Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giảng dạy bài "Cách vẽ hình chiếu của vật thể" tiết 20 Vật lý lớp 10

I/- Lý do chän ®Ò tµi:
M«n vÏ kü thuËt ra ®êi vµ ph¸t triÓn theo yªu cÇu s¶n xuÊt cña x©y dùng. Ngµy nay tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh m¸y mãc dï to hay nhá tr­íc khi chÕ t¹o thi c«ng ®Òu ®­îc ng­êi ta vÏ vµ tÝnh to¸n tr­íc. Cã thÓ nãi "B¶n vÏ kü thuËt lµ tiÕng nãi cña kü thuËt" v× vËy m«n vÏ kü thuËt ®­îc ®­a vµo gi¶ng d¹y ë c¸c tr­êng THPT, nh»m cung cÊp cho häc sinh hiÓu biÕt c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®äc, lËp b¶n vÏ kü thuËt th«ng th­êng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn båi d­ìng vµ ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng kh«ng gian còng nh­ t­ duy kü thuËt, gióp c¸c em häc tËp tèt c¸c m«n häc kh¸c ë tr­êng.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y trªn thùc tÕ t«i nhËn thÊy phÇn lín häc sinh gÆp khã kh¨n trong viÖc tiÕp thu kiÕn thøc vÒ kü thuËt. §Æc biÖt lµ c¸ch vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ. Qua kiÓm tra cã ®Õn mét nöa sè em cña mét líp kh«ng biÕt vÏ hoÆc vÏ kh«ng chÝnh x¸c c¸c h×nh chiÕu cña vËt thÓ. Nguyªn nh©n chÝnh lµ c¸c em phÇn ®«ng ë n«ng th«n Ýt ®­îc tiÕp xóc víi c¸c b¶n vÏ kü thuËt vµ ë mét sè tr­êng THCS do thiÕu gi¸o viªn kh«ng gi¶ng d¹y phÇn vÏ kü thuËt.
§Ó c¸c em häc tèt vµ biÕt chÝnh x¸c c¸c h×nh chiÕu cña vËt thÓ, t«i tr×nh bµy sau ®©y vµi suy nghÜ vÒ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bµi "C¸ch vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ" tiÕt 20 theo ph©n phèi ch­¬ng tr×nh líp 10 cña Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o.
II/- Néi dung:
T«i tr×nh bµy hai vÊn ®Ò:
- Thø nhÊt lµ khai th¸c triÖt ®Ó kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa.
- Thø hai lµ ®­a ra ®­îc vÝ dô dÔ hiÓu nh­ng phôc vô ®óng néi dung kiÕn thøc bµi d¹y vµ gîi më suy nghÜ n©ng cao cho häc sinh ®Ó lµm bµi tËp.
A/- Khai th¸c kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa:
1- Cho häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc ®· cã vÒ c¸c kh¸i niÖm:
* H×nh chiÕu cña vËt thÓ lµ h×nh biÓu diÔn vÒ mÆt nh×n thÊy cña vËt thÓ ®èi víi ng­êi quan s¸t. Khi cÇn thiÕt ph¶i thÓ hiÖn phÇn kh«ng nh×n thÊy cña vËt thÓ cho phÐp dïng nÐt ®øt ®Ó vÏ.
* H×nh chiÕu tõ tr­íc (h×nh chiÕu ®øng) lµ h×nh chiÕu cña vËt thÓ trªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng. §©y lµ h×nh chiÕu chÝnh cña b¶n vÏ.
* H×nh chiÕu tõ trªn (h×nh chiÕu b»ng) lµ h×nh chiÕu cña vËt thÓ trªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng.
* H×nh chiÕu tõ tr¸i (h×nh chiÕu c¹nh) lµ h×nh chiÕu cña vËt thÓ trªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¹nh.
2- Gi¶ng kiÕn thøc míi:
C¸ch vÏ 3 h×nh chiÕu cña vËt thÓ:
+ VÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ lµ vÏ c¸c h×nh chiÕu cña c¸c khèi h×nh häc t¹o thµnh vËt thÓ ®ã. V× vËy ph¶i ph©n tÝch h×nh d¹ng cña vËt thÓ ®ã ra thµnh nh÷ng phÇn cã h×nh d¹ng c¸c khèi h×nh häc.
Tr×nh bµy vÝ dô: VÏ c¸i Ke trong SGK (Trang 45 s¸ch kü thuËt líp 10)
§iÓm khã ë ®©y lµ mçi h×nh chiÕu chØ thÓ hiÖn ®­îc hai chiÒu cña vËt thÓ nªn thiÕu tÝnh lËp thÓ c¸c em khã h×nh dung.
§Ó c¸c em dÔ h×nh dung vµ vÏ ®óng c¸c h×nh chiÕu cña vËt thÓ t«i ®­a ra vÝ dô sau:
B/- §­a ®­îc vÝ dô dÔ hiÓu:
§Ò bµi: VÏ c¸c h×nh chiÕu cña vËt thÓ h×nh ch÷ U:
1- Ph©n tÝch:
VËt thÓ cã d¹ng khèi hép ch÷ nhËt bÞ khoÐt ®i mét phÇn ë gi÷a còng cã d¹ng khèi hép ch÷ nhËt tõ ph©n tÝch trªn ta vÏ nh­ sau:
2- C¸ch vÏ:
a) VÏ h×nh hép ch÷ nhËt bao ngoµi.
b) VÏ r·nh cña phÇn gi÷a vËt thÓ.
Tr×nh bµy vÝ dô nµy th× 100% häc sinh ®Òu hiÓu vµ vÏ ®óng.
c) Sö dông c¸i ®· cã ®Ó s¸ng t¹o n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ vËn dông vµo bµi tËp:
§Ó gîi më cho häc sinh cã thÓ vÏ ®­îc h×nh chiÕu c¸c vËt thÓ phøc t¹p h¬n t«i sö dông vÝ dô trªn vµ söa ®æi cã chñ ®Þnh ®Ó lµm bµi tËp.
* §Ò tµi: Cho hai h×nh chiÕu cña vËt thÓ. H·y vÏ h×nh chiÕu thø ba?
(Trªn h×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng ®· thÓ hiÖn mÆt v¸t tõ gi÷a c¹nh tr¸i h×nh ch÷ U h­íng v¸t tõ trong ra phÝa ngoµi. NhiÖm vô cña häc sinh lµ thÓ hiÖn mÆt v¸t ®ã ë h×nh chiÕu thø 3 (h×nh chiÕu c¹nh) nh­ thÕ nµo?)
Qua bµi tËp nµy 80% c¸c em ®· vÏ ®óng. Sau khi ch÷a bµi tËp (cho häc sinh lªn b¶ng) th× 100% c¸c em ®Òu hiÓu. Tõ ®ã trë l¹i vÝ dô: "VÏ c¸c Ke" th× 100% häc sinh ®Òu hiÓu bµi.
III/- KÕt luËn:
§Ó gi¶ng d¹y bµi "C¸ch vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ" ®¹t kÕt qu¶ tèt, t«i ®· suy nghÜ vµ tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p trªn víi môc ®Ých ®Ó häc sinh dÔ n¾m b¾t ®­îc c¸ch vÏ vµ gîi më cho c¸c em c¸ch suy nghÜ ®Ó lµm ®­îc c¸c bµi tËp phøc t¹p h¬n mµ kh«ng cã c¶m gi¸c lóng tóng vµ qu¸ khã kh¨n. Thùc tÕ ë líp 10 ®· ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tèt.
Víi ®Ò tµi nhá hÑp nµy t«i trao ®æi cïng ®ång nghiÖp vµ mong nhËn ®­îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c ®ång chÝ.
Xin c¶m ¬n.