ 
người thầy có thể nêu ra những vấn đề cho học sinh suy nghĩ, nhận thức, phát 
triển tư duy địa lý và khai thác những nét đặc trưng quan trọng của địa lý. 
 Khi rèn kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu cho học sinh tốt thì 
những con số, những số liệu, bảng số liệu.. không còn là “những con số chết” 
mà trở thành “những con số biết nói” giúp học sinh có thể phán đoán, suy xét sự 
phát triển hoặc không phát triển của một ngành, một lĩnh vực hoặc nền kinh tế 
của một đất nước. 
2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu: 
2.1. Phương pháp: 
2.1.1. Phương pháp chung. 
 Muốn rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu địa lý cho học 
sinh lớp 8 thì việc đầu tiên phải rèn cho hoc sinh kỹ năng đọc, hiểu biểu số liệu, 
kỹ năng tính toán, kỹ năng nhận xét, giải thích bảng số liệu. 
 Kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu xuất phát từ tri thức vì vậy 
việc dạy tri thức tối thiểu về bảng số liệu – số liệu thông tin địa lý là rất cần 
thiết. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
5 
 Tri thức từ bảng số liệu thông tin địa lý sẽ giúp các em giải thích được 
những đơn vị kiến thức cụ thể, đo, đếm và tính toán được; mang tính thực tiễn 
rất cao.. Đồng thời giúp các em xác lập được mối quan hệ giữa các con số, 
giữa các đơn vị kiến thức, và giải thích được cái yếu tố địa lý mang tính định 
lượng khi những câu chữ và bản đồ không giải thích được. Từ đó phát hiện ra 
các kiến thức địa lý mới ẩn tàng trong bảng số liệu – thông tin địa lý. Tất nhiên 
ở đây chỉ có những tri thức từ bảng số liệu – thông tin địa lý cung cấp là chưa đủ 
mà cần phải có cả những tri thức địa lý khác hỗ trợ bổ sung. 
 2.1.2. Phương pháp cụ thể: 
Qua thực tế giảng dạy kết hợp với kiểm nghiệm, đối chứng giữa các tiết 
dạy có rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu – thông tin địa lý và 
các tiết dạy không rèn luyện kỹ năng này, giữa lớp dạy có rèn luyện kỹ năng 
nhận xét và giải thích bảng số liệu – thông tin địa lý và lớp dạy không rèn luyện 
kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu – thông tin địa lý cho thấy những kết 
quả khác nhau. 
 Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp với mục đích học tập kinh nghiệm và 
nắm bắt khả năng hiểu biết kiến thức của học sinh khi học địa lý có rèn kỹ năng 
nhận xét và giải thích kiến thức từ bảng số liệu – thông tin địa lý. Đặc biệt 
nghiên cứu việc rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích kiến thức từ bảng số 
liệu cho học sinh của đồng nghiệp được tiến hành như thế nào và mang lại kết 
quả ra sao. 
2.2. Nội dung: 
 Trong việc học tập địa lý có rất nhiều loại bảng số liệu nhưng trong nội 
dung đề tài này tôi chỉ xin nêu ra các bước hướng dẫn rèn kỹ năng biểu đồ trong 
nội dung chương trình địa lý lớp 8 THCS mà Bộ giáo dục đã ban hành như: 
Bảng số liệu chữ, bảng số liệu về kinh tế, bảng số liệu về yếu tố tự nhiên, bảng 
số liệu đơn vị tuyệt đối, bảng số liệu tương đôi. 
2.2.1. Các bước rèn kỹ năng chung từ bảng số liệu: 
 Rèn kỹ năng đọc bảng số liệu: 
 Đọc tên bảng số liệu để biết được nội dung của bảng số liệu cung 
cấp thông tin gì về đối tượng cần tìm hiểu. 
 Đọc từng yếu tố được thể hiện trong bảng số liệu, cần đọc hết và 
tìm hiểu hết các số liệu đưa ra. 
 Căn cứ vào nội dung của bảng số liệu đưa ra và nội dung của câu 
hỏi được đưa ra để hiểu từng nội dung kiến thức cần trả lời và mối 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
6 
quan hệ giữa các nội dung địa lý trong bảng số liệu theo cột và 
dòng. 
 Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu: 
 Trước khi nhận xét bảng số liệu phải hiểu được bảng số liệu thể 
hiện nội dung đơn vị kiến thức nào, khai thác như thế nào cho hiệu quả 
cao nhất. 
 Trong quá trình nhận xét cần có sự kết hợp giữa số liệu tương đối 
và tuyệt đối trong quá trình phân tích và nhận xét. Bảng số liệu có 
thể là đơn vị tuyệt đối (tấn, m3, tỉ Kwh hay tỉ đồng) hoặc số liệu 
tương đối (%). Chính vì vậy, trong quá trình nhận xét nếu bảng số 
liệu là đơn vị tuyệt đối cần tính toán để chuyển sang số liệu tương 
đối. Khi nhận xét, phân tích cần so sánh, đưa cả hai đại lượng này 
vào cùng nhận xét để minh họa. 
 Khi nhận xét cần tính toán số liệu theo hai hướng chính: theo cột 
dọc hoặc theo hang ngang. 
Hầu hết các số liệu có một chiều thể hiện sự tăng trưởng và một 
chiều thể hiện cơ cấu của đối tượng. 
Sự tăng trưởng của đối tượng là sự tăng trưởng hoặc giảm về mặt 
số lượng của đối tượng. 
Sự chuyển dịch cơ cấu của đối tượng là sự thay đổi các thành phần 
bên trong của đối tượng. 
Mọi sự thay đổi về cơ cấu hay sự tăng trưởng phải diễn ra theo 
chiều thời gian. 
 Thực hiện nguyên tắc khi nhận xét, phân tích bảng số liệu: cần đi từ 
tổng quát tới chi tiết, từ khái quát tới cụ thể. 
 Khai thác các mối liên hệ giữa các đối tượng trong bảng số liệu. 
Khai thác mối lien hệ giữa các cột, các hàng. 
Cần tránh trường hợp vừa nhận xét vừa tình toán, sẽ mất thời gian 
làm bài và cũng không chỉ dừng ở mức đọc bảng số liệu. Có rất 
nhiều mối quan hệ giữa các đối tượng địa lý trong bảng số liệu gắn 
với nội dung của bài học. 
 Rèn kĩ năng nhận xét bảng số liệu. 
 Khi nhận xét, phân tích bảng số liệu bao gồm cả số liệu minh họa 
và nội dung giải thích. 
 Mỗi nhận xét trong bài đều cần có số liệu minh họa và lời giải 
thích. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
7 
 Giải thích sự biến đổi, sự chuyển dịch của đối tượng là nêu ra 
những nguyên nhân, lý do dẫn tới sự thay đổi, sự khác biệt về 
phương tiện thời gian và không gian của đối tượng. 
Tóm lai, để nhận xét, phân tích bảng số liệu cần phải huy động kiến thức, các kĩ 
năng tính toán, kĩ năng xác lập các mối liên hệ giữa các đối tượng địa lýđể tìm 
ra 2 hoặc 3, 4 ý phu hợp với yêu cầu của câu hỏi đã đặt ra. Vì vậy, không nắm 
vững kiến thức cơ bản, không nắm vững lý thuyết và các kĩ năng cơ bản khi xử 
lí, nhận xét bảng số liệu thì sẽ không thể phân tích bảng số liệu. 
2.2.2. Các bước rèn kỹ năng cụ thể của từng bảng số liệu. 
2.2.2.1. Bảng số liệu dạng chữ kết hợp với số. 
*Ví dụ 1: 
Bảng số liệu này nhằm cung cấp các nội dung kiến thức cần thiết, cơ bản 
nhất về dân cư, diện tích, ngôn ngữ giữa các nước Đông Nam Á. 
(?) Dựa bảng 15.2, hãy cho biết: 
+ Đông Nam Á có bao nhiêu nước?Kể tên các nước và thủ đô từng nước? 
+ So sánh diện tích, dân số của nước ta với các nước trong khu vực? 
+ Có những ngôn ngữ nào được dung phổ biến trong các quốc gia Đông 
Nam Á. Điều này có ảnh hưởng gì tới việc giao lưu giữa các nước trong khu 
vực? 
Giáo viên cho học sinh đọc nội dung câu hỏi liên quan tới bảng 15.2 và 
hình 15.1 để trả lời câu hỏi. 
Giáo viên định hướng cho học sinh làm theo các bước khi nhận xét bảng 
số liệu: 
- Bước 1: Giáo viên yêu cầu học sinh tìm hiểu bảng số liệu đề cập đến nội 
dung kiến thức nào. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
8 
- Bước 2: học sinh đọc yêu cầu của câu hỏi, sau đó định hướng tìm nội 
dung kiến thức trong bảng số liệu liên quan đến câu hỏi để trả lời. 
- Bước 3: học sinh đưa ra câu trả lời từ kiến thức trong bảng số liệu, giáo 
viên và học sinh khác lắng nghe, bổ sung. 
- Bước 4: tìm những nội dung kiến thức liên quan, có mối quan hệ với 
nhau giữa các đơn vị kiến thức của bài học. 
=> Với bảng số liệu này qua các bước cụ thể giáo viên và học sinh có thể tìm ra 
câu trả lời thông qua bảng số liệu và kết hợp với kênh hình ở sách giáo khoa. 
Qua bảng: 
- Đông Nam Á có 11 nước, học sinh tự kể tên các nước, thủ đô và xác 
định một cách dễ dàng trên bản đồ. 
- Qua bảng học sinh có thể làm việc nhóm với nhau để trả lời câu hỏi so 
sánh diện tích, số dân và tìm ra được ngôn ngữ. 
+ Dân số nước ta đứng thứ 3 sau Inđônêxia và Philippin. 
+ Diện tích đứng thứ 5 trong khu vực. 
+ Ngôn ngữ phổ biến: Anh – Hoa – Mã Lai. 
- Tìm ra được mối quan hệ giữa ngôn ngữ khác nhau: khó khăn trong giao 
lưu hợp tác văn hóa và kinh tế do ngôn ngữ bất đồng. 
*Ví dụ 2: Bảng 34.1 Hệ thống các sông lớn ở Việt Nam. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
9 
Bảng số liệu này nhằm cung cấp cho học sinh biết được: các hệ thống 
sống chính ở nước ta và đặc điểm của các hệ thống sông này. Cùng với bảng số 
liệu 34.1 kết hợp với H33.1 và bảng 33.1 giáo viên và học sinh có thể tìm hiểu 
được gần như đầy đủ về nội dung kiến thức của đặc điểm sông ngòi ở nước ta. 
Giáo viên có thể dùng nội dung từ các bảng số liệu này để yêu cầu học 
sinh tìm những nội dung kiến thức sau: 
- So sánh độ dài, diện tích lưu vực, hàm lượng phù sa của sông chính ở 
nước ta? 
- Nêu đặc điểm mùa lũ của các hệ thống sông ở nước ta? Giải thích tại 
sao sông ở miền Trung lại có lũ vào vào thu đông? 
Từ nội dung giáo viên đưa ra học sinh sẽ phải đi tìm kiến thức qua bảng 
cung cấp. Không chỉ dùng bảng 34.1 mà học sinh còn cần sử dụng cả H33.1 và 
bảng 33.1 để tìm câu trả lời. Như vậy thông qua bước này, học sinh đã dần tìm 
được mối liên hệ giữa các bảng số liệu với nhau, giữa bảng số liệu với bản đồ. 
Mục đích cuối cùng là học sinh tìm ra được nội dung câu trả lời qua bảng và 
trình bày được trên bản đồ một cách mạch lạc. Bằng công việc trên, giáo viên đã 
rèn cho học sinh kĩ năng nhận xét, phân tích số liệu tử bảng, tìm kiến thức, đồng 
thời còn giúp học sinh tìm ra mối liên hệ giữa các đơn vị kiến thức. Điều quan 
trọng nhất là học sinh rèn được các kĩ năng cơ bản của môn địa lý: kĩ năng phân 
tích bảng số liệu, kĩ năng bản đồ, kĩ năng tìm các mối liên hệ địa lí; quan trọng 
hơn là học sinh được phát huy tính tích cực chủ động trong học tập thông qua sự 
hướng dẫn của giáo viên và sự trao đổi giữa học sinh – học sinh. 
2.2.2.1. Bảng số liệu dạng chuỗi số liệu theo thời gian hoặc nhiều đối tượng 
địa lí được thể hiện. 
 Bảng số liệu này thường cung cấp nội dung kiến thức theo một chuỗi thời 
gian nhất định theo tháng hoặc theo các năm. Bảng số liệu này có số liệu thường 
có sự thay đổi theo thời gian, không ổn định; đặc biệt là bảng số liệu về thông 
tin kinh tế - xã hội, dân cư. 
 Vì vậy khi cho học sinh nhận xét và giảo thích bảng số liệu giáo viên có 
thế cung cấp thêm các số liệu cập nhật cho học sinh, để học sinh có thể nắm 
được tình hình, động thái thay đổi của đối tượng địa lí theo chuỗi thời gian. Qua 
đó biết được đối tượng đó tăng lên hay giảm đi, có sự biến động trong thơi gian 
nhất định. 
*Ví dụ 1: 
Bảng số liệu này có nội dung yêu cầu: 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
10 
- Vẽ biểu đồ hình trong thể hiện sản lượng lúa và cà phê của khu vực 
Đông Nam Á so với châu Á và thế giới. 
- Vì sao khu vực này có thể sản xuất nhiều lúa gạo và cà phê. 
Với nôi dung của bảng số liệu và yêu cầu của câu hỏi giáo viên có thể định 
hướng cho học sinh như sau: 
 - Yêu cầu học sinh tính toán được số liệu từ bảng ra đơn vị %. 
 - Vẽ 2 biểu đồ hình tròn: 1 biểu đồ thể hiện sản lượng của lúa và 1 biểu đồ 
thể hiện sản lượng của cà phê. 
 - Nhận xét dựa vào biểu đồ đã vẽ và bảng số liệu: học sinh biết được giá 
trị sản lượng lúa và cà phê của khu vực này, sau đó giái thích dựa vào kiến thức 
phần tự nhiên – dân cư, xã hội. 
 Qua nội dung bảng số liệu đã cho khi yêu cầu vẽ biểu đồ học sinh cần chú 
ý nội dung sau: 
 + Nếu đề bài đã yêu cầu vẽ biểu đồ cụ thể rồi thì học sinh cần lựa chọn 
dạng biểu đồ phù hợp. 
 + Nếu đề bài yêu cầu vẽ biểu đồ nhưng không nêu dạng biểu đồ cụ thể thì 
học sinh cần dựa vào nội dung câu hỏi và căn cứ vào bảng số liệu để chọn dạng 
biểu đồ thích hợp. 
Vì vậy khi làm một bài vẽ biểu đồ thì khâu nhận xét, quan sát, phân tích, 
so sánh kiến thức liên quan đến bảng số liệu là vô cùng quan trọng. Cho nên 
việc rèn cho học sinh kĩ năng này là cần thiết để học sinh biết được cách làm, 
cách nhận xét khi kết hợp với biểu đồ, bảng số liệu mới khi đã xử lí và với bảng 
số liệu cụ. 
*Ví dụ 2: 
Bảng số liệu về chuỗi thời gian trong năm về yếu tố tự nhiên như lượng 
mưa, nhiệt độ hoặc lưu lượng nước của sôngĐây là bảng số liệu có yếu tố 
thay đổi tương đối ít, do các yếu tố tự nhiên thường ít biến đổi; tương đối bền 
vững. Nhưng giữa các yếu tố này lại có những mối liên hệ hết sức chặt chẽ với 
nhau. Khi nhận xet, phân tích, so sánh cần chú ý tím ra được các mối quan hệ 
giữa các đối tượng. 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
11 
Giáo viên có thể sử dụng bảng số liệu này yêu cầu học sinh tìm những nội 
dung kiến thức sau: 
- Tính nhiệt độ trung bình năm và tổng lượng mưa trong năm của 3 địa 
điểm trên? Càng đi vào Nam nhiệt độ có xu hướng thay đổi như thế nào? Giải 
thích? 
- Tìm nhiệt độ thấp nhất của cả 3 trạm vào tháng nào? Tại sao nhiệt độ 
vào mùa đông giữa 3 trạm không đồng nhất? tại sao? 
- Vì sao các tháng mưa nhiều ở Huế lại diễn ra từ tháng 9 đến tháng 
12?...v.v..... 
Với nội dung trên học sinh có thể khai thác rất nhiều nội dung kiến thức 
từ bảng số liệu mang lại. Học sinh vừa thể hiện được kĩ năng tính toán, kĩ năng 
so sánh, giải quyết vấn đề; kĩ năng tìm mối liên hệ giữa các đối tượng địa lí. 
Qua quá trình phân tích bảng số liệu giáo viên giúp học sinh tìm ra được 
kiến thức mới: 
- Nhiệt độ trung bình năm nước ta luôn cao >210C. 
- Nhiệt độ có xu hướng tăng dần từ Bắc vào Nam. 
- Lượng mưa trung bình năm lớn >1500mm. 
- Nhiệt độ trong năm có sự khác biệt giữa các tháng => khí hậu có tính 
phân hóa mùa, phản ánh rõ. 
- Khí hậu giữa các vùng miền có sự khác nhau: khí hậu phân hóa đa 
dạng 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
12 
Giáo viên cũng giúp học sinh nhắc lại kiến thức cũ và đào sâu các nội 
dung kiến thức, đông thời có thể mở rộng thêm các nội dung kiến thức nâng cao. 
Học sinh được ôn lại kiến thức các bãi đã được học: 
- Vị trí địa lí nước ta nằm vùng nội chí tuyến qui định khí hậu nhiệt đới 
gió mùa. 
- Có biển Đông rộng lớn làm tăng cường tính chất ẩm của các khối khí đi 
qua biển. 
- Lãnh thổ dài trên nhiều vĩ độ làm cho khí hậu nước ta có sự đa dạng 
giữa các vùng miền. 
B. Ứng dụng vào thực tiễn công tác giảng dạy 
1. Quá trình áp dụng của bản thân 
a. Đối với giáo viên : 
 Mặc dù học sinh đã được tiếp xúc với bảng số liệu ở các lớp 6, 7 song số 
tiết học có rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu còn quá ít. Chính vì vậy các 
em thường chỉ dừng ở mức độ biết đọc, hiểu và bước đầu nhật xét ở mức độ 
khái quát hoặc đơn giản với những bảng số liệu thường là một đến 2 đối tượng 
địa lí; mối quan hệ cũng không rộng. 
 Vì vậy trong quá trình dạy địa lý 8 tôi đặc biệt chú ý rèn luyện kỹ năng 
nhận xét bảng số liệu cho các em như kỹ năng đọc và nhận xét, phân tích, so 
sánh, tím mối liên hệ qua bảng số liệu. Từ các loại bảng số liệu đơn giản đến các 
bảng số liệu phức tạp và đặc biệt là kỹ năng khai thác các kiến thức từ bảng số 
liệu và vẽ biểu đỗ từ bảng số liệu. Tôi thường dùng các câu hỏi gợi mở để dẫn 
dắt các em tự tìm tòi, khám phá và tự đi đến kết luận cụ thể chính xác. 
 Để rèn luyện kỹ năng vẽ cho các em tôi thường hướng dẫn học sinh cách 
nhận xét, định hướng câu hỏi và hướng tím kiến thức của từng nội dung bảng số 
liệu cụ thể. Các loại bảng số liệu rất đa dạng, phong phú mà mỗi loại bảng số 
liệu lại có thể được dùng để biểu hiên nhiều mục đích khác nhau. Vì vậy khi 
nhận xét và giải thích bảng số liệu, việc đầu tiên là đọc kỹ đề bài để tìm hiểu 
mục đích định nội dung yêu cầu và thông tin mà bảng số liệu đem lại, kết hợp 
với nội dung đề bài (thể hiện động thái phát triển, so sánh tương quan độ lớn hay 
thể hiện cơ cấu). Sau đó căn cứ vào mục đích đã được xác định để có cách giải 
quyết thấu đáo nhất. 
 Khi nhận xét và giải thích bất cứ loại bảng số liệu nào, cũng phải đảm bảo 
được yêu cầu: Khoa học (chính xác), logic (có sự liên kết giữa các đối tượng), 
phổ thông dễ hiểu. Để đảm bảo tính lôgic, khi nhận xét và giải thích bảng số liệu 
tôi thường yêu cầu học sinh tìm nội dung kiến thức liên quan tới nội dung câu 
Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu Địa lý 8 
13 
hỏi, nên gạch ý tìm ý; sau đó sắp xếp thành dàn ý, chú ý phải ngắn gọn tránh lan 
man, dài dòng dễ dẫn đến sai nội dung mục đích của câu hỏi. 
 Ngoài việc rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số liệu ở 
trên lớp tôi thường ra các bài tập có rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích 
bảng số liệu cho học sinh khi về nhà ở trong sách giáo khoa và trong quyển 
Hướng dẫn làm bài tập thực hành địa lí 8. 
 Để cho các tiết dạy có rèn luyện kỹ năng nhận xét và giải thích bảng số 
liệu cho học sinh được thành công tôi thường nghiên cứu kỹ sách giáo khoa, 
sách giáo viên và tài liệu tham khảo để soạn giáo án chi tiết, nghiên cứu bài để 
tìm ra cách rèn luyện kỹ năng biểu đồ thích hợp nhất, phù hợp nhất với ba đối 
tượng học sinh như học sinh trung bình, học sinh khá và học sinh yếu. 
b. Đối với học sinh 
 Ngay từ đầu năm học lớp chín tôi quy định tất cả các em học sinh phải có 
đầy đủ sách giáo khoa, tập bản đồ, atlat địa lý và dụng cụ học tập đầy đủ để 
phục vụ việc học tập cho bộ môn. 
 Trong bài dạy ở những bài có bảng số liệu tôi luôn chú ý rèn kỹ năng 
nhận xét và giả thích bảng số liệu cho học sinh nhất là các đối tượng học sinh 
trung bình và học sinh yếu. Đặc biệt phải dạy nhận xét và giải thích bảng số liệu 
tôi thường tiến hành cho các em hoạt động nhóm để các em có cơ hội trao đổi 
bàn bạc nhau và tranh thủ học tập nhau những thủ thuật cho học sinh dễ nhớ và 
nhớ lâu. 
 Ngoài ra tôi thường ra các bài tập về bảng số liệu cho các em về nhà, để 
các em có thời gian rèn luyện ở nhà. Sau đó đến lớp tôi có kiểm tra đánh giá và 
nhắc nhở uốn nắn các em một cách kịp thời