Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giờ dạy phân môn học hát âm nhạc lớp 6

bài 
TĐN quen thuộc, các em thường không chú ý lắng nghe giáo viên làm mẫu 
mà chỉ nghe thoáng qua rồi đã hát và đọc không chính xác. 
 Để học tốt phân môn hát này học sinh phải kết hợp tốt kiến thức âm 
nhạc đã học ở phÇn nhạc lý, TĐN cùng kỹ năng thực hành với sự nhanh nhạy 
trong phản xạ và tư duy. Ngoài ra học sinh cần học cách cảm nhận tác phẩm 
có nghĩa là cảm nhận về nội dung, tính chất của bài, từ đó mới thể hiện được 
bài hát một cách chính xác và hay nhất. Bên cạnh đó, giáo viên âm nhạc cần 
hỗ trợ và hướng dẫn các em trình diễn ca khúc vừa học để ca khúc được hoàn 
thiện hơn và đến với người nghe một cách thuyết phục. 
Làm được tất cả những điều đó, đòi hỏi người giáo viên rất nhiều 
điều, chính vì thực trạng này, tôi mạnh dạn đổi mới phương pháp, mục đích 
nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn học hát, và giúp các em phát huy 
tính tích cực, gây hứng thú cho các em. Quan trọng hơn và giúp các em nắm 
được bài hát, hát đúng, chính xác và trình diễn bài hát sinh động, diễn cảm 
đặc biệt khi hát phải có cái hồn âm nhạc trong đó để người nghe dễ nghe và 
dễ dàng chấp nhận. 
3/. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH: 
 7 
Trong quá trình thực hiện, việc tạo hứng thú cho học sinh trong học tập 
phân môn học hát yêu cầu người giáo viên phải linh hoạt lựa chọn, kết hợp và 
dụng phù hợp tất cả các phương pháp vào từng bài giảng cụ thể. Sau đây là 
một số phương pháp mà giáo viên bộ môn âm nhạc có thể kết hợp và vận 
dụng trong thực tế giảng dạy của mình: 
3.1. Xác định mục tiêu dạy hát: 
Học hát chiếm thời lượng nhiều nhất. Mỗi bài hát được dạy trong một 
tiết, sau đó được ôn tập trong vài tiết tiếp theo. Cho nên, giáo viên phải xác 
định rõ mục tiêu của việc học hát trong kế hoạch bài học vừa đảm bảo theo 
chuẩn kiến thức kĩ năng vừa đảm bảo phát huy theo năng lực học sinh. Cần 
xác định các mục tiêu cần đạt trong dạy hát như sau: 
- Mục tiêu về kiến thức: Dạy hát nhằm phát triển năng lực nhận thức 
của HS, học mỗi bài hát giúp các em biết thêm về một vấn đề, về tác giả hoặc 
đặc điểm riêng của bài hát. Sự phong phú về mặt nội dung trong các bài hát 
giúp các em có thêm hiểu biết về cuộc sống. Các hình tượng âm nhạc cũng 
giúp nâng cao khả năng nhận thức và hiểu biết của học sinh. Bên cạnh đó, dạy 
hát còn phát triển năng lực ngôn ngữ, lời ca của bài hát làm vốn từ của học 
sinh trở nên phong phú và sinh động hơn. Tùy vào từng bài hát cụ thể, dựa 
vào yêu cầu của chuẩn kiến thức kĩ năng, giáo viên chọn lọc và truyền đạt 
theo từng điều kiện và đối tượng cụ thể. 
- Mục tiêu về kĩ năng: Đây là mục tiêu trọng tâm của việc học hát. Dạy 
hát nhằm phát triển năng lực âm nhạc của học sinh, giúp các em hát đúng giai 
điệu và lời ca, biết cách hát tự nhiên, biết lấy hơi, hát rõ lời và thể hiện được 
sắc thái, tình cảm của bài hát. Dạy hát còn giúp học sinh trình bày bài hát theo 
hình thức đơn ca, song ca, tốp ca, đồng ca, biết hát kết hợp các hoạt động như: 
gõ đệm, vận động theo nhạc, nhảy múa, biểu diễn hoặc trò chơi Không nên 
đòi hỏi quá cao đối với học sinh, cần bám sát chuẩn kiến thức kĩ năng và chú 
ý phát triển các học sinh có năng khiếu, tạo điều kiện cho các em được bộc lộ 
năng khiếu của mình. 
 8 
- Mục tiêu về tình cảm và thái độ: Dạy hát nhằm giáo dục HS những 
tình cảm tốt đẹp, giúp các em thêm yêu âm nhạc (yêu quê hương đất nước, 
con người), có khả năng tham gia ca hát trong và ngoài nhà trường. 
Những mục tiêu trên chỉ đạt được khi học sinh trải qua quá trình học 
tập lâu dài và đúng hướng, nếu chỉ học 1-2 bài hát thì không thể đạt được 
những điều đó. Vì vậy khi dạy một bài hát cụ thể, giáo viên phải lựa chọn 
cách diễn đạt mục tiêu ngắn gọn và rõ ràng trong kế hoạch bài dạy để từ đó áp 
dụng có hiệu quả khi lên lớp. Đối với cả cấp học, điều này được thực hiện rất 
thuận lợi vì nội dung được truyền tải đến học sinh được liên tục và có hệ 
thống. Càng thuận lợi hơn đối với những giáo viên đảm nhiệm tất cả các khối 
lớp trong bậc học vì giáo viên có sự tiếp cận và nắm bắt được đa số các đối 
tượng học sinh trong quá trình dạy học từ lớp 6 đến lớp 9, từ đó giáo viên có 
thể đặt ra nội dụng và yêu cầu phù hợp cho học sinh ở từng khối lớp. 
3.2. Tìm hiểu đặc điểm các bài hát trong chương trình SGK âm nhạc 6: 
a. Đề tài và xuất xứ của các ca khúc trong chương trình SGK âm 
nhạc 6. 
Đề tài và xuất xứ của các ca khúc trong chương trình rất phong phú và 
đa dạng về nhiều phương tiện khác nhau. Hầu hết các tác phẩm và ca khúc 
độc lập và hoàn chỉnh, các bài dân ca trong và ngoài nước với phần lời dịch 
sang tiếng việt hoặc đặt lời mới, những ca khúc hiện đại – sáng tác của các 
nghệ sỹ Việt Nam chiếm số lượng lớn. 
Như vậy biên soạn nội dung chương trình khoa học hợp lý, có ý nghĩa 
rất quan trọng trong việc góp phần không nhỏ vào chất lượng học tập cũng 
như hiệu quả giáo dục nhân cách của phân môn này đối với học sinh THCS. 
Các bài hát dân ca được sử dụng trong chương trình đã qua sự chọn lọc 
trong kho tàng âm nhạc cổ truyền dân tộc Việt Nam với những làn điệu dân 
ca điển hình của các miền đất nước. 
+ Dân ca Nam Bộ ( theo điệu lý con sáo Gò Công) “ Vui bước đường xa”. 
+ Dân ca Thanh Hoá “Đi cấy” 
+Dân ca Xá – Tây Bắc: “Mưa rơi” 
+ Dân ca Trung bộ ( theo điệu lý thương nhau): “Chim bay” 
 9 
Nội dung, tính chất và phương thức diễn xướng của các bài dân ca Việt 
Nam này cũng rất phong phú. Có bài vui, dí dỏm như: Đi cấy, vui bước trên 
đường xa. có bài du dương tha thiết như chim bay, mưa rơi. 
Ngoài các bài dân ca Việt Nam những ca khúc và những bài dân ca của 
một số nước cũng được đưa vào chương trình làm phong phú thêm tầm hiểu 
biết của học sinh về đất nước, con người, đời sống của các dân tộc khác như: 
Hô la hê – hô la hô ( Đức), hành khúc tới trường (Pháp) 
Mặt khác, một lượng lớn những ca khúc sáng tác của các nhạc sĩ Việt 
Nam với nhiều đề tài, nội dung khác nhau: Tuổi học trò, tuổi thơ, nhà trường, 
thầy cô giáo như: Tiếng chuông và ngọn cờ (Phạm Tuyên), niềm vui của em 
(Nguyễn Huy Hùng), Ngày đầu tiên đi học (Nguyễn Ngọc Thiện, thơ: Viễn 
Phương), Tia nắng hạt mưa (N: Khánh Vinh, thơ: Lệ Bình) Ngày vui mới 
(Phan Huỳnh Điểu), Lá thuyền ước mơ (Thảo Linh) 
Một số bài hát truyền thống gắn với lịch sử cách mạng cũng được đưa 
vào chương trình: Quốc ca (Văn Cao), Làng tôi (Văn cao), Lên đàng (Lưu 
Hữu Phước). Hay một số bài hát thiếu nhi miêu tả cảnh làng quê nông thôn 
Việt nam, miêu tả cánh chim hoà bình và ca ngợi Bác Hồ kính yêu, cùng 
những tình cảm sâu sắc mà các em thiếu niên nhi đồng dành cho Bác Hồ : Ai 
yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng (Phong Nhã), lượn tròn - lượn 
khéo (Văn Chung), lúa thu (Nguyễn Xuân Khoát). 
Sự phong phú và đa dạng về đề tài của các ca khúc đã thu hút sự quan 
tâm chú ý của học sinh khiến phân môn này trở lên là môn học được học sinh 
yêu thích. Với lứa tuổi này thì xuất xứ, đề tài, lời ca chiếm vai trò quan trọng 
trong việc truyền tải nội dung tư tưởng của bài hát. Điều đó cho thấy nội dung 
học hát không chỉ cung cấp những kiÕn thức sơ giản, những kỹ năng ca hát 
c¬ bản mà còn góp phần giáo dục, bồi dưỡng và mở rộng vốn kiến thức âm 
nhạc cho học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho các em phát triển tình cảm đạo 
đức trong sáng từ đó có thái độ và hành vi tốt đẹp cao thượng. 
b. Thể loại của các ca khúc trong chương trình SGK âm nhạc 6. 
 10
Bài hát là tác phẩm âm nhạc có sự kết hợp giữa Âm nhạc và lời ca, là 
nghệ thuật tổng hợp của hai yếu tố âm nhạc và văn học. căn cứ vào tính chất 
nội dung của bài hát trong chương trình, tôi tạm phân thành 3 thể loại để tiện 
cho việc dạy học là: 
Bài hát hành khúc 
Bài hát trữ tình 
Bài hát nhanh, vui hoạt. 
*Bài hành khúc: 
Bài hát hành khúc thường viết ở nhịp độ vừa phải, hợp với bước đi, âm 
điệu rắn rỏi, rõ ràng, khoẻ mạnh, mang tính chất kêu gọi, thôi thúc, thể hiện 
tinh thần lạc quan, ý chí quật cường. 
Tiết tấu trong các bài hát hành khúc thường được sử dụng bằng dấu 
chấm dôi hay móc giật, và được viết ở nhịp 2/4, được thể hiện ở một số bài 
như: 
- Quốc ca (Văn Cao) 
- Lên đàng ( Lưu Hữu Phước) 
- Hành khúc tới trường (nhạc Pháp)... 
* Bài hát tr÷ tình, dân gian mang âm hưởng dân gian và hiện đại: 
Loại này thường có giai điệu du dương, mượt mà, êm ái, dịu dàng với 
nhịp độ khoan thai, tốc độ vừa phải được thể hiện ở một số bài như: 
- Mưa rơi (dân ca xá) 
- Vui bước trên đường xa (lý con sáo gò công) 
- Chim bay 
- Làng tôi (Văn cao) 
- Ngày dầu tiên đi học (Nguyễn ngọc thiện) 
- Lượn tròn lượn khéo (Văn Chung) 
- Niềm vui của em (Nguyễn Huy Hùng) 
*Bài hát nhanh, vui hoạt: 
 11
Với tính chất vui vẻ, hài hước, dí dỏm... những bài hát có thể loại này 
thường có nhịp độ nhanh, thể hiện sự náo nhiệt, sôi động bằng âm thanh sinh 
động linh hoạt, sáng sủa, trôi chảy. 
- Tia nắng hạt mưa (Khánh Vinh - Lệ Bình) 
- Đi cấy (Dân ca thanh hoá). 
- Tiếng chuông và ngọn cờ (Phạm tuyên). 
- Lá thuyền ước mơ (Thảo Linh). 
3.3. Xác định cấu trúc, hình thức các bài hát trong chương trình. 
Hát hết các bài hát trong chương trình SGK âm nhạc lớp 6 có hình 
thức, cấu trúc mạch lạc, chủ yếu viết ở thể 1 đoạn đơn. 
a) Hình thức 1 đoạn đơn: 
VD1: Như bài “Hành khúc tới trường” (Nhạc Pháp) viết ở nhịp 2/4) 
giọng Fa trưởng. Đây là bài viết ở hình thức 1 đoạn đơn gồm 2 câu. 
Sơ đồ Câu 1: 8 nhịp (tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
Kết : III/F dur 
Câu 2: 8 nhịp ( tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
Kết: I/F dur 
b) Hình thức 2 đoạn đơn. 
VD1: Như bài “ Tiếng chuông và ngọn cờ” (Phạm Tuyên) viết ở nhịp 
2/4 giọng dmoll- Ddur . Bài hát này viết ở hình thức 2 đoạn đơn không tái 
hiện, kiểu tương phản. 
Sơ đồ: 
Câu 1: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
Kết: V/d – moll 
Đoạn a Câu 2: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
Kết: I/d – moll 
Câu 1: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
Đoạn b Kết: III/d – dur 
Câu 2: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp) 
 12
Kết: I/d – moll 
3.4. Xác định và xây dựng các kĩ năng ca hát và phương pháp rèn 
luyện: 
Các kỹ năng ca hát và phương pháp rèn luyện cho học sinh. 
- Tư thế hát 
- Hơi thở 
- Hát chính xác 
- Hát đồng đều 
- Hát rõ lời 
Tư thế hát: Trong quá trình học hát trước hết phải luyện tư thế hát. 
Khi đứng hát người thẳng đầu không nghiêng, vai không so hai tay 
buông dọc theo chân thoải mái, toàn thân thể dồn vào hai chân đều nhau. 
Khi ngồi hát thân người giống như khi đứng hát hai tay đặt trên đầu gối 
lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia. Tư thế đứng 
tạo cho việc hít thở thoải mái đồng thời phát âm nhả chữ dễ dàng. Luyện tập 
đúng tư thế khi hát không đòi hỏi điều gì đặc biệt nhưng giáo viên cần chú ý 
kiểm tra để uốn nắn như sai sót. Tập tư thế hát đúng giúp cho việc hô hấp 
thuận lợi là một việc rất quan trọng trong quá trình ca hát. 
Hơi thở: Trong ca hát thở là một trong những vấn đề cần thiết hết sức 
quan trọng cách thở đúng là biết hít vào một lượng hơi thở đầy đủ dễ hát hết 
một câu hát, khi hát nếu bị thiếu hụt hơi sẽ làm cho tiếng hát bị ngắt không 
đúng chỗ. 
Khi hát các bài hát có nhịp độ chậm hay vừa phải cho các em lấy hơi 
chậm, hít bằng mũi. Nên đánh dấu những chỗ lấy hơi, lấy hơi hợp lý mới có 
thể hát ngân dài ở cuối câu. 
Hát chính xác: 
Việc hát chính xác có ý nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản 
nhạc. Một trong những điều kiện để giúp học sinh phát triển kỹ năng chính 
xác là việc lựa chän của bài hát cho phù hợp với âm vực giọng của các 
em. 
 13
Hát đồng đều 
Trong nhà trường việc hát tập thể giữ vai trò chủ yếu chính 
Vì vậy khi cả lớp cùng hát học sinh cần phải hoà giọng của bản thân 
vào giọng chung của tập thể, không thể để cho cả lớp hát nhưng có một hai 
giọng vượt ra ngoài lạc lõng, làm ảnh hưởng đến sự hoà hợp âm thanh chung. 
Dạy cho các em kỹ năng hát đồng đều và hoà giải giọng có thể vận dụng một 
số biện pháp sau: 
+ Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh 
+ Dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác chỉ huy nghe dạo nhạc hoặc 
nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đếm để bắt đầu vào bài. 
+ Giúp học sinh cách phát âm nhả chữ đúng cùng làm cho giọng hát 
các em đồng đều, hoà hợp. 
Phát âm nhả chữ hát rõ lời. 
Bài hát là sự kết hợp chặt chẽ giữa giai điệu và lời ca. Nếu không phát 
âm rành rọt chính xác sẽ mang lại sự cảm thụ nghệ thuật đầy đủ cho người 
nghe. Hát rõ lời góp phần truyền cảm các thông tin chính xác nhưng phải giữ 
được sự mềm mại, độ vang của âm thanh trong khi hát. 
3.5. Xác định và xây dựng phương pháp dạy hát theo chuẩn KTKN: 
Học hát là quá trình không chỉ đơn thuần dạy hát cho học sinh mà 
nhiều hoạt động khác cũng diễn ra một cách đồng thời như: Củng cố giọng 
hát cho học sinh. Luyện tập tai nghe, phân biệt tính chất điệu thức cấu trúc 
hình thức tác phẩm âm nhạc, tập ghi nhớ giai điệu để diễn cảm, trình bày tác 
phẩm (Có thể kết hợp với phần đệm của nhạc cụ với múa hát...) 
Như vậy để quá trình học hát đạt hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải chuẩn 
bị những vấn đề sau: 
a) Mục đích yêu cầu của bài 
Căn cứ vào nội dung, tính chất của bài hát giáo viên xác định mục đích 
yêu cầu của từng tiết học. 
Phân môn học hát trong chương trình chủ yếu được phân chia làm 2 
dạng tiết dạy 
+ Học bài hát mới 
 14
+ Ôn bài hát đã học 
Yêu cầu của tiết học bài hát mới là: 
- Cảm thụ tính chất, thể loại âm nhạc của tác phẩm. 
Hát trôi chảy giai điệu của bài hát 
Nắm được xuất xứ của tác giả, tác phẩm của bài hát. 
- Kết hợp sử dụng các kỹ năng ca hát như: Tư thế hát, lấy hơi đúng chỗ, 
hát rõ lời. 
Yêu cầu của tiết ôn bài hát đã học là: 
- Sửa những chỗ hát sai 
- Thuộc và hát chính xác lời bài hát 
- Nâng cao bài hát bằng cách đi sâu vào luyện tập kỹ năng như hát lấy 
hơi, ngân dài những chỗ quy định, hát ngắt tiếng , liền tiếng, hát nhấn thể hiện 
diễn cảm... 
- Thể hiện đúng sắc thái, cường độ, nhịp độ của bài. 
- Kết hợp các hình thức trình bày khác nhau như: đồng ca, hát theo 
nhóm, đơn ca, hát đồng ca có lÜnh xướng, hát bè đơn giản. 
- Tập hát với phần đệm của nhạc cụ có dạo đầu kết thúc với sự chỉ huy 
của giáo viên. 
- Tập hát kết hợp với gõ nhịp, gõ phách gõ theo âm hình tiết tấu của bài hát. 
- Nắm được chủ đề, tư tưởng, cấu trúc bài hát. 
- Hát kết hợp với vận động theo âm nhạc và múa... 
b) Kiểm tra ôn luyện bài trước khi dạy: 
Điều này vô cùng quan trọng và cần thiết. Để làm được điều đó, giáo 
viên cần phải thực hiện những yêu cầu sau: 
- Đọc xướng âm phần nhạc rồi ghi chép với lời ca. Hát trôi chảy bài hát 
từ đầu đến cuối. 
- Hát chính xác cao độ, trường độ, những chỗ ngân nghỉ, mạnh nhẹ, và 
tính chất của bài. 
- Thuộc lời ca của bài hát 
- Liên tưởng cách trình diễn tác phẩm để gợi ý và hướng dẫn học sinh. 
 15
c) Phân tích bài hát. 
- Tìm hiểu xuất xứ của bài hát, tác giả bài hát 
VD:Bài hát “Quốc ca” của NS Văn cao trong chương trình SGK âm 
nhạc lớp 6 xuất xứ bài “tiến quân ca: của NS Văn Cao được sáng tác năm 
1944 – NS Văn Cao là một trong những lớp NS đầu tiên của nền âm nhạc 
Việt Nam. Ông sáng tác nhiều bài hát từ trước và sau cách mạng đều được 
quần chúng yêu thích. 
Phân tích nội dung tư tưởng, hoạt động âm nhạc của bài hát trong sự 
thống nhất giữa âm nhạc và lời ca, cụ thể như: 
+ Xác định giọng, nhịp của bài hát. Xác định giọng phù hợp với học 
sinh 
+ Phân tích cấu trúc hình thức âm nhạc và phân đoạn, phân câu bài hát. 
+ Xác định thể loại của bài hát để lựa chọn các kỹ năng thể hiện cho 
phù hợp với đặc điểm, phong cách của bài hát. 
+ Ghi chú chỗ khó hát về cao độ, tiết tấu, dấu luyến trong bài hát để cã 
hướng khắc phục. 
+ Quy định chỗ ngắt hơi và lấy hơi đảm bảo tính thống nhất, hài hoà 
của giai điệu, tiết tấu, câu nhạc, đoạn nhạc trong bài hát. 
d) Luyện tập bài hát. 
Ngoài việc tập hát, ghép lời với nhạc chính xác, diễn cảm bài hát, giáo 
viên cần phải chuẩn bị phần nhạc đệm cho bài hát với tiết tấu, phù hợp với 
tính chất, thể loại, phong cách của bài hát trên đàn organ, có dạo đầu, dạo 
giữa, câu nhạc lối, dẫn giọng và kết. 
Mặt khác, giáo viên nên tập kỹ năng âm hình đệm và hoà âm cơ bản 
của bài hát, để khi dạy có thể lĩnh xướng, hát bè đơn giản (Q3,Q6) hát nối.... 
khi hát có thể cho học sinh kết hợp với gõ phách, gõ nhịp theo tiết tấu lời ca 
của bài hát. Giáo viên chỉ huy, đánh nhịp. 
e) Xây dựng tiến trình thực hiện dạy học hát: 
Sau khi tìm hiểu nghiên cứu, luyện tập kỹ bài hát giáo viên cÇn phải 
hình dung được các bước sẽ thực hiện tuần tự trước sau đối với từng bài hát, 
 16
từng loại tiết (học bài hát mới hay ôn lại bài hát). Bởi mỗi loại tiết ta sẽ phải 
lựa chọn các biện pháp, phương tiện dạy học sao cho phù hợp. 
Xây dựng tiến trình dạy học hát luôn đi kèm với việc lựa chọn phương 
tiện dạy học. Do đó tuỳ theo tính chất tiết học của bài hát mới hoặc ôn tập bài 
hát cũ mà lựa chọn các phương tiện dạy học cho phù hợp. Có thể sử dụng các 
phương tiện dạy học như: 
+ Đàn phím điện tử hoặc nhạc cụ khác mà giáo viên sử dụng thành thạo 
+ Tranh ảnh của tác giả bài hát 
+ T×m t­ liÖu trªn m¹ng vµ chuÈn bÞ bµi trªn m¸y 
chiÕu 
+ Các đạo cụ phù hợp với tính chất nội dung của bài hát thể hiện... 
3.6 . Các bước tiến hành dạy hát. 
Tất cả những điều đó được thể hiện bằng giáo án cụ thể mà giáo viên 
phải chuẩn bị soạn cho 1 tiết dạy. 
Dưới đây là giáo án một dạng tiết dạy: Học bài hát mới 
Để tiện cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn này, Tôi 
mạnh dạn đổi mới từ khâu chuẩn bị, khâu soạn bài cho đến khâu thực hành 
giảng dạy tiết học trên lớp với học sinh. 
3.7. Hướng dẫn và dàn dựng cho học sinh cách trình diễn ca khúc 
vừa học trong giờ học và trong hoạt động ngoại khoá. 
Ngoài việc thuộc lời ca, hát chính xác giai điệu, tiết tấu bài hát ra, thì 
người giáo viên nên chủ động phát huy tính sáng tạo của học sinh đối với các 
ca khúc các em được học. Sau khi học xong bài hát, giáo viên gợi mở cho các 
em về cách trình diễn ca khúc: biểu lộ cảm xúc qua gương mặt, qua động tác, 
sáng tạo động tác mới, cách hát mới, cách biểu diễn mới. 
Ví dụ như bài “ Niềm vui của em” ( Nguyễn Huy Hùng) giáo viên đưa 
một bức tranh có hình ảnh người mẹ ngồi trên bàn làm việc, một em bé đang 
đeo cặp đến trường, những con chim bay ríu rít thành đàn và ông mặt trời lấp 
ló của buổi sớm mai. Giáo viên yêu cầu học sinh tự nhận xét về bức tranh 
này: Bức tranh có những hình ảnh gì, hình tượng gì? Nội dung của bức tranh 
 17
là gì? Từ đó cho học sinh liên tưởng đến nội dung, lời ca bài hát, học sinh suy 
nghĩ cách thể hiện bài hát này, thời gian suy nghĩ là 2 phút, sau đó gọi học 
sinh lên trình bày. 
Giáo viên nhận xét góp ý và gợi mở cho học sinh suy nghĩ cách thể 
hiện khác. 
Cũng vẫn bài hát này, ta có thể tay cầm ô, mặc váy dân tộc mèo, khi 
dạo nhạc dầu 3 nữ múa ô đến phần hát, nữ hát đơn ca vừa hát vừa đi vào giữa 
sân khấu - Đoạn điệp khúc, 3 nữ múa xung quanh bạn hát đến hết bài. 
Dạo nhạc giữa nữ hát múa cùng 3 nữ múa, hết dạo nhạc thì vào hát, lưu 
ý khi hát thể hiện nét mặt, kết hợp với động tác tay đưa, múa ô. kết bài có thể 
kết thành hình tượng, 4 nữ cùng nhìn về 1 hướng, tay vẫy như sơ đồ sau: 
* nữ đứng 
2 nữ * *nữ đứng 
 quỳ cao * 
( Lưu ý ô vác lên vai, 1 tay giữ ô, 1 tay vẫy) 
 Dưới đây là một vài cách dàn dựng cho ca khúc trong chương trình SGK 
âm nhạc lớp 6 mà tôi đã thực hiện khi hướng dẫn và dạy các em trình diễn. 
VD1: Bài hát: “Mưa rơi” ( Dân ca Xá) 
+ 5 nữ hát 
+ Trang phục dân tộc 
* Lần 1 ( Lời 1) + Đạo cụ: Gùi vác vai nhẹ 
- Dạo đầu 5 nữ ra ngồi trên bục theo thứ tự cao thấp, sau đó hát luôn cả 
bài. kết hợp động tác tay đưa lên cao, sang ngang. 
1 2 3 
 * * * 
* * 
 4 5 
Phù hợp với nội dung bài hát, lời ca bài hát. 
Lần 2 ( Lời 2): 
- Dạo giữa 5 nữ tiến lên thành 1 hàng ngang, sau đó chuyển đội hình 
hàng chéo, làm động tác trồng cây, tưới cây, hứng mưa. 
1 2 3 4 5 
 18
 * * * * * 
 * 
 * 5 
 * 4 
 * 3 
 * 2 
 1 
- Hết dạo nhạc chuyển đổi hình tạo thành 2 khối, 1 khối 2 người, 1 khối 
3 người, đứng chếch nhau hát cả lời 2, kết hợp với động tác tay, chân. 
- Hát quay lại từ câu “ Đầu sàn có đôi chim”... đến hết bài. Lúc này 
chuyển đội hình về