I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Lý do chọn đề tài
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
Trẻ em là những chủ nhân tương lai của đất nước, là tài sản quý báu của dân
tộc. Do vậy, việc chăm sóc giáo dục trẻ từ những năm đầu tiên của cuộc đời là một
việc vô cùng quan trọng, nó là nền tảng cho việc hình thành nhân cách của trẻ sau
này. Việc đào tạo thế hệ trẻ trở thành những con người phát triển toàn diện phải bắt
đầu từ giáo dục mầm non - Ngành học đầu tiên đặt nền móng vững chắc để trẻ
bước vào tương lai.
Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ
mầm non nói riêng thì ngôn ngữ đóng một vai trò rất quan trọng đặc biệt không thể
thiếu được. Ngôn ngữ có vai trò là một phương tiện hình thành và phát triển nhận
thức của trẻ về thế giới xung quanh. Ngôn ngữ giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và nhận
thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ và lời nói của người lớn trẻ làm
quen với các sự vật và hiện tượng có trong môi trường xung quanh, trẻ hiểu những
đặc điểm, tính chất, công dụng của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó. Nhờ
có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ được tiếp
xúc hàng ngày.
Ngoài ra ngôn ngữ còn là phương tiện phát triển tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ.
Ngôn ngữ còn là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất đặc biệt là đối với trẻ nhỏ,
đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình
thành những cảm xúc tích cực. Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hòa nhập với cộng
đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng. Nhờ có những lời chỉ dẫn của
người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của cộng đồng mà mọi
thành viên trong cộng đồng phải thực hiện, mặt khác trẻ cũng có thể dùng ngôn ngữ
để làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu. Trẻ rất ngoan ngoãn, hồn nhiên b. Khó khăn: Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 6/20 - Đặng Xá là một xã nông thôn, nền kinh tế còn chưa phát triển mặc dù đã chú trọng việc đầu tư trang thiết bị dạy và học trong trường mầm non nhưng còn gặp nhiều khó khăn. - Về phía các bậc cha mẹ trẻ thường có tư tưởng nóng vội trong việc dạy con.Do đó, khi thấy trẻ về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá, đồng thời lại chiều chuộng con cái khiến trẻ không có ý thức tự phục vụ, bướng bỉnh, ỷ lại và hay làm nũng. Một số trẻ có thói quen tự do, hay nói leo, trả lời chống không, ra vào lớp tự nhiên, không xin phép, chưa biết tự xúc cơm ăn, trong khi ăn uống còn đùa nghịch, nói chuyện.Một số trẻ mới bắt đầu đi học nên chưa có được thói quen nề nếp ở trường.Lớp tôi phụ trách có 3 trẻ có biểu hiện tăng động do vậy cũng là một trong những khó khăn trong việc dạy và học - Số trẻ trong lớp đông, trong đó có 40% là trẻ mới đi học hoặc trẻ chuyển trường tư thục về chưa có nề nếp học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế, nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo. - Đồ dùng trực quan còn ít chưa đa dạng phong phú, thẩm mỹ chưa đạt, giá trị sử dụng chưa cao. Đặc biệt là đồ dùng cho trẻ hoạt động còn rất ít. - Trẻ đi học không đều nhất là những ngày mưa gió, rét lạnh Trẻ chưa mạnh dạn tự tin trong trò chuyện giao tiếp, vốn từ ít ỏi. - Đa số phụ huynh bận công việc hoặc một lí do khách quan nào đó ít có thời gian trò chuyện với trẻ và nghe trẻ nói. Trẻ được đáp ứng quá đầy đủ về nhu cầu mà trẻ cần. - Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo giáo viên chưa biết vận dụng tích hợp các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các câu chuyện ngoài chương trình. Điều đó dẫn đến thực trạng: + Chỉ có 20% trẻ biết kể chuyện sáng tạo do vốn từ của trẻ còn ít, ngôn ngữ nói chưa mạch lạc. + 40% trẻ nói được câu phức. + 20% trẻ hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo. + 55% trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc. Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 7/20 Để khắc phục và giải quyết thực trạng trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra một số biện pháp giúp trẻ hứng thú kể chuyện sáng tạo như sau. 3. Những biện pháp thực hiện: Biện pháp 1: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong chương trình đổi mới. Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp học thể hiện trên các mảng tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ to tôi còn đi sâu làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động như: một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện sáng tạo hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự chọn các con vật đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình. Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu tư suy nghĩ và làm ra các loại rối tay cho trẻ hoạt động. Thực tế tôi nhận thấy đồ dùng làm bằng rối tay hầu như ở các lớp không có cho trẻ hoạt động, qua nghiên cứu tìm tòi tôi đã vận dụng làm từ các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơiđể làm mặt con rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi trẻ sử dụng không bị thô và cứng. Các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ theo nội dung, nhân vật của câu chuyện trẻ kể. Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện sáng tạo. Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời tôi còn tận dụng những bức tranh tường ở trong trường bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện về những bức Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 8/20 tranh đó hoặc có các con vật trong sân trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật đóhình thức này đã giúp trẻ em có nhiều ý tưởng sáng tạo hay và có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. VD: Trẻ tạo tranh bằng đất nặn, bằng sỏi, bằng hình cắt trong họa báo, tạo các nhân vật bằng các vật liệu khác nhau. Cho trẻ tự tạo ra các bức tranh theo ý thích và kể chuyện theo nội dung tranh => Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm vô cùng quan trọng bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu, đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua nội dung các bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dùng đó. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng. Biện pháp 2: Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo. Bên cạnh một môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo của trẻ thì chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo. Từ 1 bức tranh cô có thể kể được nhiều câu chuyện khác nhau để trẻ hiểu rằng không phải 1 bức tranh mà có thể hiểu ra được 1 nội dung cố định. VD: Tranh có 2 bạn cá, xung quanh có rong rêu + Cô kể 2 bạn cá đang rủ nhau đi chơi + 2 bạn cá đang tranh luận về 1 vấn đề gì đó.. Khi dạy trẻ sáng tạo tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh sưu tầm bằng cách đọc kể cho trẻ nghe ở các giờ đón, giờ trả trẻ và giờ chơi hàng ngày giúp kích thích khả năng nói, tích cực hóa vốn từ cho trẻ. Đây là hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, là cơ sở cho trẻ có kiến thức vững vàng khi thực hiện kể chuyện sáng tạo. Qua cách làm quen như vậy trẻ biết đánh giá, nhận xét về đặc điểm tính cách của các nhân vật thông qua ngôn ngữ nói của mình. Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 9/20 VD|: Gà con xinh đẹp đáng yêu, sói già gian ác, bà tiên ông bụt thì tốt bụng còn phù thuỷ thì độc ác. Bên cạnh đó tôi còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh chuyện, cho trẻ xem qua đĩa hình các câu chuyện. Đồng thời kết hợp tri giác với đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung truyện một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức. Trẻ 4-5 tuổi lời nói đang được hoàn thiện. Do đó các câu chuyện kể đã bắt đầu có sự liên kết, nội dung các câu chuyện này chủ yếu là miêu tả, tranh chuyện kể cần có nội dung đơn dản, tình huống gần gũi với cuộc sống hàng ngày đối với trẻ. Sử dụng các tình huống chơi hoặc tình huống mới lạ, hấp dẫn giàu cảm xúc để thu hút sự chú ý, hứng thú của trẻ. Tôi dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, theo thời gian thực hiện một tuần hoặc hai tuần, kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò chơi để củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanh cho trẻ. Sau đây là một số cách dạy trẻ sử dụng đồ dùng trực quan. - Dạy trẻ sử dụng rối tay: dạy trẻ sử dụng từng con một, kết hợp với lời nói, ngôn ngữ biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử động các con rối đi lại. - Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: Chọn những tranh mà trẻ thích ghép thành một dải câu chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh. - Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: Chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép các nhân vật với nhau tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ. - Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: Chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng. Qua cách dạy trẻ tôi đã tiến hành tổ chức một giờ hoạt động có chủ đích kể chuyện sáng tạo, chủ điểm thế giới động vật như sau: Bước 1: Hát bài “ Gà trống mèo con và cún con”.Hỏi trẻ trong bài hát có những con vật gì. Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 10/20 Bước 2: Nghe cô kể mẫu chuyện sáng tạo của cô, cô sử dụng rối kể 1 lần. Đàm thoại với trẻ về câu chuyện của cô (tên nhân vật, đặc điểm nhân vật, đặt tên cho câu chuyện). Bước 3: Trẻ đi chọn đồ dùng trực quan mà trẻ yêu thích. Cô gợi mở ý tưởng cho trẻ bằng cách mượn một con vật mà trẻ đã chọn và kể ngắn gọn vài câu để trẻ biết cách kể chuyện sáng tạo. Bước 4: Trẻ kể chuyện sáng tạo theo nhóm, cá nhân. Cô cho trẻ đánh giá và nhận xét câu chuyện của bạn kể. Theo dõi cách sử dụng đồ dùng trực quan của trẻ để cô góp ý nhận xét. Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực hiện dạy trẻ kể chuyện sáng tạo, giúp trẻ linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan kết hợp với ngôn ngữ nói rõ ràng mạch lạc, có kỹ năng tổng hợp về “mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng”. Sau đây là một số câu chuyện của trẻ khi thực hiện kể chuyện sáng tạo. Câu chuyện “Con lợn nhựa của tôi” tác giả cháu Đăng Minh với đồ dùng là một con lợn nhựa được cháu thể hiện như sau: + Chủ nhật tớ được về quê thăm bà. Ở quê bà tơ nuôi rất nhiều lợn, các con lợn rất to và ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con lợn đó, bà tớ liền mua cho tơ một con lợn, nhưng đó là con lợn nhựa. Con lợn nhựa của tớ nó chẳng ăn được gì mà nó chỉ giúp tớ cất tiền. Đến tết ai mừng tuổi là tớ cho vào con lợn nhựa này để gửi mẹ mua quần áo. Tớ rất yêu quý co lợ nhựa này của tớ. - Câu chuyện “Bác Voi tốt bụng”của cháu Khánh Nhi, Bảo Anh. Đồ dùng là con gà, vịt, voi từ sản phẩm vẽ của trẻ bồi bìa cứng và làm rối tay, câu chuyện được các bé thể hiện như sau: + Bạn vịt bầu ơi có chơi với tớ là gà trống không. + Ừ hôm nay trời đẹp chúng mình cùng đi chơi nhé. + Chúng mình đến vườn hoa kia chơi nhé! ở đó có nhiều trò chơi thích lắm. + Hai bạn gà, vịt mải chơi đến khi trời tối không biết đường về nữa, cả hai cùng khóc hu hu + Lúc đó bác voi xuất hiện và nói đừng khóc nữa lên đây bác đưa về. Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 11/20 + Hai bạn cùng trèo lên lưng bác voi đưa về, từ đó hai bạn không dám đi chơi xa. Ở câu chuyện này cháu sử dụng rối rất tốt. Các cháu đã biết kết hợp với nhau sử dụng các nhân vật phù hợp ăn khớp với lời kể. Ngôn ngữ của các cháu được thể hiện một cách rất tự nhiên và phong phú. Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể chuyện sáng tạo đến nay ở lớp tôi đa số trẻ đã kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình mà không cần sự gợi ý của cô. Từ những việc làm đó không những trẻ sử dụng thành thạo đồ dùng trực quan về các con vật mà còn biết vận dụng sử dụng đồ dùng trực quan ở các chủ đề khác. Thông qua các câu truyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ điệu, ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác phẩm. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô, trẻ có thể hiểu được một từ dùng với đồ vật này lại có thể vào các đồ vật khác nữa. Từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu thêm và qua đó trẻ cảm nhận được sự phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ. Biện pháp 3: Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. Với lới kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe, nhưng biết tích hợp các môn học khác thì còn hay hơn vì nó làm thay đổi không khí, làm thay đổi trạng thái khi kể chuyện. Bằng những lời ca, lời đối thoại, những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn. VD: Bài thơ “Thỏ bông bị ốm” “Ong và bướm”, “Cá vàng bơi”.hoặc cho trẻ đọc thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gàhay một số bài đồng dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”. Âm nhạc là môn bổ trợ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ gây ấn tượng cho người xem, vì thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát: “Thương con mèo”, “Một con vịt”, “đố biết con gì”, “Trời nắng trời mưa”giúp trẻ khi kể chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật đó phù hợp với nội dung câu chuyện. Trò chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho phần củng cố câu chuyện mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ chơi một số trò chơi ở dạng động như trò chơi: Mèo và chim sẻ, gà gáy vịt kêu, trời nắng trời mưa, cáo và thỏ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 12/20 Việc tích hợp các môn học khác, các trò chơi vào cho trẻ kể chuyện sáng tạo là việc cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện sinh động hơn. Ở lứa tuổi này tâm lý của trẻ thường mau nhớ chóng quên. Vì vậy vào giờ đón trả trẻ tôi đưa trẻ vào góc văn học để hướng dẫn trẻ kiến thức mới và củng cố kiến thức cũ. Đây là hình thức cho trẻ trải nghiệm những gì mình có sẵn và học tập ở cô và bạn, trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn. Việc tích hợp các môn học khác cô giáo phải linh hoạt, lựa chọn nội dung sao cho phù hợp với nội dung câu chuyện, giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực nhất và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ nhất. Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh để tạo môi trường cho trẻ tích cực kể sáng tạo Gia đình là nơi trẻ được chăm sóc, yêu thương, gia đình còn là môi trường để trẻ "thực hành" những gì trẻ học được ở trường mầm non. Trong gia đình, với các bậc phụ huynh am hiểu về tâm lý trẻ, biết tạo cho trẻ "môi trường" để thực hành trẻ được kể lại các câu chuyện đã được cô dạy một cách sáng tạo sẽ có vai trò hết sức quan trọng trong việc trẻ được thể hiện, rèn năng lực kể chuyện cổ tích của trẻ. Để phụ huynh am hiểu và tạo môi trường thuận lợi ở gia đình cho trẻ kể sáng tạo truyện cổ tích tôi đã chủ đông thực hiện các công việc: Trao đổi với phụ huynh vào các buổi họp phụ huynh, giờ trả trẻ về các nội dung: Tên câu truyện kể hôm nay, tình cảm của trẻ về câu chuyện, mức độ kể của trẻ..., giải thích khái quát cho phụ hunh rõ về kể chuyện sáng tạo (không nhất thiết phải là y nguyên như câu chuyên trong sách về lời nói, kết chuyện...). Tư vấn cho phụ huynh về các nhà sách, nhà xuất bản và các câu truyện phù hợp với trẻ mầm non. Lưu ý cho phụ huynh về cách "khen, chê" trẻ để không gây sự tự ty cho trẻ, trẻ được thường xuyên khích lệ khi thể hiện kể lại một câu chuyện cổ tích cho ông bà, bố mẹ, mọi người trong gia đình cùng nghe. Trong việc phối hợp với phụ huynh học sinh để tư vấn về tạo môi trường cho trẻ tích cực kể sáng tạo truyện cổ tích đòi hỏi người giáo viên cần hết sức ân cần, tôn trọng phụ huynh, tôn trọng trẻ (kể cả đối với trẻ chưa có nhiều tiến bộ) thì mới Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 13/20 đạt hiệu quả trong công tác vận động phụ huynh tham gia tạo môi trường cho trẻ kể sáng tạo truyện cổ tích. Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo. Hàng tháng tuyên truyền với phụ huynh qua các biểu bảng nêu lên nội dung về chủ điểm, về các câu chuyện sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình. VD: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo trẻ đã kể, yêu cầu phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể các câu chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng. Huy động phụ huynh đóng góp ủng hộ tạo góc văn học hoặc thu nhập những nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm như báo hoạ mi, vải vụn, len vụn, các vỏ hộp, mút xốpkết hợp trong và ngoài giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ huynh. Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Biện pháp 5: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy trẻ kể sáng tạo truyện Ngày nay, nhờ sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, việc áp dụng công nghệ thông tin đã giúp ích và hỗ trợ tích cực trong quá trình dạy học với những hình ảnh sinh động, những video - clip có gắn liền hình ảnh, âm thanh được sưu tầm và tải về qua Internet gắn với nội dung bài dạy. Đây là nguồn tư liệu, thiết bị, đồ dùng dạy học phong phú, đa dạng, hấp dẫn tạo hứng thú và sáng tạo cho trẻ trong học tập,vui chơi nói chung,trong kể chuyện cổ tích nói riêng. Việc sưu tầm những video, những tranh ảnh trên mạng cần được lựa chọn phù hợp với câu chuyện cổ tích theo chủ đề, đảm bảo tính phù hợp, tính thẩm mỹ, tính giáo dục... Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo 14/20 Với những hình ảnh sinh động, hấp dẫn sẽ kích thích được trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ, trẻ hứng thú tham gia kể truyện và kể một cách sáng tạo. VD: Truyện cô bé quàng khăn đỏ Cảnh cô bé đi vào rừng trong tranh do nhà trường trang cấp chỉ có hình ảnh: Cô bé quàng chiếc khăn đỏ, các cây cổ thụ, cây hoa rừng hai bên đường. Nhưng khi tôi thiết kế bằng trình chiếu, tôi đã đưa thêm các chi tiết, hình ảnh động như bướm đang bay, chim đang hót trên cành, cô bé đang nhảy nhót hát ca và một số hình ảnh con vật sống trong rừng như hươu, nai, sóc. Trẻ đã biết kể thêm các chi tiết nhỏ làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn. Trẻ kể: Cô bé đi vào rừng, vừa đi vừa cất cao tiếng hát "Vào rừng xem hoa, nghe tiếng chim rừng vui ca, tìm vài bông hoa, cùng hái đem tặng bà". Nghe cô bé hát chim cũng hòa theo hót líu lo... Biện pháp 6: Dạy trẻ thể hiện nhân vật trong chuyện cổ tích. Các nhân vật trong chuyện cổ tích thường có tính cách đối nghịch nhau như: Hiền - ác; hống hách - khiêm tốn; chăm chỉ - lười biếng... Đi kèm với mỗi phạm trù này thì giọng nói, cử chỉ, điệu bộ của từng nhân vật cũng khác nhau. Việc dạy trẻ thể hiện nhân vật trong truyện cổ tích không những giúp trẻ nhớ, kể, kể sáng tạo câu chuyện mà còn định hướng cho trẻ biết yêu quý những đức tính tốt đẹp, phê phán, tránh xa những đức tính xấu. Trong việc dạy trẻ thể hiện vai nhân vật. Tôi luôn chú trọng đến việc diễn tả được cả nội tâm và tâm trạng của nhân vật một cách phù hợp. Với những giọng điệu nhân vật khác nhau mà cô hướng dẫn trẻ kể và nhấn mạnh vào những từ để làm nổi bật rõ ý, tính cách của nhân vật và các điệu bộ cử chỉ cụ thể là: Giọng điệu: Căn cứ vào diễn biến tâm trạng của nhân vật, hành động của nhân vật, bối cảnh xảy ra các tình tiết đó mà lựa chọn ngữ điệu thể hiện phù hợp. VD1: Lão địa chủ trong truyện “Cây tre trăm đốt” là nhân vật phản diện không phải lúc nào cũng có giọng quát nạt, hách dịch để diễn tả nhân vật này. Lúc thực hiện mưu kế lão dỗ ngon ngọt ngữ điệu giọng nhẹ nhàng, ngọt ngào pha chút giả dối. Lúc anh nông dân v
Tài liệu đính kèm: