Báo cáo Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi

̣o trong góc học chữ cái để trẻ nhớ lâu hơn và hứng thú hơn với các chữ cái 
Trẻ đọc chuyện theo tranh
* Chơi trò chơi đóng kịch
 Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp tốt để phát triển ngôn ngữ đối thọai cho trẻ. Nội dung kịch được chuyển thể từ các tác phẩm văn học mà trẻ đã được làm quen. Trẻ làm quen với các mẫu câu văn đã được gọt giũa chọn lọc. Khi đóng kịch trẻ được thể hiện đúng ngữ điệu, tính cách của từng nhân vật mà trẻ đóng, giúp cho ngôn ngữ của trẻ khi diễn đạt mang sắc thái biểu cảm rõ rệt.
 VD: Chủ đề gia đình, chúng tôi đã lựa chọn câu chuyện “ Ba cô gái” để cho các cháu tập đóng kịch và chúng tôi cũng lựa chọn các nhân vật sao cho phù hợp với tính cách của trẻ: Cháu Hồng Ngọc nhỏ nhẹ, yếu ớt đóng vai bà mẹ (giọng dịu dàng nhưng yếu ớt). Cháu Tiến An nhanh nhẹn, hoạt bát hơn chúng tôi gợi ý cho cháu đóng vai Sóc con giọng hối hả khi báo tin cho chị cả và giận giữ khi nói câu “Thương mẹ, thương mẹ mà giặt xong chậu quần áo mới về”. Cháu Minh Hằng đóng vai chị cả tỏ ra không thương mẹ, không quan tâm tới mẹ “ Ôi chị buồn quá nhưng chị phải giặt xong chậu quần áo này đã”
- Trong khi cho trẻ tập đóng kịch chúng tôi còn chú ý đến một vấn đề tương đối quan trọng đó là: Đối với những trẻ khá chúng tôi cho đóng vai chính còn những trẻ yếu hơn chúng tôi cho đóng vai phụ. Khi được tham gia đóng kịch nhiều lần những trẻ yếu dần dần được nâng cao lên vai khó. Như vậy những trẻ đó sẽ được hòa nhập với các bạn trong lớp, giúp trẻ tự tin, mạnh dạn hơn trong mọi hoạt động.
 Tóm lại: Thông qua các hoạt động kể chuyên sáng tạo và tập đóng kịch các cháu của lớp chúng tôi đã mạnh dạn và tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người đồng thời ngôn ngữ của trẻ cũng được phát triển, trẻ đã phát âm chính xác và nói mạch lạc hơn.
 Biện pháp 2: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các bài đồng dao, ca dao 
 Đồng dao, ca dao như một bức tranh với nhiều màu sắc thể hiện sự phong phú, đa dạng của cuộc sống, từ đời sống sinh hoạt vật chất và tinh thần, tình cảm của con người, nó có giá trị về mặt trí tuệ, tình cảm và ngôn ngữ, ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành, phát triển nhân cách trẻ.
	Các bài đồng dao có 2, 3, 4, 6 chữ... có vần, với lối ngắt nhịp 1-1 , 2-2,... thường có nối kết cấu vòng tròn, trùng điệp. Ngôn ngữ trong đồng dao, ca dao là ngôn ngữ hát, kể, giàu tính nhạc, giàu hình ảnh, có sức tạo hình. Nó rất phù hợp với việc rèn cho trẻ phát âm, tích lũy vốn từ, hiểu nghĩa từ, nắm ngữ pháp, lối nói trôi trảy, uyển chuyển.
	Để phát huy tính tích cực của ngôn ngữ qua các bài đồng dao, ca dao đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ thì việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao là rất quan trọng. Hiện nay, hoạt động dạy trẻ đọc đồng dao, ca dao chưa có ở các hoạt động chung, chính vì vậy mà chúng tôi lồng ghép hoạt động đọc đồng dao, ca dao cho trẻ vào các hoạt động chơi trò chơi dân gian được tổ chức ở hoạt động ngoài trời, hoạt động đón và trả trẻ, hoạt động sau khi ngủ dậy. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc thuộc những bài đồng dao, ca dao thì chúng tôi luôn tìm tòi những bài đồng dao, ca dao có nội dung cảu các chủ điểm mà trẻ đang học VD: Chủ điểm gia đình: dạy trẻ đọc bài ca dao:
	 “ Công cha như núi Thái Sơn 
	Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra 
	 Một lòng thờ mẹ kính cha 
	Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
	VD: Chủ điểm Thế giới động vật dạy trẻ đọc bài đồng dao “con vỏi con voi”. 
	VD: Chủ điểm thế giới thực vật: Dạy trẻ đọc bài “lúa ngô là cô đậu nành”
 	Qua đó chúng tôi thấy được hiệu quả rõ ràng, trẻ hào hứng tham gia trò chơi đọc đồng dao, ca dao và nhớ bài lâu hơn.
* Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ ở hoạt động ngoài trời. 
 Sau mỗi giờ học ở trong trường mầm non là là hoạt động ngọài trời. Hoạt động ngoài trời thường kéo dài từ 30- 35 phút chính vì vậy chúng tôi đã tận dụng hoạt động ngoài trời để phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc cho trẻ đọc đồng dao, ca dao. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc đồng dao ca dao chúng tôi lồng ghép các bài đồng dao vào các trò chơi dân gian để tạo hứng thú cho trẻ khi đọc nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất. 
VD: Bài “Dung dăng dung dẻ”
	Dung dăng / dung dẻ
	Dắt trẻ / đi chơi
	Đến ngõ / nhà trời
	Lạy cậu / lạy mợ
	Cho cháu / về quê
	Cho dê / đi học
	Cho cóc / ở nhà
	Cho gà / bới bếp
	Xì xà / xì xụp
	 Ngồi thụp / xuống đây
- Chúng tôi dạy trẻ đọc theo nhịp 2-2 
- Cách chơi: Trẻ nắm tay nhau, vừa đi vừa đọc và tay vung theo nhịp của của bài hát. Đến câu “Ngồi thụp xuống đây” trẻ nắm tay nhau ngồi thụp xuống sau đó đứng dậy lại đi tiếp.
*Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ trong giờ đón, trả trẻ
	Khi dạy trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao chúng tôi thường đọc đi đọc lại nhiều lần để trẻ ghi nhớ, học thuộc sau đó chúng tôi yêu cầu trẻ đọc nhanh dần lên, tổ chức thi đua đọc nhanh giữa các tổ với nhau. Đó là cách làm cho trẻ rèn luyện bộ máy phát âm, trau dồi ngôn ngữ, sự nhạy bén, linh hoạt của tư duy. VD: bài “Lúa ngô là cô đậu nành”, “Chim ri là dì sáo sậu”, “Con kiến mà leo cành đa” là những câu hát đồng dao mà trẻ rất thích đọc vì nó đem lại tiếng cười vui vẻ, tạo không khí thi đua tự nhiên, cởi mở.
	Ngoài những bài lựa chọn để giúp trẻ học đọc theo chủ đề, chủ điểm, chúng tôi còn khích lệ trẻ thi đua đọc ra những câu đồng dao, ca dao trẻ đã thuộc từ cha mẹ, anh chị, bạn bè trong xóm. Hình thức thi đua là động lực lôi cuốn, thúc đẩy trẻ cố gắng nỗ lực, tích cực học tập. việc thi đua có thể kéo dài 1 tuần, sau 1 tuần tôi kiểm tra số lượng bài trẻ thuộc, có tuyên dương, khen thưởng để khuyến khích trẻ trong học tập. 
*Tổ chức cho trẻ đọc đồng dao, ca dao sau khi trẻ ngủ dậy
	Sau khi ngủ dậy, trẻ thường rất mệt mỏi, uể oải vì còn ngái ngủ nên chúng tôi thường cho trẻ đọc các bài đồng dao, ca dao quen thuộc để trẻ lấy lại tinh thần sảng khoái, đầu óc thỏai mái để bước vào giờ học buổi chiều đồng thời, giúp trẻ phát triển thêm khả năng ngôn ngữ.
VD: bài “Nu na nu nống” 
	Nu na nu nống
	Cái trống nằm trong
	Cái ong nằm ngoài
	Củ khoai chấm mật
	Bụt ngồi bụt khóc 
Con cóc nhảy ra 
Con gà ú ụ
Bà mụ thổi xôi
Nhà tôi nấu chè 
Hình ảnh trẻ chơi trò chơi “ nu na nu nống” sau khi ngủ dậy
 Cách chơi: Trẻ ngồi bệt, cùng chiều với nhau, sát cạnh nhau, 2 chân duỗi thẳng, vừa đọc bài đồng dao, vừa lấy tay đập vào từng cẳng chân, mỗi từ trong bài đồng dao được đập nhẹ vào một chân theo thứ tự từ đầu đến cuối rồi lại ngược lại cho đến chữ “rút” chân ai gặp từ “rút” thì co chân lại cứ như thế cho đến khi các chân co lại hết thì chơi lại từ đầu .
 Biện pháp 3: Nghiên cứu tìm tòi các tư liệu, tài liệu liên quan
Để giúp trẻ diễn đạt và phát âm chính xác, chúng tôi đã không ngừng đi tìm tòi nghiên cứu các tư liệu, tài liêu có liên quan. Bởi vì sách báo là kho tàng kiến thức khổng lồ, phong phú và đa dạng. Nó sẽ rất có ích khi người giáo viên biết khai thác, vận dụng vào tình hình thực tế của lớp mình.
VD: Qua cuốn sách “Phương pháp phát triển lời nói trẻ em” Tác giả - Đinh Hồng Thái sẽ giúp cho giáo viên biết được các phương pháp, biện pháp phát triển vốn từ, phát triển lời nói cho trẻ.
Hiện nay có rất nhiều những cuốn sách ở những thể loại khác nhau như truyện kể, bài thơ, câu đố dành cho trẻ MN. Mà theo chương trình GDMN mới người giáo viên được lựa chọn các đề tài để đưa vào các hoạt động học. Qua nghiên cứu tài liệu, tư liệu liên quan đến văn học tôi đã mạnh dạn đưa những tác phẩm văn học mới có nội dung phù hợp với chủ đề, chủ điểm mang tính GD cao vào giảng dạy.
 	VD: Chủ đề thế giới thực vật chúng tôi đưa vào câu truyện “ Hạt đỗ ngủ quên”; Truyện “Qua đường”, “Kiến con đi ô tô” ở chủ đề giao thông.
 Bên cạnh đó chúng tôi luôn tìm tòi tham khảo những cuốn sách làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên phế liệu để thu hút trẻ cùng chúng tôi làm ra sản phẩm từ nguyên phế liệu. Mục đích là để chúng tôi giáo dục cho trẻ biết tận dụng các nguyên phế liệu để tạo ra đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động phát triển ngôn ngữ của trẻ.
VD1: Từ vỏ củ lạc chúng tôi có thể hướng dẫn trẻ làm thân con gà trống, các mảnh xốp vụn làm đuôi gà và mào, còn vỏ hộp thạch làm chân. Hoặc từ thìa sữa chua có thể làm thân con chuồn chuồn hay thân con bướm. Sau khi trẻ đã tạo ra sản phẩm, chúng tôi hỏi lại trẻ cách làm, mục đích là để trẻ tập diễn đạt các cử chỉ và lời nói sao cho đủ câu và mạch lạc khi giao tiếp cùng cô.
 VD2: Từ những vỏ kẹo chúng tôi có thể hướng dẫn trẻ làm những bông hoa, và những ống hút nước làm thân của những bông hoa. Sau khi trẻ đã làm ra những sản phẩm, chúng tôi hỏi lại trẻ cách làm như thế nào? và làm hoa gì?
 VD3: Từ những vỏ thuốc, hộp thuốc chúng tôi hướng dẫn trẻ làm thân những chiếc ô tô, những lon bia để làm ô tô chở hàng, Sau khi trẻ làm xong thì chúng tôi sẽ hỏi lại trẻ cách làm, hay ý tưởng của trẻ.
Không chỉ nghiên cứu tài liệu sách báo mà chúng tôi còn thường xuyên đọc báo điện tử, vào mạng để tìm kiếm tư liệu liên quan đến vấn đề phát triển ngôn ngữ cho trẻ như trang:www.mamnon.com; 
Qua nghiên cứu tư liệu, tài liệu liên quan tới việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ chúng tôi thấy vốn kiến thức của mình được nâng cao. Từ đó chúng tôi đã tự tin đưa ra các hoạt động học nhẹ nhàng nhưng lại có hiệu quả cao đối với trẻ, giúp trẻ thêm yêu cuộc sống hơn.
Biện pháp 4: Giúp trẻ phát âm chính xác - lời nói mạch lạc thông qua các hoạt động khác ở mọi lúc, mọi nơi.
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi tôi quan sát thấy một số trẻ phát âm không chính xác. Chẳng hạn như: Lá – ná; không – hông;Việc phát âm không đúng của trẻ chủ yếu là do cơ quan phát âm của trẻ chưa linh hoạt, chưa chính xác trẻ chưa biết điều chỉnh hơi thở và giọng nói phù hợp với nội dung.
Vì vậy, để trẻ phát âm đúng chúng tôi cần phải linh hoạt lồng ghép cho trẻ được luyện tập phát âm thường xuyên mọi lúc, mọi nơi và thời gian lâu dài. Sau một thời gian cho trẻ làm quen với các bài đồng dao, ca dao kết hợp với các trò chơi đơn giản đã có tác dụng rất tốt cho việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Bởi vì nó có tính chất thi đua.
VD: Bài “chi chi chành chành”, “ rồng rắn