Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi

âm tổ chức cho trẻ cùng cô làm đồ dùng đồ chơi, trang trí môi trường, thông qua đó cô tận dụng cơ hội để cung cấp kiến thức, kỹ năng cho trẻ.
Kết quả: Khi tổ chức thực hiện biện pháp này cùng với cách trang trí mở có tính linh hoạt tôi nhận thấy, đa số trẻ trong lớp tôi đã nhận thưc được tầm quan trọng của việc trang trí theo chủ đề, và đã biết cùng cô xây dựng chủ đề.Các mảng tường của lớp được trang trí bằng những hình ảnh đẹp vừa mang tính thẩm mỹ, vừa mang tính giáo dục cao. Và trẻ rất thích tham gia cùng cô trang trí môi trường lớp học.
Biện pháp 2: xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài lớp phù hợp với mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm:
-Xây dựng môi trường trong lớp học:
Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học lôi cuốn trẻ các cô giáo cần tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh, môi trường có không gian cách sắp xếp phù hợp gần gũi, quen thuộc với cuộc sống hàng ngày của trẻ,và luôn thay đổi tạo ra sự hấp dẫn mới lạ với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên, chúng không phải di chuyển đi hoặc đóng lại. Vì vậy chúng ta cần suy nghĩ cẩn trọng về việc bố trí các góc. Việc sắp xếp phải rất linh hoạt để có thể sắp xếp lại, chính vì vậy tôi đã:
-Xây dựng,bố trí, sắp xếp các góc chơi phù hợp với không gian của lớp học :
 Đối với môi trường lớp tôi không gian rộng rãi thoáng mát, với cách sắp xếp phù hợp với cuộc sống quen thuộc hàng ngày của trẻ. Các góc chơi được bố trí động và tĩnh linh hoạt, khoa học. Đồ dùng đồ chơi để ở giá trẻ dễ lấy,dễ chơi và dễ cất.Bên cạnh đó chúng tôi chú trọng đến cách bày trí nhằm phát huy tối đa diện tích sử dụng cho trẻ hoạt động.
Tùy theo nội dung của mỗi chủ đề mà giáo viên bày trí các góc sao cho phù hợp, tránh tình trạng trang trí sai nội dung học của chủ đề, do đó sẽ dẫn đến tình trạng dạy trẻ sai nội dung trọng tâm của chủ đề mà cô muốn hướng đến trẻ.
Sau khi thực hiện việc lựa chọn, sắp xếp bố trí các góc chơi phù hợp như trên chúng tôi thấy hiệu quả rất rõ ràng, tôi thấy trẻ lớp tôi chơi tự tin hơn, hứng thú hơn, không xô đẩy va chạm nhau, các góc yên tĩnh không bị gây ảnh hưởng bởi các góc ồn ào, các góc chơi có không gian riêng biệt trẻ chơi thoải mái, trẻ chơi hứng thú hơn. Đặc biệt là giáo viên có thể bao quát trẻ chơi tốt hơn.
Lưu ý là khi xây dựng góc chơi chúng ta tránh những góc ồn ào không nên gần góc yên tĩnh,Góc học tập không bố trí gần góc xây dựng.
Ví dụ: góc phân vai và góc xây dựng là hai góc ồn ào ta nên bố trí gần nhau, đồng thời tạo sự gắn kết cho trẻ chơi ở hai góc dễ giao lưu khi tham gia chơi.
Góc học tập: là góc tĩnh vậy nên bố trí xa những góc ồn ào, đảm bảo đủ không gian và ánh sáng cho trẻ học thơ, truyện, hoặc xem tranh ảnh về chủ đề....
Góc tạo hình: tôi bố trí gần mảng chính của chủ đề để tận dụng mảng tường rộng để trang trí và không gian rộng cho trẻ hoạt động, tôi bố trí giá để trưng bày sản phẩm của trẻ, để đồ chơi của góc lưu động dễ di chuyển.
-Sắp xếp đồ dùng đồ chơi tại các góc hấp dẫn cho trẻ sáng tạo.
Tạo cho trẻ cảm nhận được “ mỗi ngày đến trường là một ngày vui” làm cho trẻ thêm yêu trường yêu lớp , yêu cô và gắn bó với ngôi nhà chung, do đó các sản phẩm của trẻ làm cùng cô được trưng bày, để khích lệ động viên trẻ cố gắng trong mọi hoạt động.
Tôi đặc biệt chú trọng đến việc sưu tầm đa dạng nguyên vật liệu để trẻ sáng tạo trong hoạt động, và khi tạo thành sản phẩm luôn thu hút , hấp dẫn trẻ.
Trang trí đồ chơi từ nguyên vật liệu từ thiên nhiên và luôn gần gũi với trẻ. Trang trí không những đẹp về mặt thẩm mỹ mà còn có tác dụng cho trẻ học tập.
Thông qua việc cùng nhau trang trí lớp học sẽ kích thích và gây hứng thú vui vẻ cho trẻ thích đến trường hơn, trẻ được làm điều mình muốn, được tự tay trưng bày những sản phẩm mà mình làm ra.
-Chọn tiêu đề tranh ảnh thu hút sự chú ý của trẻ.
Xuất phát từ những đặc điểm trên của trẻ, chúng tôi chú trọng đến việc chọn tranh ảnh sao cho thu hút trẻ, tạo ảm giác mới lạ hấp dẫn thu hút trẻ vào góc chơi. Chúng tôi chọn những tranh ảnh có tiêu đề ngắn gọn, hình ảnh ngộ nghĩnh, các sản phẩm quen thuộc của địa phương và phù hợp với chủ đề đang thực hiện.
Ví dụ: ở góc phân vai: trong chủ đề ‘thế giới thực vật- tết và mùa xuân”, tôi đặc biệt chú trọng đến trang trí siêu thị của bé, và tôi có ý tưởng tái hiện lại một phiên “chợ quê”, qua một góc nhỏ bán hàng để trẻ được trải nghiệm.Cùng với ý tưởng của mình tôi khuyến khích trẻ xây dựng cùng cô sao cho góc chơi phong phú và đa dạng.
Tương tự ở tất cả các góc tôi đều chú trọng đến tiêu đề một cách hợp lý nhất, tôi luôn chú trọng tính mở và linh hoạt trong các góc chơi, luôn có sự kết hợp sản phẩm của cô và của trẻ trang trí kết hợp cùng, tạo cho trẻ thấy hứng thú và tự tin hơn khi tham gia góc chơi, trẻ sẽ thấy tự hào khi thấy sản phẩm của chính mình được trang trí ở đó, đó cũng là yếu tố giúp trẻ chơi sáng tạo hơn.
Khi thực hiện biện pháp này tôi thấy trẻ tự tin hơn rất nhiều, trẻ rất hào hứng khi tham gia vào các góc chơi, rất linh hoạt sáng tạo khi cùng cô trang trí lớp.
*Xây dựng môi trường ngoài lớp học:
Đối với môi trường ngoài lớp học trẻ được cùng nhau vui chơi, cùng nhau khám phá mọi lúc, mọi nơi từ đó giúp trẻ tích lũy các kỹ năng và phát triển các kỹ năng giao tiếp, ứng xử, kỹ năng hoạt động nhóm từ đó hình thành và phát triển nhân cách sau này cho trẻ. Trẻ được thỏa sức vui chơi, khám phá môi trường xã hội, trẻ được hòa mình vào tập thể đáp ứng nhu cầu hoạt động của trẻ đảm bảo mục tiêu giáo dục cho trẻ với phương châm “Học bằng chơi, chơi mà học”.
Vì vậy ngay từ đầu năm học song song với việc xây dựng môi trường học tập trong lớp, tôi đã cùng tập thể giáo viên trong trường xây dựng môi trường ngoài lớp học , với tiêu trí an toàn- đẹp – và hấp dẫn trẻ, để trẻ thỏa sức khám phá các hoạt động ngoài trời một cách tích cực.
Trường được xây dựng có hàng dào bảo vệ xung quanh, có các cây xanh, có vườn hoa, cây cảnh, có các đồ chơi ngoài trời đu quay, cầu trượt...).
Tất cả bố trí sắp xếp đảm bảo an toàn cho trẻ, không trồng cây có gai, không để những đồ chơi sắc nhọn....
Với những lợi thế và ưu điểm đó là có một khuôn viên rộng , thoáng mát, địa hình đẹp, với sự sắp xếp bài trí hợp lý, khi bước chân đến cổng trường không những thu hút trẻ mà còn mang đến cho các bậc phụ huynh một cảm giác hấp dẫn, đáp ứng đủ yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ.
Ngoài ra nhà trường còn treo trang trí những khẩu hiệu, những biển báo bảo vệ môi trường, và biển báo khi tham gia giao thông... tạo môi trường học tập tích cực cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
Kết quả: việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc làm cần thiết trong tiến trình đổi mới và phát triển giáo dục mầm non. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức hướng dẫn cho trẻ, nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. từ đó thiết kế môi trường giáo dục khơi gợi hứng thú, phát huy khả năng tìm tòi và khám phá của trẻ; cung cấp cho trẻ nhiều cơ hội khám phá; trẻ tích cực chủ động và tự tin tham gia vào các hoạt động đầy sáng tạo; hình thành kỹ năng tự lập đồng thời mời gọi trẻ tham gia giải quyết các tình huống có vấn đề. Bên cạnh việc thiết kế môi trường gần với với văn hóa địa phương, bản sắc dân tộc để trẻ trải nghiệm cảm giác thân quen, môi trường phải đáp ứng sở thích, khả năng, hướng đến trẻ em: trẻ dễ dàng di chuyển, sân chơi thiết kế chơi được lâu dài, thu dọn thuận tiện, đồ chơi bền, màu sắc, chất liệu đẹp, có thẩm mỹ.Sẽ tạo cho trẻ có cơ hội được giãy bày tâm sự , nguyện vọng mơ ước của mình với cô với bạn bè, nhờ đó mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn, nên kết quả hoạt động cũng cao, trẻ cảm thấy yêu trường, yêu lớp , yêu cô giáo và bạn bè.
Biện pháp 3: Sử dụng đồ dùng,học liệu đa dạng hấp dẫn, tận dụng nguyên vật liệu từ thiên nhiên có sẵn của địa phương:
-Trên thị trường hiện nay có rất nhiều đồ chơi có sẵn của trẻ mầm non,với tính năng đa dạng về màu sắc, phong phú về chủng loại. Nhưng đồ dùng đồ chơi mua sẵn có đẹp có tốt xong chúng không phong phú về chất liệu, mà tốn kinh phí hơn, trẻ ít có cơ hội khám phá trải nghiệm qua các đồ chơi mua sẵn.
-Để trẻ hoạt động một cách hứng thú,tích cực ngay từ đầu năm học chúng tôi đã lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các góc chơi.Tận dụng nguyên vật liệu từ phế thải như bìa cát tông, lõi chỉ, xốp, giấy, lá khô, vỏ sò, đĩa CD, hột hạt .... để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ, tất cả nguyên vật liệu đều phải đảm bảo an toàn, không độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ.
Ví dụ: Chúng tôi dùng dĩa CD trang trí giấy đề can cho trẻ xếp hình cá, chim, dùng lá khô để tạo hình con trâu, cũng từ những nguyên vật liệu đó trẻ có thể chơi ở các hoạt động góc như dùng lõi chỉ cho trẻ xây hàng dào.... Tất cả những đồ dùng này cô không tự chuẩn bị mà khuyến khích trẻ cùng tham gia, những nguyên vật liệu cô và trẻ sưu tầm sẽ được phân loại theo chủng loại, chất liệu. Sau đó cô giáo sẽ tiếp tục phân loại theo mục đích sử dụng, phân theo góc chơi, chủ đề chơi. Ví dụ: lá cây, đĩa CD, hột hạt... sẽ phân vào góc nghệ thuật để trẻ hoạt động.
Vỏ Trai Trai , đĩa CD ,chai lọ, vỏ hộp sữa tươi và vỏ sữa chua... cô để vào góc học tập, góc phân vai..., những đồ dùng học liệu không cố định để góc nào, không ép đặt trẻ cách sử dụng mà cô luôn thay đổi vị trí, mục đích sử dụng, cách sử dụng tùy vào ý tưởng sáng tạo của trẻ, tùy nội dung của từng chủ đề.
Thông qua việc chuẩn bị đồ dùng từ nguyên vật liệu thiên nhiên có sẵn ở địa phương, tôi thấy rằng đồ dùng học liệu cho trẻ hoạt động ở lớp tăng lên, số lượng phong phú đa dạng màu sắc, chủng loại, chất liệu, kiểu dáng, trẻ rất hứng thú và tích cực hoạt động trải nghiệm, qua đây giáo dục trẻ tiết kiệm và bảo vệ môi trường.
Biện pháp 4: Khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học liệu theo nhiều cách sáng tạo khác nhau:
Đồ dùng đồ chơi hết sức cần thiết đối với trẻ, nó có tác dụng và ý nghĩa thật to lớn và sâu sắc đối với trẻ độ tuổi m